by dimitris

Σάββατο 28 Μαρτίου 2015

Οι μεγάλοι στοχαστές και η πραγματικότητα

Παρατήρηση: στα links της wikipedia που παρατίθενται στο κείμενο, χρησιμοποιώ την αγγλική παράθεση των λημμάτων, μπορείτε να αναζητήσετε και την Ελληνική, αλλά μερικές φορές είναι ελλιπής, ή δεν υπάρχει.


Mornos river


Οι παγκόσμιοι στοχαστές: ελευθεριακοί απέναντι στους εξουσιαστικούς.


Στην ιστορία του ανθρώπινου γένους, μεγάλοι στοχαστές αναζήτησαν τον τρόπο για την δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας.
Οι κοινωνίες αν και επηρεάστηκαν από τους στοχαστές, εξελίχθηκαν και εξελίσσονται με τον δικό τους χαοτικό τρόπο.

Ο George Orwell χώρισε τους στοχαστές σε ελευθεριακούς και εξουσιαστές σύμφωνα με τον Γιώργο Πολίτη Επίκουρο καθηγητή Κοινωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στην ομιλία του: Ο Τζωρτζ Όργουελ και η σύνθεση αναρχίας και φιλελευθερισμού.
Μια ομιλία που μας βοηθάει να κατανοήσουμε, αρκετά συγκεχυμένα θέματα στην Ελλάδα.

Στην Ελλάδα, για τους περισσότερους πολίτες, επιστήμονες και πολιτικούς, ο φιλελευθερισμός είναι εχθρός και ο νεοφιλελευθερισμός ο ακόμα μεγαλύτερος.
Στην Ελλάδα οι διαπιστευμένοι διασώστες της ανθρωπότητας είναι μαρξιστές, ή προσαρμοσμένοι συνεχιστές του μαρξισμού.

Είναι όμως σωστό ότι ο εχθρός είναι ο φιλελευθερισμός και ο νεοφιλελευθερισμός ή είναι προπαγάνδα;
Είναι σωστό, ότι μόνο οι μαρξιστές, ενδιαφέρθηκαν για καλύτερες κοινωνίες;
Μήπως και οι αναρχικοί και οι φιλελεύθεροι, είχαν τις ίδιες αναζητήσεις;
Δεν πρέπει να δούμε και τι κατάφεραν στην πράξη, οι μαρξιστές, οι αναρχικοί και οι φιλελεύθεροι, πέρα από τις καλές προθέσεις;

Οι ελευθεριακοί στοχαστές: φιλελεύθεροι και αναρχικοί.


Οι φιλελεύθεροι στοχαστές όπως ο John Stuart Mill και ο Friedrich Hayek (1), έχουν μεγαλύτερη σχέση με τους αναρχικούς 'όπως ο Mikhail Bakunin και ο Pierre-Joseph Proudhon στην αναζήτηση της καλύτερης λειτουργίας της κοινωνίας.

Οι φιλελεύθεροι και οι αναρχικοί κυνηγήθηκαν από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα όπως ο Nazism και ο Communism, και τους εξουσιαστικούς στοχαστές, όπως ο Karl Marx και οι επίγονοί του.

Ο Γιώργος Ν.Πολίτης, υποστηρίζει ότι (για την φιλοσοφία;) οι ηθικές αρχές προσδιορίζουν τις πολιτικές αρχές, από όπου προκύπτουν οι οικονομικές θεωρήσεις.

Οι αναρχικοί και οι φιλελεύθεροι έχουν συμφωνία σε ηθικό επίπεδο, αφού αποδέχονται τον ηθικό πλουραλισμό και την δυνατότητα να αναγνωρίζει το άτομο από μόνο του το καλό.

Οι φιλελεύθεροι έχουν πολλές διαφορές από τους αναρχικούς, με σημαντικότερη την οικονομική θεώρηση, όπου οι φιλελεύθεροι πραγματώνουν τις κοινωνίες τους μέσω της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, ενώ οι αναρχικοί μέσω της κατοχής των μέσων παραγωγής από την κοινωνία.

Benjamin Tucker μπορεί να προσδιοριστεί σαν αναρχοφιλελεύθερος αφού είναι ενάντια στην εκμετάλλευση, αλλά αποδέχεται βασικά στοιχεία του καπιταλισμού. (2)

Εκτός από τον John Stuart Mill και τον Friedrich Hayek, θα ήθελα να αναφέρω και τους:
Τον John Locke, πατέρα του κλασσικού φιλελευθερισμού,
Τον Adam Smith έναν από τους πρωτοπόρους της πολιτικής οικονομίας και θεμελιωτή της σχολής των κλασικών οικονομικών. Το βιβλίο του The Wealth of Nations, προσφέρει μια από τις παγκόσμιες πρώτες συγκεντρωτικές περιγραφές στο ερώτημα, του τι οικοδομεί τον πλούτο των εθνών και είναι σήμερα ένα θεμελιώδες έργο στην κλασική πολιτική οικονομία

Ακόμα πιο πέρα, τους Daron Acemoğlu και James A. Robinson που γνώρισα μέσα από το βιβλίο τους Why Nations Fail.
Θα προτιμούσα να αναφέρω τους παραπάνω, πρώτα σαν μελετητές των οικονομικών και πολιτικών θεσμών, στους τόπους στον χρόνο, και μετά σαν επιστήμονες που υποβάλουν μια θεωρία για την εξέλιξη των θεσμών, την εξέλιξη της ιστορίας, χωρίς ουσιαστική αναφορά σε ηθικές αρχές.
Στην πραγματικότητα το βιβλίο τους, είναι η σύγχρονη, εμπλουτισμένη συνέχεια του The Wealth of Nations,
Παρόλο που έχω κάποιες διαφωνίες, η αξία του έργου τους είναι σημαντική και η θεωρία τους προσεγγίζει με αξιοσημείωτη ακρίβεια την πραγματικότητα.

Σημαντικό είναι να αναφέρω και τον  John Maynard Keynes που ήταν ένας Βρετανός οικονομολόγος, του οποίου οι ιδέες έχουν επηρεάσει ριζικά τη θεωρία και την πρακτική της σύγχρονης μακροοικονομίας, και έχουν συμβουλέψει τις οικονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων
Ο John Maynard Keynes δέχτηκε κριτική από αριστερά σαν υποστηριχτής του καπιταλισμού, αλλά και από τον Friedrich Hayek.
Ο Hayek έκρινε, ότι η μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η "Κεϋνσιανή ορθοδοξία» έδωσε πολύ μεγάλη δύναμη στο κράτος και το οδήγησε προς το σοσιαλισμό. (3)

Το επιστημονικό λάθος δημιουργείται, όταν μαρξιστές οικονομολόγοι, που δεν αποδέχονται τον ανταγωνισμό, χρησιμοποιούν τον Keynes που έχει σαν βάση τον ανταγωνισμό, για να υποστηρίξουν την λειτουργία του κράτους και της οικονομίας, χωρίς ανταγωνισμό.
Οι σύγχρονοι μαρξιστές υποστηρίζουν, ότι μπορούμε να έχουμε σοσιαλισμό με δημοκρατία και βιώσιμη οικονομία, που θα λειτουργεί με συνεχή παροχή χρήματος από το κράτος, που θα το τυπώνει στην κεντρική τράπεζα, ή θα το δανείζεται, χωρίς επιστροφή!

Οι εξουσιαστικοί στοχαστές


Ο Jean-Jacques Rousseau, ο Georg Wilhelm Friedrich Hegel και ο Karl Marx, θεωρούνται εξουσιαστικοί στοχαστές από τον George Orwell

Ο George Orwell (ελευθεριακός στοχαστής) βρέθηκε εθελοντής με τους αναρχικούς, στον εμφύλιο πόλεμο στην Ισπανία και βίωσε την βία των μαρξιστών. Spanish Civil War

Ο Karl Marx ήταν Γερμανός φιλόσοφος, οικονομολόγος, κοινωνιολόγος, δημοσιογράφος, και επαναστάτης σοσιαλιστής. Τα έργα του Μαρξ στα οικονομικά έθεσαν τις βάσεις για ένα μεγάλο μέρος της τρέχουσας κατανόηση της εργασίας και τη σχέση της με το κεφάλαιο, και την επακόλουθη οικονομική σκέψη.  Έχει εκδώσει πολλά βιβλία στη διάρκεια της ζωής του, με πιο αξιοσημείωτα το The Communist Manifesto (1848) και το Das Kapital (1867-1894).

Ο Cornelius Castoriadis (ελευθεριακός στοχαστής) μελέτησε τον Marxism και υποστήριξε ανάμεσα στα άλλα ότι η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν ένα`Communist state, αλλά μάλλον ένα γραφειοκρατικό State capitalism

Ο Karl Popper (ελευθεριακός στοχαστής) ήταν ένας Αυστριακός, Βρετανός φιλόσοφος και καθηγητής.
Γενικά θεωρείται σαν ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της επιστήμης του 20ου αιώνα.
Ο Popper είναι γνωστός για την απόρριψη των κλασικών επαγωγικών απόψεων για την επιστημονική μέθοδο, σχετικά με την εμπειρική παραποίηση: Μια θεωρία των εμπειρικών επιστημών ουδέποτε μπορεί να αποδειχθεί, αλλά μπορεί να παραποιηθεί, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί και πρέπει να ελέγχεται από αποφασιστικά πειράματα . Αν το αποτέλεσμα ενός πειράματος έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία, θα πρέπει να κανείς να απέχει από ad hoc ελιγμούς, που ξεφεύγουν από την αντίφαση, απλώς καθιστώντας την αντίφαση λιγότερο διαψεύσιμη.

Στην Φυσική λέμε ότι δεν έχει σημασία πόσες φορές επαληθεύεται μια θεωρία από το πείραμα, αρκεί μια ασυμφωνία για να την καταρρίψει.

Βασικές προβλέψεις των μαρξιστικών θεωριών καταρρίφθηκαν ιστορικά όχι μόνο μια φορά, αλλά επανειλημμένα.

Η ελευθερία είναι η μητέρα της τάξης, μέσα από την κυριαρχία της συμφωνίας, την κυριαρχία του νόμου. Η ελευθερία δεν είναι κόρη της τάξης.

Από την επιβεβλημένη τάξη μια κοινωνία δεν μπορεί να περάσει στην ελευθερία και αυτό αποδείχτηκε, όλες τις φορές που επιβλήθηκε ένα μαρξιστικό καθεστώς, οπουδήποτε στη γη.
Η προοδευτική πορεία της ιστορίας από την φεουδαρχία στον καπιταλισμό και μετά στην δικτακτορία του προλεταριατού και από εκεί στον κομουνισμό και στην αταξική κοινωνία, που υποστήριζε ο Μαρξ δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, ούτε θα ολοκληρωθεί ποτέ.

Η Ελλάδα έχει αφθονία μαρξιστών διανοούμενων που πιστεύουν, ότι "επιστημονικά" οι κοινωνίες θα καταλήξουν στον κομμουνισμό. Φυσικά η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Capitalism
Η απολυτότητα και ο φανατισμός του μαρξιστικού λόγου, είναι χαρακτηριστικό των μαρξιστών. Οι μαρξιστές νομίζουν ότι είναι οι φωτισμένοι διανοούμενοι, που θα σώσουν τους πολίτες. Μια υπόθεση, που όπου δοκιμάστηκε είχε καταστροφικά αποτελέσματα.

Η πραγματικότητα


Στην πραγματικότητα ο άνθρωπος δημιούργησε δυο λογιών κοινωνίες τις "εμπορικές" και τις "στρατοκρατικές"  (με την σχετική έννοια των όρων όπως θα έλεγε ο Hayek).
Οι "εμπορικές" βασίζονται στην κυριαρχία της συμφωνίας και στην κυριαρχία του νόμου Rule of law.
Οι "στρατοκρατικές" βασίζονται στην κυριαρχία του ατόμου Autocracy, ή την κυριαρχία του δικτάτορα Dictatorship ή στην κυριαρχία της ιδεολογίας Collective leadership, ή την κυριαρχία της ολιγαρχίας Oligarchy
Ιστορικά παραδείγματα και των δύο ειδών κοινωνιών αναπτύχθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα, σε Αθήνα και Σπάρτη.

