(3a) “Why nations fail” by dimitris Μποτσουάνα, Ηνωμένες Πολιτείες, Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία

(3a) “Why nations fail” by dimitris

"πολιτικοί θεσμοί στους τόπους, στο χρόνο"

μερικές δημοκρατίες με δυνητικά συμμετοχικούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς:

Μποτσουάνα, Ηνωμένες Πολιτείες, Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία

Οι υπογραμμίσεις, τα πλάγια, η επιλογή και η κατάταξη των χωρών είναι από τον Δημήτρη. Το κείμενο στα εισαγωγικά από το βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" των Daron Acemoglu και James A. Robinson, εκδοτικός οίκος Α.Α. Λιβάνη.

Ο κατάλογος είναι ενδεικτικός. Για κάθε χώρα επιλέγεται ένα θέμα σαν ένδειξη και όχι σαν πλήρη παρουσίαση, στο βιβλίο θα αναζητήσετε την πλήρη παρουσίαση και θα βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα. Τα θέματα που επιλέχτηκαν είναι αποσπασματικά.

Μεταφράζω το inclusive σαν  δυνητικά συμμετοχικός και το extractive σαν  δυνητικά εκμεταλλευτικός. Στα αποσπάσματα του κειμένου από το βιβλίο, που παραθέτω σε εισαγωγικά, χρησιμοποιούνται οι όροι ανοιχτός και κλειστός αντίστοιχα, όπως επέλεξε ο μεταφραστής και σε παρένθεση, θέτω τον όρο του αγγλικού κειμένου που επέλεξαν οι Daron και James.

Μποτσουάνα

παρελθόν: Μπετσουαναλάνδη: αρχέγονη μορφή πλουραλισμού

Τρεις Αφρικανοί αρχηγοί είχαν φτάσει στην Αγγλία για να εκπληρώσουν μια αποστολή: να σώσουν τα κράτη τους και πέντε ακόμα

“Στις 6 Σεπτεμβρίου 1895 ... Τρεις Αφρικανοί αρχηγοί, ο Χάμα των Ενγκουάτο, ο Μπαθόεν των Ενγκουακέτσε και ο Σέμπελε των Κουένα, ... είχαν φτάσει στην Αγγλία για να εκπληρώσουν μια αποστολή: να σώσουν τα κράτη τους και πέντε ακόμα κράτη της φυλετικής ομάδας των Τσουάνα από τον Σεσίλ Ρίουντς

Τα οκτώ κράτη της φυλετικής ομάδας των Τσουάνα βρίσκονταν στην Μπετσουαναλάνδη, η οποία μετά την ανεξαρτησία τους το 1966 θα μετονομαζόταν σε Μποτσουάνα.” σελ. 421

αρχέγονη μορφή πλουραλισμού

“... οι τρεις αρχηγοί κατάφεραν να προστατεύσουν από τον Ρόουντς, και στη συνέχεια από την έμμεση βρετανική εξουσία, τους πολιτικούς θεσμούς που είχαν αναπτύξει το δέκατο ένατο αιώνα τα κράτη των Τσουάνα. Οι θεσμοί αυτοί χαρακτηρίζονταν από ένα βαθμό πολιτικού συγκεντρωτισμού, που ήταν ασυνήθιστος με τα κριτήρια της υποσαχάριας Αφρικής, αλλά και από συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν μια αρχέγονη μορφή πλουραλισμού... οι πολικοί θεσμοί των Τσουάνα, και ιδίως ο kgotla, ενθάρρυναν την πολιτική συμμετοχή και περιόριζαν τους αρχηγούς.” σελ. 424

“Παρότι και άλλες φυλές της Αφρικής είχαν παρόμοιους θεσμούς, μόνο οι θεσμοί των Τσουάνα διατηρήθηκαν αναλλοίωτοι κατά την αποικιοκρατική περίοδο.” σελ. 428

στο παρόν: δημοκρατία με  δυνητικά συμμετοχικούς (inclusive – ανοιχτούς) θεσμούς.

δεν εκδηλώνονται εμφύλιοι πόλεμοι ή στρατιωτικά πραξικοπήματα

“Πως κατάφερε η Μποτσουάνα να σπάσει το καλούπι; Αναπτύσσοντας (inclusive) ανοιχτούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς. Από την ανεξαρτητοποίησή της και μετά, η Μποτσουάνα έγινε μια δημοκρατική χώρα, στην οποία δεν εκδηλώνονται εμφύλιοι πόλεμοι ή στρατιωτικά πραξικοπήματα. Οι οικονομικοί θεσμοί προστατεύουν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, διασφαλίζουν την μακροοικονομική σταθερότητα και ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της οικονομίας της αγοράς.