Οι Acemoglou Robinson το μελέτησαν πιο εκτενώς και είδαν δυο ειδών πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς: τους ανοιχτούς (συμμετοχικούς ή inclusive) και τους κλειστούς (εκμεταλλευτικούς ή extractive). Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί μπορούν να μένουν σταθεροί για αιώνες, μπορούν όμως να αλλάξουν με την επίδραση μικρών διαφορών, σε κρίσιμες καμπές της ιστορίας, όπως η Ελλάδα και η Ευρώπη σήμερα με την κρίση του χρέους.
A Review of Acemoglu and Robinson’s Why Nations Fail
Two Cheers for Growth Under Extractive Institutions
More on the extractive/inclusive debate
Inclusive institutions and economic development

Οι αλλαγές είναι δύσκολες γιατί οι θεσμοί συντηρούνται από την επίγνωση εκατομμυρίων ανθρώπων. Αυτοί που έχουν τα προνόμια παλεύουν να τα διατηρήσουν. Όλοι φοβούνται την δημιουργική καταστροφή και θέλουν να κρατήσουν την ζωή σταθερή, χωρίς αλλαγές.

Οι ανοιχτοί πολιτικοί θεσμοί αφαιρούν κυριαρχία από το άτομο και δίνουν κυριαρχία στον νόμο, επιμερίζουν την ισχύ και την εξουσία και δεν επιτρέπουν την συγκέντρωση της, σε ένα άτομο ή σε μια κομματική επιτροπή φωτισμένων διανοούμενων.

Οι δημοκρατίες με ανοιχτούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς είναι δυναμικά εξελισσόμενοι οργανισμοί που τείνουν να είναι ελευθεριακοί. Οι πολίτες μπορούν να αποφασίζουν οι ίδιοι για κάθε θέμα που τους αφορά (και δεν είναι παράνομο) και να έχουν την ευθύνη της απόφασής τους.
Σε αυτές τις δημοκρατίες, περιλαμβάνονται οι περισσότερες χώρες της δυτικής Ευρώπης, η Αμερική, ο Καναδάς και αρκετές άλλες.

Οι δημοκρατίες με κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς είναι δυναμικά εξελισσόμενοι οργανισμοί που τείνουν να είναι εξουσιαστικοί. Οι πολίτες δεν μπορούν να αποφασίζουν οι ίδιοι για κάθε θέμα που τους αφορά, αφού οι πολιτικοί τους προστατεύουν με Clientelism. Η επιτυχία τους δεν εξαρτάται από το ταλέντο τους και την εργασία τους αλλά από τις "παρέες" τους Crony capitalism
Σε αυτές τις δημοκρατίες περιλαμβάνονται η Ελλάδα, η Ρωσία, η Τουρκία, η Αργεντινή και αρκετές άλλες.

Οι νέοι εξουσιαστικοί στοχαστές;


Θα ήταν σοβαρό λάθος να θεωρήσουμε τις δημοκρατίες με ανοιχτούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς, σαν τις τέλειες κοινωνίες. Υπάρχουν σημαντικά θέματα που είναι σε εκκρεμότητα, όπως οι φορολογικοί παράδεισοι, τα χρέη των κρατών, τα λόμπι.

Απλά αυτές οι δημοκρατίες είναι ότι καλύτερο μπόρεσε να δημιουργήσει ο άνθρωπος στον δυτικό πολιτισμό (4), και έχουν την δυνατότητα εξέλιξης.

Η πραγματική μάχη, είναι η μάχη των θεσμών και οι θεσμοί μπορούν με την εξέλιξη, να γίνουν πιο ανοιχτοί ή πιο κλειστοί.

Ο Thomas Piketty είναι ένας Γάλλος οικονομολόγος που μελετάει τον πλούτο και την εισοδηματική ανισότητα. Είναι καθηγητής (Directeur d'Études) στην École des Hautes Études en επιστήμες sociales (EHESS) και καθηγητής στη Σχολή Οικονομικών του Παρισιού. Είναι ο συγγραφέας του best-seller βιβλίου Capital in the Twenty-First Century (2013), το οποίο τονίζει τα θέματα της εργασίας του, σχετικά με τις συγκεντρώσεις και την κατανομή του πλούτου κατά τα τελευταία 250 χρόνια. Το βιβλίο υποστηρίζει ότι το ποσοστό της επιστροφής κεφαλαίου στις αναπτυγμένες χώρες είναι σταθερά μεγαλύτερο από τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, και ότι αυτό θα προκαλεί ανισότητα στην διανομή του πλούτου, που θα αυξηθεί στο μέλλον. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, ο ίδιος προτείνει μια αναδιανομή μέσω ενός προοδευτικού παγκόσμιου φόρου επί πλούτου.

Ο Thomas Piketty ακολουθεί την παράδοση των κλασσικών οικονομολόγων, όπως ο Μαρξ για να διαμορφώσει γενικούς κανόνες για τον καπιταλισμό, ώστε να διαγνώσει και να προβλέψει την δυναμική της ανισότητας. Οι Daron Acemoğlu και James A. Robinson υποστηρίζουν ότι κάνει λάθος και θα συμφωνήσω μαζί τους.

Το χρέος των κρατών Government debt,  η Ευρωπαική κρίση χρέους European debt crisis, η Ελληνική κρίση χρέους Greek government-debt crisis είχαν σαν αποτέλεσμα την επιβολή μέτρων
λιτότητας Austerity και την δημιουργία κινημάτων ενάντια στην λιτότητα Anti-austerity movement

Πολλοί σύγχρονοι στοχαστές όπως ο Paul Krugman,  ο Joseph Stiglitz, ο James K. Galbraith και ο Yanis Varoufakis υποστηρίζουν την άποψη του John Maynard Keynes σχετικά με την χρήση ελλειμμάτων του προϋπολογισμού, για το ξεπέρασμα της κρίσης.

Παρόλο που οι θεωρίες του John Maynard Keynes εφαρμόστηκαν στην Great Depression, δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα, αν δεν συνοδεύονται από ταυτόχρονες μεταρρυθμίσεις που θα μετατρέψουν τους κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς στην Ελλάδα, σε ανοιχτούς.
 Ο τρόπος για να γίνει η Ελλάδα μια κανονική χώρα, που να είναι ικανή να παράγει πλούτο είναι επιστημονικά γνωστός και είναι μεταρρυθμίσεις υποστηριγμένες με ρευστότητα.

Αν κάποιοι από τους παραπάνω παγκόσμιους στοχαστές, δεν το καταλαβαίνουν και θεωρούν την Ελλάδα μια υποπερίπτωση της κρίσης χρέους της Ευρώπης, που θα επιλυθεί με την παροχή ρευστότητας, χωρίς έλεγχο από εξωτερικό παρατηρητή και μεταρρυθμίσεις, κάνουν σοβαρό λάθος. Το λάθος τους στην χειρότερη περίπτωση μπορεί να έχει από ολέθρια αποτελέσματα για την Ελλάδα και την Ευρώπη, ή στην καλύτερη περίπτωση η Ελλάδα να παραμείνει μια χώρα επαίτης.

Ο χρόνος θα δείξει ποιοι μπορούν να δουν την πραγματικότητα και ποιοι κρύβουν την σκόνη κάτω από το χαλί.

Είναι προφανές ότι η παγκόσμια κοινότητα βλέπει την Ελλάδα, και σύντομα θα είναι ενήμερη των προβλημάτων της, σε μεγαλύτερο βαθμό από τους ίδιους τους Έλληνες. 

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να συνεχίζει να καταπατά την κυριαρχία της συμφωνίας, την κυριαρχία του νόμου (Rule of law) που είναι η βάση της δημοκρατίας στην Ευρώπη και να εξαπατά τους πολίτες της. Τι έχει Υπογράψει η Κυβέρνηση




(1) Το βιβλίο του Hayek, The Road to Serfdom είναι μεταφρασμένο στα Ελληνικά και θα έπρεπε να είναι διαβασμένο από τον καθένα που υποστηρίζει ότι θέλει να αλλάξει την κοινωνία.
(2) Γιώργος Πολίτης: Ο Τζωρτζ Όργουελ και η σύνθεση αναρχίας και φιλελευθερισμού στο 53:05
Θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι το Manifesto for another Greece, for another Europe. είναι ένα αναρχοφιλεύθερο, ανοικτό εμπειρικό κείμενο, που αναζητά το σταμάτημα της εκμετάλλευσης, και μια άλλη Ελλάδα και μια άλλη Ευρώπη μέσα στην υπάρχουσα σοσιαλφιλεύθερη Ευρώπη.
Το μανιφέστο αποδέχεται τον ανταγωνισμό, όχι σαν ιδεώδες αλλά σαν αναγκαία συνθήκη, για την ελευθερία και την ανάπτυξη, που δίνει τις απαιτούμενες θέσεις εργασίας.
Στην πραγματικότητα το μανιφέστο προτείνεται σαν μια "επιστημονική εμπειρική" επίλυση της κρίσης, με ανεπεξέργαστες εμπνεύσεις, συλλογισμούς και κείμενα, που παρακολουθούν το τρέχον ιστορικό γίγνεσθαι της Ελλάδος και της Ευρώπης.
Όσο για τους καθαρόαιμους θεωρητικούς αναρχικούς, μου είναι συμπαθής η αναζήτηση μιας καλύτερης κοινωνίας, αλλά η προσωπική μου εμπειρία και η ιστορική γνώση οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η κατάλυση του κράτους δεν οδηγεί αυθόρμητα σε μια αναρχική κοινωνία, αλλά σε κοινωνίες όπως η Νιγηρία, η Σιέρα Λεόνε και δεκάδες παρόμοια κράτη, χωρίς κρατικό συγκεντρωτισμό.
Μια αναρχική κοινωνία μπορεί να προκύψει μόνο από την βάση, αλλά κάτι τέτοιο είναι αστείο για την Ελλάδα ή την Ευρώπη την τρέχουσα στιγμή.
Χρησιμοποιώντας την εμπειρία της Ελλάδος, θα προτείνα την άρση της μονιμότητας μέσω της αξιολόγησης, σχεδόν σε όλους τους πολίτες, που εργάζονται άμεσα ή έμμεσα για το κράτος και η σύνδεση του μισθού τους με παραμέτρους που αφορούν το σύνολο της οικονομίας, όπως η εισπραξιμότητα των φόρων και το εμπορικό ισοζύγιο.
(4) θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, ότι άλλες κοινωνίες, όπως των Αβορίγινων Indigenous Australians, ή οι ελεύθερες ινδιάνικες φυλές Plains Indians, ή οι Ζαπατίστας Zapatista Army of National Liberation, ή οι ελεύθεροι Κούρδοι Rojava, μπορούν να δημιούργησαν ή να δημιουργούν καλύτερες κοινωνίας από τις δικές μας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι δικές τους αρχές θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σήμερα, στην Ελλάδα ή την Ευρώπη.
(5) Steppenwolf - Born To Be Wild


Τετάρτη 25 Μαρτίου 2015

(1) Η διαπραγμάτευση, η επιστροφή στην πραγματικότητα και οι μεταρρυθμίσεις.



Η Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση "Θεωρείται ως η ισχυρότερη ένωση κρατών μέχρι σήμερα στην παγκόσμια ιστορία, με επιδιώξεις οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Η ΕΕ αποτελεί το τρέχον στάδιο μιας ανοιχτής διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές και πολιτικές οντότητες στον κόσμο, με περισσότερους από 500 εκατομμύρια κατοίκους[1] ή 7,3% του παγκόσμιου πληθυσμού[2] και συνδυασμένο ονομαστικό ΑΕΠ περίπου 16,06 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2014. Έχει δημιουργήσει μια εσωτερική αγορά με ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων, διαθέτει κοινή αγροτική και αλιευτική πολιτική, κοινή εμπορική πολιτική προς τις τρίτες χώρες, όπως επίσης και περιφερειακή πολιτική για την υποστήριξη των φτωχότερων περιφερειών της. Επιδιώκει να αποτελέσει ένα Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, μέσα στον οποίο τα κράτη μέλη της συνεργάζονται στενά σχετικά με τις γενικές πολιτικές, τους ελέγχους στα σύνορα (εσωτερικά και εξωτερικά), το άσυλο, τη μετανάστευση, τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις και την αστυνομική συνεργασία. Επίσης προωθεί μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, προς το παρόν σε διακυβερνητικό επίπεδο. Στο πλαίσιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης εισήγαγε ενιαίο νόμισμα, το ευρώ, που έχει υιοθετηθεί από δεκαεννέα κράτη μέλη μέχρι σήμερα."
"Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το πολιτικό κλίμα ήταν πιο ώριμο από ποτέ για μια ενδεχόμενη ενοποίηση της Ευρώπης. Η ενότητα θεωρήθηκε από πολλούς ως η μοναδική λύση για την αποφυγή μελλοντικών πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και την απομόνωση των ακραίων μορφών εθνικισμού, οι οποίες ήταν υπεύθυνες για τη πρόσφατη καταστροφή της ευρωπαϊκής ηπείρου"
"Όλα τα κράτη που επιθυμούν να γίνουν μέλος της Ευρωζώνης, δεσμεύονται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ για τη λήψη σημαντικών οικονομικών μέτρων, που αφορούν κυρίως την αποφυγή υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και την βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους τους.
Ως απόρροια της Παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης του 2008, ξέσπασε και η οικονομική κρίσης της Ευρωζώνης στις αρχές του 2009. Η απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους του Μάαστριχτ σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, έκανε πολύ δύσκολο ή ακόμα και αδύνατο για κάποιες χώρες της Ευρωζώνης να εξοφλήσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος τους. Οι χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Κύπρος και η Πορτογαλία. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαγόρευε κράτη της Ευρωζώνης να αναλάβουν την χρηματοδότηση των χρεών των άλλων κρατών. Παρ’ όλα αυτά, βρέθηκαν νομικές δικλείδες για τη σύσταση διάφορων ταμείων διάσωσης των συγκεκριμένων κρατών, έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις σε πρώτη φάση και να μπορέσουν να κερδίσουν πλήρως την χαμένη αξιοπιστία και ανταγωνιστικότητά τους σε σύντομο χρονικό διάστημα."
Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ελλάδα


Η Ελληνική δημοκρατία είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, στο είδος του καπιταλισμού και στους οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλη φοροδιαφυγή και διαφθορά.
Tax evasion and corruption in Greece

Παρεοκρατικός καπιταλισμός
Η κακοδιοίκηση των λίγων: Πως οι ολιγάρχες κατέστρεψαν την Ελλάδα
Crony capitalism

Πελατειακές σχέσεις
Lower levels of clientelism in Portuguese politics explain why Portugal handled austerity better than Greece during the crisis
Clientelism

Κλειστούς (extractive ή εκμεταλλευτικούς) οικονομικούς και πολιτικούς θεσσμούς
Τους ορισμούς των οικονομικών και πολιτικών θεσμών, μπορείτε να τους βρείτε στα Ελληνικά στο βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" εκδόσεις Λιβάνη. Προσωπικά διαφωνώ με την απόδοση των όρων inclusive=ανοικτός και extractive=κλειστός. Προτιμώ inclusive=συμμετοχικός και extractive=εκμεταλλευτικός
"Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty" -- Daron Acemoglu


Η χρεοκοπία της Ελλάδος και η διαπραγμάτευση για την σωστή συμφωνία

Κάθε χρεοκοπία χωρών έχει δύο πλευρές και δύο υπεύθυνους: αυτούς που δανείζουν και αυτούς που δανείζονται.

Για την διάσωση μιας χώρας μετά από χρεοκοπία μεταξύ των δανειστών και των δανειζομένων συνάπτεται νέα συμφωνία:

Αυτοί που δανείζουν χάνουν ένα ποσοστό από τα δανεικά (κούρεμα του χρέους), δίνουν νέα δάνεια για να μπορέσει το χρεοκοπημένο κράτος να έρθει καταρχήν σε ισορροπία, (όπου τα έσοδα να είναι ίσα με τα έξοδα) και μετά να αυξήσει προοδευτικά το πλεόνασμα των εσόδων, για να είναι ικανό να αποπληρώσει το υπόλοιπο του χρέους, που συμφωνήθηκε στην συμφωνία.

Η συμφωνία συνοδεύεται από μετρήσιμες παραμέτρους, που βρίσκονται σε συνεχή παρακολούθηση από εξωτερικούς παρατηρητές και αξιολόγηση συνδεδεμένη, με την κάθε φορά επόμενη δόση.

Η συμφωνία περιέχει τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις,που αναιρούν τα αίτια της χρεοκοπίας.

Μια τέτοια συμφωνία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής για τους δανειστές και τους δανειζομένους. Οι δανειστές καταφέρνουν να πάρουν ένα τμήμα των χρημάτων τους, ενώ οι δανειζόμενοι έχουν την δυνατότητα της προοδευτικής προσαρμογής, χωρίς τον πανικό και τις εκτός ελέγχου καταστάσεις μιας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας, μαζί με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που αναιρούν τα αίτια της χρεοκοπίας.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, ούτε οι δανειστές ούτε οι δανειζόμενοι ενδιαφέρθηκαν για μια επωφελή συμφωνία. Και οι δύο πλευρές δεν αναζήτησαν την χρυσή τομή, του αμοιβαίου οφέλους μιας καλής συμφωνίας.

Οι δανειστές της Ελλάδας ήταν βασικά Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες, οι οποίες θα έπρεπε να αναλάβουν  το κόστος της χρεοκοπίας, πουν αν ήταν τόσο ώστε να χρεοκοπήσουν οι ίδιες, τότε το κόστος θα πέρναγε στους Γερμανούς και Γάλλους πολίτες.

Με δεδομένο ότι όλες οι χώρες μοιράζονται ένα κοινό νόμισμα, και η χρεοκοπία της Ελλάδος απειλεί την ίδια την ύπαρξη του κοινού νομίσματος, επιλέχτηκε η συμφωνία να δοθούν δάνεια από τους Ευρωπαίους πολίτες στην Ελλάδα, για να αποπληρώσει το χρέος της. Η συμφωνία ήταν σε βάρος της Ελλάδας, αφού δεν θα μπορούσε να ξεπληρώσει τα χρέη, και σε βάρος των δανειστών, αφού ποτέ δεν θα λάμβαναν τα οφειλόμενα.

Οι Έλληνες δανειζόμενοι είχαν άλλες ανησυχίες, και όχι τι υπέγραφαν και τι ψήφιζαν για την χώρα τους. Το σημαντικό γι αυτούς ήταν το πως θα διατηρούσαν τους κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, τον παρεοκρατικό και πελατειακό ντόπιο καπιταλισμό.

Η ανεξαρτησία του χρηματοπιστωτικού συστήματος

Τα χρήματα είναι μια πατέντα αποθήκευσης πλούτου και ισχύος, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από αυτόν που τα κατέχει για οποιοδήποτε επενδυτικό ή καταναλωτικό σκοπό.

Ο αληθινός πλούτος παράγεται στις εμπορεύσιμες δραστηριότητες και οι τράπεζες με την δυνατότητά τους να δανείζουν πολύ παραπάνω από τα κεφάλαια που οι ίδιες διαθέτουν, σε ένα χαοτικό περιβάλλον της ελεύθερης αγοράς, δημιουργούν τα χρήματα που αντιστοιχίζονται στον παραγόμενο πλούτο.

Οι ιδιωτικές τράπεζες είναι υποχρεωμένες να έχουν μια συγκεκριμένη σχέση δικών τους κεφαλαίων και δανείων. Τα κεφάλαιά τους προέρχονται από τους μετόχους και τους καταθέτες.

Ο καλύτερος τρόπος που βρήκαν οι δημοκρατίες με ανοιχτούς (ή συμμετοχικούς inclusive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, για να διαχειριστούν την συγκέντρωση χρήματος, είναι να τον κρατήσουν μακριά από τους κυβερνώντες. Όποτε η πολιτική ισχύς συνδεόταν άμεσα, με την ισχύ του αποθηκευμένου πλούτου των τραπεζών, η κυκλοφορία του πλούτου ευνοούσε τους πολιτικούς και τους τραπεζίτες και όχι το σύνολο των πολιτών.

Έτσι κάθε κράτος έχει την δική του κεντρική τράπεζα, που είναι ανεξάρτητη θεσμικά από τους πολιτικούς, εποπτεύει τις ιδιωτικές τράπεζες, καθορίζει τα επιτόκια δανεισμού, προσπαθεί να διατηρείται ένας μικρός πληθωρισμός και αν θεωρηθεί αναγκαίο κόβει και νέα χρήματα.

Στην ΕΕ, η ανεξάρτητη κεντρική αρχή είναι η ΕΚΤ, που έχει σαν υποκαταστήματα τις εθνικές κεντρικές τράπεζες.

Η ανεξαρτησία των αγορών και των τραπεζών, παρόλο που είναι αναγκαία, έχει αρκετά προβλήματα που πρέπει να ρυθμιστούν.

Κάποια είδη κεφαλαίου όπως αρπαχτικά ταμεία, μπορούν χρησιμοποιώντας τις αγορές, να αποσπούν πλούτο αγοράζοντας επισφαλή χρέος, σε μειωμένες τιμές από υπερχρεωμένα κράτη, επιχειρήσεις ή άτομα, που το ανταλλάσσουν αργότερα σε ψηλότερες.
Distressed securities fund

Η κοπή νέου χρήματος είναι αρμοδιότητα της ΕΚΤ που πρέπει να χρησιμοποιείτε πολύ προσεκτικά, αφού τα χρήματα που κόβονται δεν είναι αληθινός πλούτος και θα χαθούν μέσω του πληθωρισμού.

Το επενδυτικό δάνειο

Η λειτουργία του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος στηρίζεται στα δανεικά και στην καινοτομία.

Ταλαντούχα άτομα μπορεί να συλλάβουν εμπνευσμένα σχέδια, που για να υλοποιηθούν θα χρειαστούν χρηματοδότηση. Μπορούν να πάνε στις τράπεζες, ή σε άλλους χρηματοδότες, να εκθέσουν τα σχέδιά τους και να εγκριθεί η χρηματοδότηση των σχεδίων τους.
Όσοι τα καταφέρουν (δεν τα καταφέρνουν όλοι, ούτε πάντα) θα δημιουργήσουν επιχειρήσεις, πιθανό θα προσλάβουν εργαζόμενους, θα αποπληρώσουν τα δανεικά τους και μπορεί να γίνουν και πλούσιοι.
ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΤΑ ΕΘΝΗ ΟΙ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ, ΤΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ
κεφάλαιο: "Έχοντας μια ιδέα, ιδρύοντας μια εταιρεία και παίρνοντας ένα δάνειο" σελ. 46

Το μη επενδυτικό δάνειο

Οι πολίτες, μπορούν να δανειστούν για να απολαύσουν σήμερα, μια υπηρεσία ή ένα αγαθό που θα αποπληρώσουν με την εργασία τους στο μέλλον.
Η πιο μεγάλη κατηγορία τέτοιων δανείων είναι τα στεγαστικά δάνεια, στην Ελλάδα γνωρίσαμε μέχρι και δάνεια για διακοπές.
Οι επιχειρήσεις μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια κίνησης, πχ για μισθούς και πρώτες ύλες, που θα αποπληρώσουν μόλις εξοφληθεί μια παραγγελία.
Τα κράτη σαν τεράστιοι οργανισμοί με μεταβαλλόμενες χρηματικές ροές εσόδων - εξόδων, μπορούν να δανείζονται για τρέχουσες ανάγκες.

Το εμπορικό ισοζύγιο

Το χρέος ενός κράτους συνδέεται με την σχέση εσόδων εξόδων και με το εμπορικό ισοζύγιο του κράτους.

Ένα κανονικό κράτος που δεν έχει έσοδα από άλλες πηγές (όπως πετρέλαια), συλλέγει τους φόρους από τους πολίτες και με αυτούς λειτουργεί.

Στην πραγματικότητα ο πλούτος παράγεται από τις εμπορεύσιμες δραστηριότητες. Από τους πολίτες που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις δραστηριότητες, ο πλούτος διαχέεται στην υπόλοιπη κοινωνία, αγοράζονται αγαθά και υπηρεσίες από τους υπόλοιπους πολίτες, που είναι έμποροι, οικοδόμοι, εισαγωγείς...

Παράλληλα το κράτος φορολογεί όλους τους πολίτες και μαζεύει έσοδα για την λειτουργία του.
Στην πραγματικότητα έσοδα μαζεύει μόνο από τις εμπορεύσιμες δραστηριότητες και την διάχυσή τους.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι παρόλο που καταβάλουν φόρο δεν συνεισφέρουν καθόλου στα έσοδα του κράτους, όταν ο φόρος σχετίζεται με τις αποδοχές τους από το δημόσιο.
Κατά συνέπεια και οι φόροι και οι εισφορές που συλλέγονται από εισοδήματα που προέρχονται από δημόσιους υπαλλήλους, επίσης δεν αποτελούν πραγματικό έσοδο από το κράτος.
Οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι δικαστικοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι, ... παρ όλη την σημασία των υπηρεσιών τους στην κοινωνία δεν παράγουν πλούτο.