διαχείριση των φυσικών πόρων

“Η διαχείριση των φυσικών πόρων στην Μποτσουάνα διέφερε ριζικά σε σχέση με ότι συνέβαινε σε άλλες χώρες της Αφρικής. Κατά την διάρκεια της αποικιοκρατικής περιόδου, οι αρχηγοί των Τσουάνα είχαν εμποδίσει τις έρευνες για την ανακάλυψη πολύτιμων λίθων, επειδή γνώριζαν ότι, αν οι Ευρωπαίοι ανακάλλυπταν χρυσό ή διαμάντια, θα έχαναν την αυτονομία τους. Η πρώτη μεγάλη ανακάλυψη κοιτασμάτων διαμαντιών έγινε στην περιοχή των Ενγκουάτο, στην ιδιαίτερη πατρίδα του Σερέτσε Χάμα. Προτού γνωστοποιηθεί η ανακάλυψη του κοιτάσματος, ο Χάμα τροποποίησε τη νομοθεσία προκειμένου τα δικαιώματα εξόρυξης να ανήκουν σε όλο το έθνος και όχι στις φυλές στις περιοχές των οποίων ανακαλύπτονταν κοιτάσματα. Με αυτό το τρόπο διασφαλίστηκε ότι ο πλούτος από την εκμετάλλευση των διαμαντιών δεν θα δημιουργούσε ανισότητες στην Μποτσουάνα.” σελ. 428

Ηνωμένες Πολιτείες

στο παρελθόν: δεν υπήρχε πλούτος να αποσπαστεί

τα είδη διατροφής ήταν ο μόνος πλούτος τους

“Ο Σμιθ διαπίστωσε ότι, αντίθετα από τους Αζτέκους και τους Ίνκα, οι ινδιάνοι της Βιρτζίνια δεν είχαν στην κατοχή τους χρυσό. Απεναντίας, όπως έγραψε στο ημερολόγιό του, “τα είδη διατροφής ήταν ο μόνος πλούτος τους” σελ. 35

στο παρόν: δημοκρατία με  δυνητικά συμμετοχικούς (inclusive – ανοιχτούς) πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς.

Όχι απλά αγορές αλλά  δυνητικά συμμετοχικές αγορές- not just markets, but inclusive markets

“Το τέλος του εμφυλίου πολέμου εγκαινίασε μια περίοδο ταχύτατης οικονομικής μεγέθυνσης στις πολιτείες του βορρά. Η επέκταση των σιδηροδρόμων, της βιομηχανίας και του εμπορίου επέτρεψε σε μερικούς επιχειρηματίες να αποκτήσουν τεράστιες περιουσίες. Καθώς η οικονομική επιτυχία τους αποθράσυνε, οι άντρες αυτοί άρχισαν να γίνονται όλο και πιο αδίστακτοι. Ονομάστηκαν “Βαρόνοι Ληστές” εξαιτίας των επιχειρηματικών πρακτικών τους, με τις οποίες αποσκοπούσαν να παγιώσουν τα μονοπώλια τους και να εμποδίσουν επίδοξους ανταγωνιστές να μπουν στις αγορές ή να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά επί ίσοις όροις...

Χάρη στο πλουραλιστικό πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ, μεγάλα τμήματα της κοινωνίας διέθεταν επαρκή πολιτική ισχύ ώστε να ορθώσουν το ανάστημά τους στα τραστ...” 337

“Η εμφάνιση των Ληστών Βαρόνων και των μονοπωλιακών τραστ τους στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα και στις αρχές του εικοστού καταδεικνύει ότι, όπως έχουμε ήδη επισημάνει στο Κεφάλαιο 3, η ύπαρξη αγορών δεν αποτελεί από μόνη της εγγύηση για την ύπαρξη (inclusive) ανοιχτών θεσμών. Οι εταιρείες μπορούν να ποδηγετήσουν τις αγορές, επιβάλλοντας υπέρογκες τιμές, αλλά και εμποδίζοντας την είσοδο ισχυρών ανταγωνιστών και νέων τεχνολογιών.

Αν οι αγορές αφεθούν στους μηχανισμούς λειτουργίας τους, υπάρχει το ενδεχόμενο να σταματήσουν να είναι (inclusive) ανοιχτές και να κυριαρχηθούν σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό από τους οικονομικά και πολιτικά ισχυρούς. Οι (inclusive) ανοιχτοί οικονομικοί θεσμοί δεν προϋποθέτουν την ύπαρξη των αγορών εν γένει, αλλά των (inclusive) ανοιχτών αγορών οι οποίες εξασφαλίζουν (level playing field) ισότητα των ευκαιριών και δημιουργούν οικονομικές ευκαιρίες για την πλειονότητα του πληθυσμού.” σελ. 341

“Markets, left to their own devices, can cease to be inclusive, becoming increasingly dominated by the economically and politically powerful. Inclusive economic institutions require not just markets, but inclusive markets that create a level playing field and economic opportunities for the majority of the people.”

κυριαρχία του νόμου, περιορισμοί στην άσκηση εξουσίας

“Ο Ρούσβελτ δεν κατάφερε να άρει τους περιορισμούς που επέβαλλε στην εξουσία του το Ανώτατο δικαστήριο. Ωστόσο, επιτεύχθηκε ένας συμβιβασμός και το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι είναι συνταγματικοί τόσο ο Νόμος περί Κοινωνικής Ασφάλισης, όσο και ο Εθνικός νόμος περί Εργασιακών Σχέσεων.

... Ήταν προς το συμφέρον του Δημοκρατικού Κόμματος να “πακεταριστεί” το Ανώτατο Δικαστήριο και να διασφαλιστεί η συνταγματικότητα όλων των νόμων του New Deal. Όπως όμως οι βρετανικές πολιτικές ελίτ των αρχών του δέκατου όγδοου αιώνα κατανόησαν ότι η αναστολή της κυριαρχίας του νόμου θα διακύβευε τα κέρδη που είχαν αποσπάσει από τη μοναρχία, έτσι και οι βουλευτές και οι γερουσιαστές των ΗΠΑ κατανόησαν ότι, αν ο πρόεδρος υπονόμευε την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, θα υπονομευόταν και η ισορροπία των εξουσιών στο σύστημα, η οποία τους προστάτευε από τον πρόεδρο και διασφάλιζε τη συνέχεια των πλουραλιστικών πολιτικών θεσμών.” σελ. 346

Αυστραλία,

παρελθόν: ανεπαρκής αριθμός Αβορίγινων για την δημιουργία οικονομίας που θα βασιζόταν στην εκμετάλλευσή τους

“Ωστόσο, στην Αυστραλία δεν υπήρχε άλλο διαθέσιμο εργατικό δυναμικό. Υπήρχαν φυσικά οι αυτόχθονες Αβορίγινες, οι οποίοι πιθανότατα ανέρχονταν σε ένα εκατομμύριο την εποχή που ιδρύθηκε η αποικία της Νέας Νότιας Ουαλίας, αλλά ήταν εξαπλωμένοι σε όλη την ήπειρο και ο αριθμός τους στην Νέα Νότια Ουαλία ήταν ανεπαρκής για την δημιουργία μιας οικονομίας που θα βασιζόταν στην εκμετάλλευσή τους. Δεν υπήρχε η δυνατότητα να εφαρμοστεί το μοντέλο της Λατινικής Αμερικής στην Αυστραλία. Δρομολογήθηκε, λοιπόν, μια διαδικασία που θα οδηγούσε σε θεσμούς περισσότερο (inclusive) ανοιχτούς από εκείνους της Βρετανίας. Αποφασίστηκε ότι, αφού πρώτα εκτελούσαν τις εργασίες που τους είχαν ανατεθεί, οι κατάδικοι θα μπορούσαν στον επιπλέον διαθέσιμο χρόνο τους να εργάζονται για τον εαυτό τους και να πουλούν τα αγαθά που παρήγαγαν” σελ. 295

Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία

παρόν: δημοκρατίες με  δυνητικά συμμετοχικούς (inclusive – ανοιχτούς) πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς

δεν χρειάστηκαν έναν εμφύλιο πόλεμο

"Η Αυστραλία, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ακολούθησαν ένα μονοπάτι προς (inclusive) ανοιχτούς θεσμούς διαφορετικό από εκείνο της Αγγλίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αυστραλία δεν χρειάστηκαν έναν εμφύλιο πόλεμο ή μια Ένδοξη Επανάσταση όπως στην Αγγλία, επειδή οι συνθήκες ίδρυσης τους ήταν πολύ διαφορετικές - αυτό δεν σημαίνει ότι οι (inclusive) ανοιχτοί θεσμοί εδραιώθηκαν χωρίς συγκρούσεις ή ότι δεν χρειάστηκε οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποτινάξουν το βρετανικό αποικιοκρατικό θεσμό" σελ. 300

“Η εδραίωση των (inclusive) ανοιχτών θεσμών στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία είχε ως συνέπεια την ταχύτατη διάδοση της Βιομηχανικής Επανάστασης στις δύο αυτές χώρες, οι οποίες άρχισαν να γίνονται πλούσιες. Την πορεία τους θα ακολουθήσουν και άλλες βρετανικές αποικίες, όπως ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία” σελ. 300