Ένα σύγχρονο κράτος δεν μπορεί να ικανοποιήσει το σύνολο των αναγκών των πολιτών του με δικά του προϊόντα και έτσι εισάγει προϊόντα και υπηρεσίες.
Αν η αξία των προϊόντων που εισάγει ένα κράτος είναι μεγαλύτερη από την αξία των προϊόντων που εξάγει, τότε το κράτος έχει πρόβλημα.
Αφού δεν έχει τον πλούτο να καλύψει αυτά που εισάγει με αντίστοιχες εξαγωγές, τα καλύπτει με δανεικά. Σε αυτή την περίπτωση ο  Βόλφγκανγκ (Σόιμπλε), θα έλεγε ότι το κράτος ζει πέρα από τις δυνατότητες του και χρειάζεται λιτότητα.

Για την σημασία μιας ανάπτυξης στηριγμένης στις εξαγωγές και τα προβλήματα στην Ελλάδα
Politics and microeconomics in the Greek crisis

Το χρέος και η λιτότητα

Το χρέος είναι μια κανονική κατάσταση για κάθε πολίτη, ή επιχείρηση, ή κράτος όσο τηρείται η συμφωνία δανεισμού.

Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να χρεωθεί, αλλά αν το ρισκάρει, ή το επιθυμήσει, είναι υπεύθυνος για την απόφασή του. Αυτή είναι η βάση της κυριαρχίας της συμφωνίας, της κυριαρχίας του νόμου, της κυριαρχίας της εμπιστοσύνης.
Όσο ο δανειζόμενος εξυπηρετεί κανονικά το χρέος του και ταυτόχρονα λειτουργεί χωρίς ζημιές, είναι σε μια κανονική κατάσταση, αν όμως κάτι πάει στραβά ο δανειζόμενος αυξάνει το χρέος του μέχρι να ισορροπήσει. Η διαδικασία αυτή έχει ένα όριο που αν ξεπεραστεί, το χρέος δεν μπορεί ποτέ να επιστραφεί ακέραιο. Ο δανειζόμενος χρεοκοπεί.

Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να δανείσει, αλλά αν το ρισκάρει, , ή το επιθυμήσει, είναι υπεύθυνος για την απόφασή του. Αυτή είναι η βάση της κυριαρχίας της συμφωνίας, της κυριαρχίας του νόμου, της κυριαρχίας της εμπιστοσύνης.
Όσο ο δανειστής εισπράττει κανονικά τα δανεικά λειτουργεί με το προσδοκώμενο κέρδος, είναι σε μια κανονική κατάσταση, αν όμως κάτι πάει στραβά ο δανειστής αυξάνει το δανεικά του, μέχρι να ισορροπήσει ο δανειζόμενος. Η διαδικασία αυτή έχει ένα όριο που αν ξεπεραστεί, το δανεικά δεν μπορούν ποτέ να επιστραφούν στο ακέραιο. Ο δανειζόμενος χρεοκοπεί και ο δανειστής επιχειρεί να διασώσει ένα μέρος από τα δανεικά του.

Η παραπάνω διαδικασία είναι η λογική διαδικασία της ανοιχτής, συμμετοχικής ελεύθερης αγοράς.

Στον Ελληνικό παρεοκρατικό καπιταλισμό, ο πλούτος ήταν εισαγόμενος, (η βοήθεια των εταίρων μας για να δημιουργήσουμε ανάπτυξη μέσω της ανταγωνιστηκότητας, Μεσογειακά προγράμματα, ΕΣΠΑ), ή δανεικός. Ο πλούτος  καταναλώθηκε από τούς πολίτες των κομματικών στρατών, των συντεχνιών και τους εκπροσώπους τους.

Η ευκόλοτερη μέθοδος πλουτισμού στην Ελλάδα, είναι η συνδιαλλαγή με το κράτος μέσω της παρέας των κομμάτων εξουσίας, ή μέσω της αριστερής αντιπολίτευσης.

Οι περισσότεροι μεγάλοι επιχειρηματίες του ιδιωτικού τομέα, δεν ξέρουν τι θα πει δάνειο, τι θα πει ενδιαφέρον, τι θα πει ρίσκο.

Ο δανεισμός προσδιορίζεται από τρεις παραμέτρους: τα "έσοδα του έτους" (ΑΕΠ), το συνολικό χρέος και το χρέος που δημιουργήθηκε στο τέλος του έτους καθ υπέρβαση, του προϋπολογισμού (έλλειμμα).

Η συνθήκη του Μάαστριχτ έθετε τις προϋποθέσεις, για κάθε χώρα που επιθυμούσε να υιοθετήσει το ευρώ.
"Το δημόσιο χρέος πρέπει να είναι μικρότερο από το 60% του ΑΕΠ ή να βαίνει προς αυτόν το στόχο (δηλαδή μπορεί να είναι μεγαλύτερο το ποσοστό, αλλά να έχει πτωτική τάση και να τείνει προς αυτό) και τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μικρότερα από 3% του ΑΕΠ."
Συνθήκη του Μάαστριχτ

Μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει ότι για κάθε χρέος υπάρχει ένα σημείο που αν ξεπεραστεί, το χρέος δεν μπορεί να αποπληρωθεί. Τότε έχουμε χρεοκοπία.

Τα απαγορευτικά επιτόκια δανεισμού από τις αγορές, οδηγούν το χρεοκοπημένο κράτος να δανειστεί από τους εταίρους του, μέσω ενός μηχανισμού στήριξης, με μια συμφωνία νέου δανεισμού, μετά το κούρεμα. Αυτό ακριβώς σημαίνει εκχώρηση κυριαρχίας στην νέα συμφωνία, αφού η νέα συμφωνία θα περιλαμβάνει προσυμφωνημένα και μετρήσιμα μέτρα και μεταρρυθμίσεις.

Ενώ οι Ευρωπαίοι εννοούν και σέβονται αυτά που υπογράφουν και περνούν από τα κοινοβούλια τους, (αυτή είναι η θεμελιώδης αρχή της δημοκρατίας στην Ευρώπη), οι Έλληνες τα αμφισβητούν, όπως αμφισβητούν και την λιτότητα.

Θέλουν να επιβάλλουν ένα νέο μοντέλο οικονομίας, όπου τα χρέη χαρίζονται, ή η ΕΚΤ πρέπει να κόψει χρήματα, ή τα ελλείμματα των κρατών να μπορούν  να αυξάνονται χωρίς όρια, και με αυτό τον τρόπο να λειτουργεί η οικονομία.

Είναι αστείο, αλλά αυτό πιστεύουν οι περισσότεροι Έλληνες, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, οικονομικοί επιστήμονες, επιχειρηματίες, απλοί πολίτες και πιθανόν ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν και μεγάλοι στοχαστές, όπως πιθανόν ο Βαρουφάκης, που είναι ενάντια στην λιτότητα, χωρίς όμως να δίνουν ισόποση σημασία, στις μεταρρυθμίσεις που αλλάζουν τους θεσμούς και εγγυώνται την διάχυση του πλούτου, στους απροστάτευτους αναξιοπρεπώς εργαζόμενους και στους άνεργους.

Φλαμπουράρης: «Αέρας είναι τα 10 τρισ. που χρωστάει η Ευρώπη...»
World thinkers 2015: the results

Η πραγματικότητα όμως, ευτυχώς προσδιορίζεται ακόμα, από την κυριαρχία του νόμου και όχι από τους στοχαστές που μπορεί να κάνουν λάθος.

Η λιτότητα για να δουλέψει χρειάζεται μεταρρυθμίσεις, αν δεν γίνουν, και είναι φτωχά σχεδιασμένη όπως στην Ελλάδα, το βάρος θα το σηκώσουν οι άνεργοι, οι φτωχοί και η μεσαία κλάση.

"Economists Kenneth S. Rogoff and Carmen M. Reinhart wrote in April 2013, "Austerity seldom works without structural reforms – for example, changes in taxes, regulations and labor market policies – and if poorly designed, can disproportionately hit the poor and middle class. Our consistent advice has been to avoid withdrawing fiscal stimulus too quickly, a position identical to that of most mainstream economists." To help improve the U.S. economy, they advocated reductions in mortgage principal for underwater homes (i.e., situations where the value of the home is less than the mortgage principal) to help reduce private debts"
Austerity
Greek government-debt crisis

Είναι λυπηρό ότι μετά τόσα χρόνια κρίσης στην Ελλάδα, δεν είναι ακριβώς μεταφρασμένα στα Ελληνικά, τα λήμματα της  wikipedia, που σημαίνει την ύπαρξη διαφωνιών, που δεν συζητούνται όμως σε όλα τα πανεπιστήμια και στις αναλύσεις των τηλεπερσόνων στην τηλεόραση.

Η κρίση χρέους των κρατών εκτός της Ελλάδας.


Η Ελληνική κρίση χρέους, διαφέρει από τις κρίσεις χρέους των υπόλοιπων κρατών, μοιάζει μόνο με την Πορτογαλία.

Η κρίση χρέους στην Αμερική και στα υπόλοιπα κράτη οφειλόταν στις τράπεζες, οι οποίες δάνειζαν με μη τραπεζικά κριτήρια εξόφλησης των δανείων τους πολίτες, αποφέροντας κέρδη και μπόνους στους μετόχους και τα διευθυντικά στελέχη, με αποτέλεσμα την δημιουργία στεγαστικής φούσκας και χρεοκοπία των τραπεζών.

Τα επισφαλή δάνεια ανακατεύτηκαν και διαχύθηκαν στις χρηματαγορές μέσω τοξικών ομολόγων που αγοράστηκαν από άλλα κράτη.
Μετά την χρεοκοπία των τραπεζών, οι τράπεζες των κρατών που είχαν αγοράσει τοξικά ομόλογα βρέθηκαν προβληματικές.

Τα κράτη με χρήματα των πολιτών τους ανακεφαλαιοποίησαν τις τράπεζες για να μη χαθούν τα χρήματα των καταθετών και να μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα η αγορά.

Η ευθύνη είναι των κεντρικών τραπεζών που προχώρησαν σε μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης ή έκαναν ελλειπή εποπτεία.

Η ευθύνη είναι επίσης των ιδιωτικών τραπεζών που δεν εφάρμοσαν σωστά τραπεζικά κριτήρια που να εξασφαλίζουν την αποπληρωμή των δανείων.

Η ευθύνη είναι επίσης των πολιτών που δανείστηκαν πέρα από τις δυνατότητες τους.
Το άδικο είναι ότι οι ζημιές μετακυλήθηκαν στα κράτη, έγιναν χρέος που βάρυνε το σύνολο των φορολογούμενων πολιτών.

Δεν έχω μελετήσει εκτενώς όλες αυτές τις χρηματικές ροές, αλλά όποιος ενδιαφέρεται μπορεί  να βρει πολλές πληροφορίες και στα γραπτά κείμενα του Γιάνη Βαρουφάκη και αλλού.
Yanis Varoufakis thoughts for the post-2008 world

Η κρίση χρέους της Ελλάδας


Η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική. Το Ελληνικό κράτος δανείστηκε χρήματα για να ανεβάσει πλαστά το επίπεδο ζωής των προστατευόμενων πολιτών, των πελατειακών και συντεχνιακών δικτύων. Η κρίση χρέους στην Ελλάδα είναι κρίση δημόσιου χρέους.

Οι προστατευόμενοι πολίτες, μέσω των πελατειακών και συντεχνιακών δικτύων, απαιτούσαν θέσεις εργασίας από το κράτος, περισσότερα χρήματα χωρίς αξιολόγηση, και προσοδοθηρία, και το πολιτικό σύστημα ανταποκρίθηκε, χρησιμοποιώντας το φτηνό δανεισμό.
Ακόμα ένα μικρό ποσοστό των δανεικών χρημάτων κατέληξε σε μίζες και διαφθορά.

Με τα δανεικά και τις Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, η Ελλάδα κατάφερε να συντηρήσει και να αναπτύξει ένα διαστρεβλωμένο, κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο, μέχρι το 2009 που ουσιαστικά χρεοκόπησε.
Δημιουργία πλούτου και το κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο
[Ενώ το κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο ήταν η αιτία της χρεοκοπίας, παρέμεινε σε πλήρη ισχύ μέχρι σήμερα, χάρη στις ακάματες προσπάθειες των Σαμαρά, Βενιζέλου, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ]

Η Ελλάδα βρέθηκε σε αδυναμία δανεισμού από τις αγορές, αδυναμία εξυπηρέτησης ή αναχρηματοδότησης των δανειακών της υποχρεώσεων και αδυναμία πληρωμής του τότε τρέχοντος κόστους του κράτους, από την φορολογία.

Η ευθύνη βαραίνει το σύνολο του πολιτικού προσωπικού της προηγούμενης της κρίσης περιόδου, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ.

Η ευθύνη βαραίνει τους ολιγάρχες του Ελληνικού παρεοκρατικού καπιταλισμού.
Η κακοδιοίκηση των λίγων: Πως οι ολιγάρχες κατέστρεψαν την Ελλάδα

Η ευθύνη βαραίνει τους οικονομικούς και πολιτικούς επιστήμονες, δημοσιογράφους και αναλυτές, που ήξεραν τα πάντα για τους κακούς εχθρούς τραπεζίτες και τον "νεοφιλελευθερισμό"(?), αλλά τίποτα για τις θεσμικές διαφορές του Ελληνικού καπιταλισμού, σε σχέση με τον καπιταλισμό των Ευρωπαϊκών χωρών.

Η ευθύνη βαρύνει το τμήμα των πολιτών που ήταν ενταγμένοι μέσα στα πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα, οι οποίοι απολαμβάνουν προσοδοθηρίες, μισθούς και δικαιώματα που είναι πάνω από τις δυνατότητες παραγωγής πλούτου της χώρας.

Το κόστος της ζημιάς βαραίνει το σύνολο των Ελλήνων πολιτών και των παιδιών τους, αν αποπληρώσουν το χρέος, και το σύνολο των Ευρωπαίων πολιτών, αν μέρος του χρέους κουρευτεί.
Εκτός το μακροπρόθεσμο κόστος, στην τρέχουσα χρονική στιγμή, το κράτος δεν έχει χρήματα για τις υποχρεώσεις του, η ανεργία έχει εκτοξευτεί, η διαλυμένη ιδιωτική οικονομία παραπαίει και ο κίνδυνος ενός graccident παραμένει υπαρκτός. .

Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας και η υλοποίησή της από τους εταίρους (εποχή Σαμαρά - Βενιζέλου)

Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας εμπεριείχε λάθη από όλες τις πλευρές.
Η σωστή συμφωνία έπρεπε να περιέχει ένα κούρεμα, που να καθιστά το υπόλοιπο χρέος βιώσιμο και την απαίτηση για μεταρρυθμίσεις που θα έκαναν την Ελλάδα ικανή να λειτουργεί, σαν σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος, που δεν παράγει ανεξέλεγκτα χρέη, αλλά πλούτο.

Από την πλευρά των εταίρων μας (και δανειστών) δόθηκε ένα τεράστιο δάνειο στην Ελλάδα από τα κράτη (δηλαδή τους πολίτες τους), έγινε ανεπαρκές κούρεμα του χρέους και ζητήθηκαν κάποιες βασικές μεταρρυθμίσεις. Η τρόικα ήρθε στην Ελλάδα.
Στα ίχνη της Τρόικας - ολόκληρο το video (υπότιτλοι)
Ισχυρή και ανεξέλεγκτη. Πώς η Τρόικα παγίδεψε την Ελλάδα για να σώσει τις τράπεζες. Harald Schuman

Όλη η Ελλάδα ασχολείται με τους κακούς τραπεζίτες.
Πώς συνδέονται η Goldman Sachs, το Grexit και οι κυβερνήσεις Σημίτη-Παπαδήμου. Η τοποθέτηση Βαρουφάκη

Είναι προφανές ότι η χρεοκοπία της Ελλάδας και των άλλων χωρών το 2009, έσπρωξε τις διαδικασίες ενοποίησης του τραπεζικού συστήματος. Σήμερα η η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος ελέγχεται από την ΕΚΤ και τον Μάριο Ντράγκι.

Η διάσωση των προβληματικών χωρών ανατέθηκε στο Eurogroup, (το συμβούλιο των υπουργών οικονομικών των 19 χωρών της Ευρωζώνης) και στην τρόικα τεχνοκράτες παρακολούθησης των δεδομένων της Ελληνικής οικονομίας εκπρόσωποι από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την ΕΕ.
Η δανειακή συμφωνία εγκρίθηκε από τις κυβερνήσεις ή και τα κοινοβούλια 19 χωρών μαζί με την Ελλάδα.

Οι Ευρωπαίοι έλπιζαν να ξεπεραστεί η κρίση χωρίς την παραχώρηση παραπάνω ελευθεριών από τα εθνικά κράτη και χωρίς την δημιουργία νέων πανευρωπαϊκών θεσμών.
Έλπιζαν λάθος γιατί μια χώρα η Ελλάδα, δεν τηρούσε την συμφωνία, ή υποκρινόταν πως την τηρούσε.

Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας και η υλοποίησή της από Σαμαρά - Βενιζέλο

Η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα που οι πολίτες της δεν αναζήτησαν τα αίτια της χρεοκοπίας, και οι πολιτικοί της δεν μπόρεσαν να βρουν κοινά σημεία αναφοράς, που θα μπορούσαν να βγάλουν την χώρα από την οικονομική και πολιτική κρίση.

Από την πλευρά των Ελλήνων πολιτικών ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ δημιουργήθηκε ένα κοινό μέτωπο προστασίας των πολιτών που ανήκουν σε πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα, όπως και άλλες ομάδες συμφερόντων.

Η Ελληνική πολιτική ελίτ (μαζί με την διαπλεκόμενη επιχειρηματική και τραπεζική), αντί να δει την χρεοκοπία σαν ευκαιρία να γίνει η Ελλάδα Ευρώπη, με αλλαγή των πολιτικών και οικονομικών θεσμών σε ανοιχτούς (ή συμμετοχικούς, inclusive), με όφελος για το σύνολο των πολιτών, επέλεξε να υπηρετήσει τα πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα και τις άλλες ομάδες συμφερόντων.

Οι Ελληνικές ελίτ και οι πολίτες, αντέδρασαν σε κάθε μεταρρύθμιση, που έθιγε τις πελατειακές σχέσεις, τον παρεοκρατικό καπιταλισμό και τους κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς.

Έτσι δημιουργήθηκε η μεγαλύτερη απάτη της μεταπολίτευσης:

Υποστηρίχθηκε ότι η κρίση είναι αποτέλεσμα του μνημονίου και όχι αποτέλεσμα των κλειστών (ή εκμεταλλευτικών, extractive) οικονομικών και πολιτικών θεσμών του Ελληνικού κράτους.

Αγνοώντας ότι η κυριαρχία του νόμου (το κράτος δικαίου, the rule of law), η κυριαρχία της συμφωνίας είναι η βάση της δημοκρατίας στην Ευρώπη, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ υπέγραψαν τις έτοιμες συμφωνίες, για να τις παραβιάσουν μπλοκάροντας την υλοποίηση τους, με καθυστερήσεις στην ψήφιση νόμων και τροπολογίες.

Με αυτό τον τρόπο θέλησαν να υπερασπιστούν το σύνολο των ευνοημένων της Ελληνικής κοινωνίας.
Ο κ. Σαμαράς και ο κ. Βενιζέλος, ήταν ο πραγματικοί, τραγικοί νικητές του αντιμνημονιακού μπλοκ.

Κατάφεραν να εφαρμόσουν ελάχιστες από τις μεταρρυθμιστικές υποχρεώσεις της χώρας που οι ίδιοι είχαν υπογράψει και ψηφίσει στο Ελληνικό κοινοβούλιο.

Οι βασικές μεταρρυθμίσεις παρέμειναν σε εκκρεμότητα στο email Χαρδούβελη και προκηρύχθηκαν οι εκλογές.
Διαπραγματεύσεις: 20η Φεβρουαρίου VS 10ης Δεκεμβρίου
10 December 2014 Greece: State of play of the 5th review of the 2nd economic adjustment programme
Η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων θα αποστερούσαν από τον Σαμαρά και Βενιζέλο την εξουσία. Προκήρυξαν εκλογές, αδιαφορώντας για την τύχη της χώρας,  με την βεβαιότητα της αριστερής παρένθεσης.
Οι Σαμαράς Βενιζέλος αγνόησαν ότι οι εταίροι και δανειστές μας, τους είχαν απορρίψει ήδη σαν συνομιλητές, μετά τον κυβερνητικό ανασχηματισμό που ακολούθησε των Ευρωεκλογών το 2014 και τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του ΓΓΔΕ Χάρη Θεοχάρη.

Ο Σαμαράς και Βενιζέλος κατάφεραν μια δημοσιονομική προσαρμογή, που έφερε τα έσοδα του Ελληνικού κράτους λίγο παραπάνω από τα έξοδα, μετά από πέντε χρόνια, με οριζόντιες περικοπές μισθών και διατήρηση των προνομίων, προσοδοθηριών των προστατευμένων, σε βάρος της ιδιωτικής οικονομίας και των ανέργων.

Η Ελληνική οικονομία κατέρρευσε και όλοι προσποιούνταν ότι κάτι είχαν πετύχει.
Αυτό που είχαν πετύχει ήταν να εκταμιεύσουν το μεγαλύτερο μέρος του δανείου κάνοντας ελάχιστες από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Χαμηλά εισοδήματα και ιδιωτικός τομέας πλήρωσαν τη δημοσιονομική προσαρμογή
Μελέτη Γιαννίτση: Άδικοι φόροι ενδυνάμωσαν τους ισχυρούς-Την κρίση πλήρωσαν οι φτωχοί
GREECE: SOLIDARITY AND ADJUSTMENT IN TIMES OF CRISIS The Study was supported by the Macroeconomic Policy Institute of the Hans-Boeckler-Foundation

Τρίτη 17 Μαρτίου 2015

Δημιουργία πλούτου και το κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο

Ακαρνανικά όρη -Akarnanika mountains

Δημιουργία πλούτου

Ούτε οι κεντρικές τράπεζες, ούτε οι ιδιωτικές τράπεζες δημιουργούν πλούτο.

Κάποιες τράπεζες και αρπαχτικά επενδυτικά ταμεία (vulture funds), αποσπούν πλούτο χωρίς να παράγουν, χρησιμοποιώντας εξωτικά χρηματιστηριακά εργαλεία, φορολογικούς παραδείσους και χρηματιστηριακές κρίσεις. (1)

Κάποιες δημοκρατίες με κλειστούς (εκμεταλλευτικούς extractive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς (2), όπως η Ελλάδα, η Ρωσία και η Αργεντινή, αποσπούν πλούτο από τους παραγωγούς (μη προστατευόμενους πολίτες και επιχειρήσεις), ή από δανεικά. Ο πλούτος διοχετεύεται σε ομάδες-συμμαχίες κοινών οικονομικών συμφερόντων, όπως τα καρτέλ και τα συνδικάτα. (3)

Πλούτο δημιουργούν αυτοί που δραστηριοποιούνται σε εμπορεύσιμες δραστηριότητες, οι πολίτες, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές. (4)

Ο πλούτος δημιουργείται με την καινοτομία, το ταλέντο, το ενδιαφέρον,  και την εργασία των αυτοαπασχολούμενων, των επιχειρηματιών, των στελεχών, των συνεργατών και την εργατών στις αντίστοιχες επιχειρήσεις.

Ο πλούτος διαχέεται στην κοινωνία μέσα από μια ανοιχτή (συμμετοχική) αγορά εργασίας (inclusive labor market), όπου οι πολίτες ανταλλάσσουν το χρόνο τους, το ταλέντο τους, το ενδιαφέρον τους και την εργασία τους με χρήματα, ανάλογα με αυτά που προσφέρουν.

Πλούτο με προϋποθέσεις, μπορεί να δημιουργήσει και το κράτος μέσω των δημόσιων επενδύσεων, όταν τα δημόσια έργα έχουν πραγματική χρησιμότητα, γίνονται με ανοιχτούς διαγωνισμούς και χρησιμοποιούν ως αναδόχους τους πραγματικούς κατασκευαστές, με νόμιμους εργαζόμενους.
Αυτή η μορφή δημιουργίας πλούτου, μπορεί να είναι προσωρινή για το ξεπέρασμα μιας κρίσης ή για όποτε χρειάζονται δημόσια έργα, δεν μπορεί όμως να είναι η βάση της οικονομίας.

Το παραπάνω μοντέλο, είναι πραγματικότητα σε όλες τις επιτυχημένες χώρες και συνδέεται με τους ανοιχτούς (ή συμμετοχικούς, inclusive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς (2).

Συνοδεύεται με ένα κράτος που παρέχει υπηρεσίες στους πολίτες, ένα δίχτυ ασφαλείας για τους αδύναμους και ελευθερία επιλογής εργασίας.
Το κράτος ενθαρρύνει και στηρίζει την ιδιωτική επιχειρηματικότητα και την καινοτομία και με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται θέσεις εργασίας.

Η δημιουργία πλούτου δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε μια ευτυχισμένη ζωή συνδέετε μονοσήμαντα με τους πάμπλουτους και τους παντοδύναμους.

Οι θέσεις αξιοπρεπούς εργασίας για τους περισσότερους πολίτες, είναι το σημαντικό ζητούμενο για μια κοινωνία, μαζί με την προστασία του περιβάλλοντος. Ο πλούτος που παράγεται και διαχέεται σωστά στην κοινωνία, συντηρεί και αναπτύσσει το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών και του περιβάλλοντος.

Δεν είναι όλοι οι αυτοαπασχολούμενοι, ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές, αυτοί που παράγουν πλούτο. Υπάρχουν δυο διαφορετικές δραστηριότητες: οι εμπορεύσιμες και οι μη εμπορεύσιμες (4).
Πλούτο παράγουν οι εμπορεύσιμες δραστηριότητες, που επηρεάζονται ταυτόχρονα και από τον διεθνή ανταγωνισμό. Μερικά παραδείγματα από Ελλάδα.

Εμπορεύσιμες δραστηριότητες.


Πλούτο παράγει η γιαγιά στο χωριό που βάζει τα κήπια της, τις κότες της και την γίδα της. Ανταλλάσσει τον χρόνο της και το ενδιαφέρον της για τα φυτά και τα ζωντανά και παίρνει αυτά που χρειάζεται για να ζήσει, χωρίς χρήματα.
Πλούτο παράγουν οι δημιουργοί και εργαζόμενοι στην Skroutz (5), όταν ανταλλάσσουν τις υπηρεσίες τους με τελικούς αγοραστές, που είναι οι ίδιοι παραγωγοί πλούτου.
Μια επιχείρηση πτηνοτροφείου με Ρουμάνους.(6)

"μια εργαζόμενη σε φαρμακοβιομηχανία, ένας τυροκόμος, μια ταβερνιάρισσα σε ένα νησί, ένας εργοδηγός στους λευκόλιθους, ένας αμπελοπαραγωγός στην Κορινθία, ένας εφοπλιστής με γραφείο στον Πειραιά κι ένας ταξιτζής στην Ρόδο"

Κάποιοι από τους παραπάνω συμμετέχουν σαν άτομα, ή σαν οργανισμοί (επιχειρήσεις) στην παραγωγή αγαθών που πωλούνται στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Κάποιοι άλλοι πωλούν τις υπηρεσίες τους σε κατοίκους του εξωτερικού.

Είναι προφανές, ότι η εμπορεύσιμη δραστηριότητα από μόνη της, δεν σημαίνει παραγωγή πλούτου. Στην Ελλάδα υπάρχουν ιδιωτικές εξαγωγικές εταιρίες, συνδεδεμένες με το πολιτικό σύστημα, οι οποίες παράγουν χρέη αντί για πλούτο, και πελατειακές θέσεις εργασίας.

Μη εμπορεύσιμες δραστηριότητες

Ποιοι δεν παράγουν πλούτο, αλλά ζουν με τον πλούτο που παράγουν οι άλλοι, ή με δανεικά που δανείζεται η χώρα για να τους πληρώνει;

"μια φαρμακοποιός, ένας δικηγόρος, μια ταμίας τράπεζας, ένας τεχνικός της ΔΕΗ, μια λιανέμπορος ρούχων, ένας εργολάβος πολυκατοικιών, ένας βαμβακοπαραγωγός (κάτοχος "δικαιωμάτων") στην Καρδίτσα κι ένας ταξιτζής στην Αθήνα."
Ένας υπάλληλος του ΙΚΑ, ένας καθηγητής στην εκπαίδευση, ένας δικαστικός, και ένας υπάλληλος της εφορίας.

Ανεξάρτητα από πόσο σημαντικά είναι για την κοινωνία τα διάφορα "λειτουργήματα" όπως δικαστές, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, καθηγητές Πανεπιστημίων, πολιτικό προσωπικό και στρατιωτικοί, δεν παράγουν πλούτο.

Εκμετάλλευση εργαζομένων πολιτών


Ο πλούτος μπορεί να παράγεται με εκμετάλλευση των εργαζομένων στις επιχειρήσεις, μπορεί όμως να παράγεται και χωρίς εκμετάλλευση.

Θα θέσω ένα μετρήσιμο στατιστικό μέγεθος για να ορίσω την εκμετάλλευση. Το κόστος μιας αξιοπρεπούς ζωής, που είναι οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης (εδδ) (7), επαυξημένες με τις δαπάνες στέγης (δσ).

[Για μια χώρα σε χρεοκοπία και με πολίτες με συνείδηση φοροδιαφυγής, το παραπάνω μέγεθος μπορεί να συνδέεται με δυο μειωτικούς ή αυξητικούς συντελεστές.
Ο ένας συντελεστής συνδέεται με το εμπορικό ισοζύγιο (ει), και προκαλεί ετήσια μείωση ή αύξηση με αρνητικό ή θετικό εμπορικό ισοζύγιο αντίστοιχα
 Ο άλλος συντελεστής συνδέεται με την εισπραξιμότητα των φόρων (εφ) και προκαλεί ετήσια μείωση ή αύξηση.]

Οποιοσδήποτε εργαζόμενος σε  μια ανοιχτή αγορά εργασίας, αμείβεται με αποδοχές τουλάχιστον όσες οι (εδδ+δσ)*(ει)*(εφ), δεν τον εκμεταλλεύεται κανείς, απλά ανταλλάσσει την δυνατότητα του για εργασία με τις αποδοχές που του δίνουν δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή, για τα τρέχοντα οικονομικά δεδομένα της χώρας του.

Ένα παράδειγμα επιχείρησης που παράγει πλούτο με αξιοπρεπείς (συνεργάτες ή) εργαζόμενους είναι η Skroutz (5) και ένα παράδειγμα επιχείρησης που παράγει πλούτο με υπερεκμετάλλευση εργαζομένων, είναι στην πτηνοτροφική μονάδα στον Δήμο Ερυμάνθου στην Αχαΐα (6)

Το Ελληνικό μοντέλο οικονομίας


Το Ελληνικό μοντέλο οικονομίας από την μεταπολίτευση και μετά, στηρίζεται στο μεγάλο κράτος, ένα οργανισμό καταναλωτικό σε μια οικονομία με δανεικά και εκμεταλλευτικό σε μια κοινωνία χωρίς δανεικά.

Τα δύο μεγάλα κόμματα (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ), δημιούργησαν αυτό το πελατειακό κράτος, και η αριστερά το συντεχνιακό.

Η πραγματική  οικονομία παραγωγής πλούτου (εμπορεύσιμες δραστηριότητες), μειώθηκαν ή έγιναν ζημιογόνες, όσο πλησιάζουμε το 2009 και η μείωση συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας. (13)

Ο Σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό

Ο Σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό, αποτέλεσε το όνειρο πολλών αριστερών στην Ελλάδα, αλλά ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Υλοποιήθηκε όμως σε πολλές χώρες, με άσχημα αποτελέσματα και τελικά κατέρρευσε (8), εκτός εξαιρέσεων όπως στην Β. Κορέα (9)

Ο σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό δεν περιείχε δημοκρατία, βασίστηκε σε αξίες και ιδανικά, στην κατάργηση των αγορών, στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, στην κατάργηση της ανεργίας, και κατέληξε στην φτώχεια για τους πολλούς, στην κατάργηση της δυνατότητας να αποφασίζεις και να επιλέγεις στην ζωή σου, στην κατάργηση της ελευθερίας του λόγου και των ατομικών δικαιωμάτων, σε νεκρούς διαφωνούντες. Στρατοκρατικό καθεστώς, χωρίς δημοκρατία, κάτι σαν εξέλιξη της αρχαία Σπάρτης.
Κατέρρευσε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και δημιούργησε δημοκρατίες με κλειστούς (ή εκμεταλλευτικούς extractive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς όπως η Ρωσία. (10)

Στην Ελλάδα το ΚΚΕ υποστηρίζει μια τέτοιου τύπου διακυβέρνηση, αλλά δεν το εννοεί, είναι μια μάσκα για να κρύβει το πραγματικό του πρόσωπο, που είναι η απόσπαση πόρων για τους συνδικαλιστές του, τα μέλη του και τις συντεχνίες. Είναι κανονικοί δημοκράτες, παλεύουν καλυμμένα για τα συμφέροντα τους, κλαίγοντας για τους αδύναμους, αποσπώντας πόρους για τους δυνατούς, που βρίσκονται ψηλότερα στην συνδικαλιστική και διοικητική ιεραρχία του κράτους.

Το Ελληνικό μοντέλο οικονομίας είναι ένα τυχαίο, παγκόσμιο πείραμα σοσιαλισμού με δημοκρατία  και δανεικά.


Το Ελληνικό μοντέλο σοσιαλισμού με δημοκρατία, είναι το πάντρεμα του πελατειακού κράτους του ΠΑΣΟΚ και τις ΝΔ, με τις πολιτικές της αριστερή πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ και της αριστεράς συνολικότερα.

Με δεδομένη την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, χτίστηκε ένας κρατικός οργανισμός με βασικό στόχο την εξυπηρέτηση των συμμετεχόντων σε αυτό και όχι της κοινωνίας των πολιτών.

Αρκετοί από τους συμμετέχοντες στον κρατικό οργανισμό, ενεργούν διαφορετικά, κάνουν ότι μπορούν από τις θέσεις τους για να υπηρετούν τον πολίτη και την κοινωνία.

Η συνολική πραγματικότητα όμως δεν προσδιορίζεται από τους καλούς δημόσιους υπαλλήλους, αλλά από τους υπόλοιπους που χρησιμοποιούν την θέση τους, σαν άρπαγες για να διεκδικήσουν λιγότερη ή καθόλου εργασία για παραπάνω χρήματα. Πριν την κρίση το παραπάνω κόστος των προνομίων και η προσοδοθηρία (11), πληρώνονταν με δανεικά και μετά την κρίση από τους συμπολίτες τους.

Για παραπάνω από τρεις δεκαετίες η Ελλάδα έζησε ένα διαστρεβλωμένο οικονομικό μοντέλο, όπου αντί η ιδιωτική οικονομία να χρηματοδοτεί το κράτος, το κράτος χρηματοδοτούσε την ιδιωτική οικονομία και την χρηματοδοτούσε με τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα δανεικά.

Η κοινωνία μετασχηματίστηκε στο να πιστεύει ότι αυτό είναι το κανονικό μοντέλο. Μια κοινωνία που τα δανεικά μπορεί να μην επιστρέφονται, αλλά να χαρίζονται, γιατί είναι αέρας (14).

Σημαντικό ρόλο έπαιξαν αριστεροί καθηγητές οικονομικών, που θεωρητικοποίησαν το μοντέλο και το δίδαξαν στους φοιτητές τους.

Τους δίδαξαν ψέματα, ότι μπορείς να κάνεις διοίκηση χωρίς απολύσεις, ότι αν κάποιος είναι καλύτερος και αξίζει παραπάνω, το παραπάνω να το παίρνουν όλοι. Διεκδικήσεις χωρίς όριο (όσο και να παίρνει η μόνιμη καθαρίστρια του υπουργείου οικονομικών είναι λίγα, πρέπει να διεκδικεί παραπάνω και όλοι να χαίρονται). Πολύς αγώνας, πολύ επανάσταση, υπερβολικό κλάμα για τους αδύναμους και καλό αποτέλεσμα μόνο για τους προστατευμένους, του πολιτικού συστήματος και των συντεχνιών.

 Η οικονομία λειτουργούσε με εξωτερικές χρηματικές ροές και παρήγαγε συνεχώς μειούμενο πλούτο. (13)

Η χρεοκοπία ήταν το φυσικό αποτέλεσμα, μέσα από την κυριαρχία των ομάδων που νέμονται τα δίκτυα εξουσίας.
"οι ομάδες που νέμονται τα δίκτυα της εξουσίας είναι κατά βάση πιο ισχυρές από τους ίδιους τους φορείς της εξουσίας, δηλαδή τους αιρετούς, με αποτέλεσμα όλα να λειτουργούν υπέρ των φατριών σε σημείο που ακόμα και οι νόμοι να δημιουργούνται έτσι ώστε να μπορούν να παρακάμπτονται και η Δικαιοσύνη να καθίσταται πρακτικά ανενεργή." (15)

Οι αποτυχημένες αντιδράσεις


Διάφοροι σοβαροί πολιτικοί προσπάθησαν να σταματήσουν την χρεοκοπία, όπως ο Γιανίτσης, αλλά πολεμήθηκαν από όλους.
Διάφοροι πολίτες. όπως ο Λεβέντης τα έλεγαν προφητικά δεκαετίες πριν και γελοιοποιήθηκαν  από τους πολλούς.
Διάφοροι φιλελεύθεροι πολιτικοί και πολιτικοί σχηματισμοί όπως ο Μάνος και ο Αδριανόπουλος, η Δράση με τον Σκυλακάκη, η Δημιουργία ξανά με τον Τζήμερο, η Φιλελεύθερη Συμμαχία με τον Βαλλιανάτο, και άλλοι απομονώθηκαν σαν "νεοφιλελεύθεροι" ή συνεργάτες των Γερμανών.

Το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο ήταν ο κρατισμός, λειτουργούσε με δανεικά και όποιος τον αμφισβητούσε χανόταν εκλογικά.

Μέχρι και μερικοί αναρχικοί στην Ελλάδα έγιναν αντικαπιταλιστές, αλλά όχι αντικρατιστές και ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ για να τον δοκιμάσουν! (16)

Όλο το πολιτικό σύστημα απομόνωσε τους αμφισβητίες του υπάρχοντος κρατικίστικου οικονομικού μοντέλου..

Και όμως το μοντέλο ήταν μπαρούφα, γιατί η Ελλάδα δεν παρήγαγε πλούτο, ζούσε με δανεικά.

Σε αυτό το μοντέλο που υποστηρίχθηκε από όλο το πολιτικό σύστημα, τα χρήματα τα διανέμει το κράτος κρατώντας την μερίδα του λέοντος για τον εαυτό του. Η ιδιωτική οικονομία λειτουργεί με τους δημόσιους υπάλληλους (και τους υπόλοιπους προστατευμένους του πολιτικού συστήματος), που χτίζουν σπίτια και αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες. Μια υποτιθέμενη οικονομία της ζήτησης, με δανεικά. Το κράτος δημιουργεί εικονικές θέσεις εργασίας στο δημόσιο και "ιδιωτικό" τομέα, χωρίς παραγωγή πλούτου, που τις διαθέτει στους πολίτες για να δημιουργήσει μια οικονομία κατανάλωσης πλούτου που δεν παράγεται, αλλά δανείζεται ή δημιουργείται(;) από το κράτος.

Οι υπαίτιοι


Οι υπαίτιοι είναι οι κλειστοί (2) εκμεταλλευτικοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί.
Αυτοί διαμορφώθηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ της Ελλάδας, σε συνεργασία με τα κρατικά και ιδιωτικά ΜΜΕ.

Είναι σημαντικό ότι οι αριστεροί καθηγητές οικονομικών, δεν αμφισβήτησαν το οικονομικό μοντέλο, γιατί αναζητούσαν την καλύτερη κοινωνία, χωρίς τις κακές αγορές και τον ανταγωνισμό. Το Σύνταγμα προστατεύει την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και οι ίδιοι είναι δημόσιοι υπάλληλοι.

Οι αριστεροί καθηγητές οικονομικών μαζί με τους πολιτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που αποδέχτηκαν τη μη κυριαρχία του νόμου (ή κράτος δικαίου, the rule of law) στην Ελλάδα, φέρουν μεγάλο μέρος για την ευθύνη της χρεοκοπίας της Ελλάδας.

Οι ελεγχόμενοι ή επαγγελματίες δημοσιογράφοι φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης της παραπληροφόρησης των πολιτών.

Οι ίδιοι οι πολίτες που με συντριπτικά ποσοστά αναζήτησαν την προσοδοθηρία ψηφίζοντας ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, σε βάρος δανειστών ή των συμπολιτών τους.

Η ελπίδα


Η ελπίδα της εξόδου της Ελλάδας από την κρίση και η μετατροπή της σε ευκαιρία για την ίδια και την Ευρώπη, είναι η δημιουργία μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας μεταξύ των πολιτών και πολιτικών σχηματισμών, που στηρίζουν αταλάντευτα την δημοκρατία και την Ευρώπη με ανοικτούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, αφού αυτοί είναι η βάση της παραγωγής πλούτου, της εξέλιξης, της ισορροπίας της κοινωνίας και της ελευθερίας.

Κοινοβουλευτικός εκφραστής μιας τέτοιας συμφωνίας είναι το ποτάμι (12).

Ο πρωθυπουργός, ο υπουργός οικονομικών και όποιος άλλος από την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ,  επιλέξει να συμφωνήσει στην Ευρώπη και στην δημοκρατία, με την κυριαρχία του νόμου (η κράτος δικαίου, rule of law) και όχι την κυριαρχία του "λαού". Θα πρέπει όμως να έρθει σε σύγκρουση με τις ψεκασμένες συνιστώσες και τους καλούς αφελείς ιδεολόγους, (που δεν έχουν ιδέα για το πως παράγεται ο πλούτος και οι αξιοπρεπείς βιώσιμες θέσεις εργασίας). Όνειρο που μπορεί να γίνει πραγματικότητα, αν υποστηριχθεί από μεγάλη πλειοψηφία πολιτών.

Μεταρρυθμιστές βουλευτές από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, χωρίς όμως τον Σαμαρά και τον Βενιζέλο.

Εκτός βουλής πολλοί θα μπορούσαν να στηρίξουν μια νέα συμφωνία.
Οι απλοί πολίτες και πολιτικοί σχηματισμοί των φιλελεύθερων.
Άλλοι πολιτικοί χώροι σοσιαλδημοκρατικής και κεντρώας κατεύθυνσης,  συμπεριλαμβανομένου πιθανόν και του κινήματος του ΓΑΠ.
Ο κάθε πολίτης που επιλέγει να γίνει η Ελλάδα Ευρώπη.

Οι υπόλοιποι απλοί πολίτες και πολιτικοί σχηματισμοί, που συμφωνούν με την Ευρώπη και την δημοκρατία, θα πρέπει να στηρίξουν την συμφωνία, να την βάλουν πάνω από τα άτομα, και να την κάνουν νόμο.

Το κόστος θα είναι μεγάλο για τους περισσότερους, με αλλαγές στη ζωή τους και στα εισοδήματά τους, αλλά αυτό είναι το κόστος της ελευθερίας.

Η υλοποίηση της λίστας μεταρρυθμίσεων που έχει ήδη υπογράψει η κυβέρνηση με τους εταίρους μας, είναι η αρχή αυτής της νέας συμφωνίας.

(1) Distressed securities fund
(2) "Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty" -- Daron Acemoglu
Τους ορισμούς των οικονομικών και πολιτικών θεσμών, μπορείτε να τους βρείτε στα Ελληνικά στο βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" εκδόσεις Λιβάνη. Προσωπικά διαφωνώ με την απόδοση των όρων inclusive=ανοικτός και extractive=κλειστός. Προτιμώ inclusive=συμμετοχικός και extractive=εκμεταλλευτικός
(3) "Στο βιβλίο του “The Rise and Decline of Nations” ο αμερικανός οικονομολόγος Μάνσυρ Όλσον έγραψε ότι οι οικονομίες καταρρέουν όταν συσσωρεύουν μέσα τους υπερβολικά πολλές ομάδες-συμμαχίες κοινών οικονομικών συμφερόντων, όπως τα καρτέλ και τα συνδικάτα. Ο Όλσον μελέτησε την πορεία οικονομιών διαφόρων μεγεθών από διάφορες ηπείρους και τεκμηρίωσε το συμπέρασμά του εξαιρετικά πειστικά: Όπου υπάρχουν τέτοιες κλειστές ομάδες συμφερόντων, αυτές τείνουν να αποκτούν μεγάλη δύναμη πολιτικής επιρροής, προωθώντας μέτρα προστατευτισμού του εαυτού τους. Έτσι γίνονται όλο και πιο κλειστές, και τα συμφέροντά τους γίνονται όλο και πιο ισχυρά. Αυτό έχει ευεργετικές συνέπειες για τα μέλη τους, βεβαίως, αλλά καθώς αυτές οι ομάδες είναι μικρές μειοψηφίες, οι συνέπειες για κάθε μέλος της ευρυτερης κοινωνίας είναι ως και αμελητέες, και έτσι η ευρύτερη κοινωνία σπάνια αντιδρά στη σταδιακή και ανεπαίσθητη συσσώρευση αυτών των συμφερόντων. Όταν μια οικονομία είναι γεμάτη από τέτοια συμφέροντα, γίνεται αρτηριοσκληρωτική και, τελικά, παρακμάζει. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο ιστορικός Τζόζεφ Τέιντερ, που σε ένα άλλο βιβλίο (“The Collapse of Complex Societies”) μελετά το μηχανισμό κατάρρευσης δεκαεφτά μεγάλων πολιτισμών της Ιστορίας. Βρήκε ότι όλοι κατέρρευσαν επειδή “συσσώρευσαν πολυπλοκότητα” στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν προβλήματα. Η γραφειοκρατεία, οι πολύπλοκες δομές, οι ανελεύθερες πρακτικές και οι κοινωνικές τάξεις που συσσωρεύουν πόρους χωρίς να συμμετέχουν παραγωγικά στην ελεύθερη αγορά, οδηγούν πάντα στην κατάρρευση."
Ο δρόμος προς το αναπόφευκτο
(4) Τον ορισμό των εμπορευσίμων δραστηριοτήτων, μπορείτε να τον αναζητήσετε στο βιβλίο του Αρίστου Δοξιάδη, "Το αόρατο ρήγμα"
(5) Η Skroutz είναι η εταιρεία που θα ήθελες να δουλεύεις (και δεν το ξέρεις)
(6) Νέα Μανωλάδα: Ποιος είναι ο «θρήσκος» επιχειρηματίας που έδινε 3 ευρώ μεροκάματο – Τι λένε στις σοκαριστικές καταθέσεις οι μετανάστες
(7) Εύλογες δαπάνες διαβίωσης - Πως υπολογίστικαν - Ολη η έκθεση
(8) 20 μνημεία του Κομμουνισμού που ο καπιταλισμός αφήνει να ρημάξουν
(9) O Κιμ Γιονγκ Ουν τίμησε τη μνήμη του πατέρα του, όπως μόνο αυτός θα μπορούσε
(10)  Αυτή είναι η ρωσική μαφία Ελέγχει θέσεις κλειδιά στο κράτος και την οικονομία
(11) Ανάλυση της Ελληνικής Οικονομίας: Η Προσοδοθηρία και οι Μεταρρυθμίσεις
(12) http://topotami.gr/
(13) What did Greece net export in 2012?
(14) Φλαμπουράρης: «Αέρας είναι τα 10 τρισ. που χρωστάει η Ευρώπη...»
(15) Η αλητεία ως κυρίαρχη ιδεολογία
(16) Δυναμικοί αναρχικοί vs εκλογιστές αναρχικοί

Δευτέρα 9 Μαρτίου 2015

(2) Κυριαρχία του νόμου και της συμφωνίας ή η κυριαρχία του ατόμου και της ιδεολογίας

Έχω γράψει για την κυριαρχία του νόμου και τη δημοκρατία εδώ
The rule of law (η κυριαρχία του νόμου) και η δημοκρατία

Αράκυνθος όρος, φαράγγι κλεισορέματα-Arakynthos mountain, klisoremata canyon

Η κυριαρχία του ατόμου στην Ελλάδα.


Η κυριαρχία του ατόμου, του ανθρώπου, του γαμάτου, είναι σχεδόν ολοκληρωτική στην Ελλάδα.
Οι Έλληνες είναι γαμάτοι,  τα λαμόγια είναι γαμάτα, ο Ζορμπάς είναι γαμάτος, ο Βαρουφάκης είναι γαμάτος,  ο Σταικούρας είναι γαμάτος, ο Σαμαράς είναι γαμάτος, ο Γλέζος είναι γαμάτος, Βενιζέλος είναι γαμάτος, ο Μίκης Θεοδωράκης είναι γαμάτος, ο Σταύρος Θεοδωράκης είναι γαμάτος, ο Μηλιός είναι γαμάτος, ο Λαπαβίτσας είναι γαμάτος, ο Σταθάκης είναι γαμάτος, ο Τζήμερος είναι γαμάτος, ο Παυλόπουλος είναι γαμάτος, ο Λαφαζάνης είναι γαμάτος, ο Καμμένος είναι γαμάτος ...
γαμάτος

Συγνώμη για την λέξη αυτό είναι το αίσθημα, Ζορμπάς, ουάου, Θεός, μη χανόμαστε στις λέξεις, όλοι οι παραπάνω και κάνα εκατομμύριο ακόμα είναι γαμάτοι και φυσικά αυτό δεν είναι βρισιά, είναι τιμή, γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν ένα κοινό, για το οποίο η γνώμη τους μετράει.

Η κυριαρχία του ατόμου πάνω από την συμφωνία, είναι η αιτία που οι Έλληνες πολίτες δεν μπορούν να συνεννοηθούν. Αντί να αναζητούν τα κοινά, αυτά που τους ενώνουν, την συμφωνία, αναζητούν τους αρχηγούς και τους υπαρχηγούς, που θα τους σώσουν, θα τους προστατέψουν.
Φυσικά οι αρχηγοί διαφωνούν, και οι Έλληνες καταλήγουν να μην είναι ικανοί να συμφωνήσουν σε τίποτα, ούτε για το πως θα βγει η χώρα από την κρίση.

Η κυριαρχία της ιδεολογίας


Η κυριαρχία της ιδεολογίας είναι επίσης ολοκληρωτική στην Ελλάδα. Οι μεγάλες ιδέες, οι καθαρές ιδέες, έχουν κυρίαρχη αξία στην επίγνωση των Ελλήνων πολιτών. Πολλοί πολίτες υποστηρίζουν την ιδέες μιας καλύτερης ευτυχισμένης κοινωνίας, παραβλέπουν όμως το γεγονός ότι οι ιδέες αυτές οδήγησαν σε απολυταρχικές κοινωνίες και σε εκμεταλλευτικούς θεσμούς.
Κάποιοι πολίτες παριστάνουν τους ιδεολόγους κλαίνε τάχα για τους αδύναμους και αναλαμβάνουν να μεριμνήσουν για αυτούς, μεριμνώντας στην ουσία για τον εαυτό τους.

Οι ιδεολογίες είναι σοβαρή υπόθεση, κουβαλούν μαζί τους φανατισμό, πόλεμο και κυριαρχία, και φυσικά δεν αποδέχονται την κυριαρχία του (κοινοβουλευτικού) νόμου, την κυριαρχία της συμφωνίας.

Οι οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί.


Η Ελλάδα είναι μια δημοκρατία με εκμεταλλευτικούς (extractive ή κλειστούς) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς. Οι εκμεταλλευτικοί θεσμοί είναι συγκεντρωτικοί θεσμοί. Οι ορισμοί (inclusive και extractive) των πολιτικών και οικονομικών θεσμών από Acemoglou - Robinson (1)

Τι εννοούμε σαν δημοκρατία στην Ελλάδα;
Μια παρουσίαση διαφορετικών ατόμων, με διαφορετικές προτάσεις και ιδεολογίες, που καλούμαστε να ψηφίσουμε, για να βρούμε τον "αρχηγό", που θα μας εκπροσωπήσει.
Οι "αρχηγοί" έχουν δικαίωμα να υπόσχονται οτιδήποτε, ανεξάρτητα από το αν αυτό είναι πραγματοποιήσιμο, μέσα στις υπάρχουσες οικονομικές δυνατότητες της χώρας.
Οι "αρχηγοί" εκλέγονται για να σπάνε τις συμφωνίες, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι εκπροσωπούν το μεγαλύτερο τμήμα των πολιτών.
Οι "αρχηγοί" υπάρχουν σε όλα τα κόμματα, φυσικά αδυνατούν να συμφωνήσουν με άλλους αρχηγούς, ακόμα και κοντινών ιδεολογιών. Όλοι θέλουν να είναι διαφορετικοί και καλύτεροι.

Η Γερμανία και οι περισσότεροι εταίροι μας είναι δημοκρατίες με συμμετοχικούς (inclusive ή ανοιχτούς) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς.

Τι είναι η δημοκρατία για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης;
Δημοκρατία είναι η συμφωνία που γίνεται νόμος, ο οποίος είναι πάνω και από τα άτομα που συμφώνησαν και από τα άτομα που δεν συμφώνησαν με τον νόμο (the rule of law). Η συμφωνία (ή ο νόμος) συνοδεύονται από όρους (ή ποινές) γι' αυτούς που θα παραβιάσουν τον νόμο.

Επειδή οι νόμοι δεν είναι τέλειοι, και η εξέλιξη των κοινωνιών δημιουργεί νέα δεδομένα, οι πολίτες ψηφίζουν τους εκπροσώπους τους, σε τακτά χρονικά διαστήματα, για να νομοθετούν νέους νόμους, μέσα στο πλαίσιο των υπαρχόντων οικονομικών περιορισμών.

Οι εκπρόσωποι των πολιτών δρουν μέσα στους περιορισμούς που τους επιβάλλουν οι συμμετοχικοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί, οι οποίοι είναι πλουραλιστικοί, δηλαδή επιμερίζουν την εξουσία και την ισχύ.

Η Ελλάδα


Στην Ελλάδα, ειδικά στην πολιτική, κυριαρχεί το άτομο, η ιδεολογία και η σύγκρουση, .
Στην Ελλάδα το άτομο, ο άνθρωπος είναι πάνω από την συμφωνία, είναι πάνω από τον νόμο. Και αυτοί που φτιάχνουν τον νόμο και αυτή που δεν τον φτιάχνουν τον παραβιάζουν, γιατί είναι Έλληνες!

Οι πολίτες έχουν την δική τους γνώμη, η οποία πολλές φορές είναι ακλόνητη, η οποία διαμορφώνεται βασικά από την άποψη των αρχηγών που επιλέγουν, και φυσικά των τηλεπαρουσιαστών.

Η λέξη συμφέρον δεν είναι αποδεκτή για την Ελλάδα, έτσι πολλοί πολίτες ψηφίζουν για το προσωπικό τους συμφέρον, αυτούς τους πολιτικούς που θα τους βολέψουν, χωρίς αυτό να δηλώνεται καθαρά. (ΠΑΣΟΚ - ΝΔ)

Άλλοι πολίτες ψηφίζουν με ιδεολογικά ή συναισθηματικά κριτήρια, και δεν βάζουν το συμφέρον τους πάνω από το συμφέρον του όλου. Οι εκμεταλλευτικοί θεσμοί όμως, μετατρέπουν την ψήφο τους σε πολιτικές υπέρ των προστατευμένων και όχι του συνόλου. (ΣΥΡΙΖΑ)

Οι περισσότεροι πολίτες έχουν μια εθνικιστική συνισταμένη, άλλοι αμυδρά και άλλοι κυρίαρχα (ΑΝΕΛ), στην ουσία δεν θέλουν ξένοι να τους λένε τι να κάνουν, ακόμα και αν ότι κάνουν είναι λάθος.

Η δημοκρατία


Για να κατανοήσουμε την δημοκρατία πρέπει να καταλάβουμε την δύναμη της συμφωνίας.
Ο πόλεμος δεν σχετίζεται με την δημοκρατία, αλλά με εξωτερική απειλή που λύνεται μόνο με όπλα.
Στην δημοκρατία τα αντικρουόμενα συμφέροντα ισορροπούν με συμφωνίες, συναινέσεις και συμβιβασμούς.
Φυσικά πολλοί πολίτες δεν αναγνωρίζουν την δύναμη της συμφωνίας και ψηφίζουν κόμματα που αμφισβητούν την δημοκρατία (Χρυσή Αυγή), ή κόμματα που λένε ότι αμφισβητουν την δημοκρατία (ΚΚΕ) για να είναι μόνιμα αντιπολίτευση, ωφελώντας τον εαυτό τους και τις προστατευόμενες συντεχνίες.
Άλλοι πολίτες γίνονται φωτισμένοι τρομοκράτες, που κάνουν πόλεμο, για να σώσουν τους συμπολίτες τους, που δεν καταλαβαίνουν.
Σε μια δημοκρατία το δικαίωμα της νόμιμης βίας, μέσα από νόμους και κανόνες, ανήκει στο κράτος.

Στην Ελλάδα οι συμφωνίες είναι δύσκολες όχι μόνο γιατί ο νόμος και η συμφωνία αμφισβητούνται από τα λαμόγια και από τους αριστερούς, αλλά και γιατί δεν υπάρχει κοινή αντίληψη της πραγματικότητας, σχετικά με το οικονομικό μοντέλο με το οποίο λειτουργεί ή κοινωνία.

Το οικονομικό μοντέλο


Πιθανό κάποιοι καθηγητές Ελληνικών Πανεπιστημίων δίδαξαν ένα δικό τους οικονομικό μοντέλο, στο οποίο το κράτος τυπώνει χρήμα, (ή αποσπά χρήμα από την πλουτοκρατία;), και μέσα από αυξημένους μισθούς και συντάξεις στο δημόσιο τομέα και στους προστατευόμενους, περνάει τον πλούτο στην ιδιωτική  οικονομία και ζούνε σχεδόν όλοι ευτυχισμένοι, διεκδικώντας περισσότερα χρήματα για λιγότερη ή και καθόλου εργασία. Φυσικά οι απολύσεις είναι απαγορευμένη έννοια και η διοίκηση λειτουργεί σε έναν αγγελικό κόσμο. Οι επιχειρηματίες σε αυτό το μοντέλο μπορούν να δανείζονται επ' άπειρον, χωρίς να εξοφλούν το αρχικό κεφάλαιο και πληρώνοντας απλά τους τόκους. Αν οι επιχειρηματίες έχουν και προστατευόμενους εργαζόμενους, μπορούν να λειτουργούν και με τεράστια χρέη που δεν θα τα αποπληρώσουν ποτέ, αφού διατηρούν θέσεις εργασίας. Αυτό το μοντέλο δεν το λέω εγώ, το λένε οι περισσότεροι πολίτες, από μεταπτυχιακούς σε οικονομικές σχολές, μέχρι οικοδόμους και μαγαζάτορες.

Το παραπάνω μοντέλο είναι απάτη, γιατί δεν λειτούργησε πουθενά στον κόσμο, στην Ελλάδα λειτούργησε με δανεικά και αν προσπαθούσαμε να το λειτουργήσουμε με την δραχμή, τα χρήματα θα έχαναν την αξία τους.
Είναι ένα μοντέλο που στηρίζεται στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγή. Αν οι θεσμοί δεν είναι συμμετοχικοί, οι ιδέες για ενεργή ζήτηση της κεϊνσιανής θεωρίας δεν έχουν καμία αξία.

Στο internet και στα κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούν πολλές σοφιστείες που προωθούνται σαν επιστημονική γνώση. Υπάρχουν Ελληνικά πανεπιστήμια που δίδαξαν θεωρίες όπως αυτή που παρουσιάζεται απλοϊκά παρακάτω;
Βασικές αρχές της οικονομίας

Από την εμπειρία μου και τις λίγες γνώσεις μου, αλλιώς αντιλαμβάνομαι την οικονομία.
Νομίζω τώρα που βγήκε η νέα αριστερή κυβέρνηση, (και μετά την αδυναμία της να εξασφαλίσει χρήματα με τον τσαμπουκά από τους εταίρους μας), να πει στους καθηγητές να διδάξουν στα παιδιά και στους μεγάλους την κανονική οικονομία, όπως λειτουργεί στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Να ρωτήσουν τον κ. Βαρουφάκη από που βρίσκει τα χρήματα για τους μισθούς και τις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων.
Εγώ καταλαβαίνω ότι ο ιδιωτικός τομέας παράγει πλούτο, που μέσα από την φορολογία περνάει στο κράτος, για να πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις του δημοσίου. Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν πληρώνουν στην ουσία φόρο, αλλά ζουν με τον φόρο που συλλέγεται από τον ιδιωτικό τομέα. Το κράτος δεν μπορεί να κάνει επιχειρήσεις, γιατί αντί για το κίνητρο του κέρδους υπερτερεί το κίνητρο της καλής πληρωμής των εργαζόμενων, με συνέπεια την χρεοκοπία.
Ένα απλό και καθαρό μάθημα είναι το παρακάτω:
Ένα απλό μάθημα οικονομικών. Ωστόσο, κανένας υπουργός δεν φαίνεται να το έχει καταλάβει απο το 2010 και μετά, αλλά ούτε και πριν -VIDEO
[Δεν ξέρω τις απόψεις του κ. Λιακόπουλου συνολικά, δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ, αλλά βρήκα το μάθημα οικονομικών από ένα φίλο στο facebook και το θεώρησα ακριβές και διδακτικό. Αν κάποιος από τους υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ δεν το καταλαβαίνει, (όπως δεν το καταλάβαιναν οι προηγούμενοι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ) θα πρέπει να παραιτηθεί, για το καλό της χώρας.]

Καμία συμφωνία μεταξύ πολιτών δεν μπορεί να συναφθεί, αν δεν ξεκαθαρίζει το οικονομικό μοντέλο στο οποίο αναφερόμαστε.
Και αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξουν παράλληλα με την ιδιωτική οικονομία, αληθινοί συνεταιρισμοί παραγωγών (όχι οι ψεύτικοι που είχε η Ελλάδα) ή προσπάθειες όπως της ΒΙΟ.ΜΕ. στη Θεσσαλονίκη, ή οποιαδήποτε εναλλακτική παραγωγή.

Αυτό που δεν μπορεί να συνεχιστεί είναι να υποστηρίζουμε ότι το κράτος παράγει τον πλούτο, ή να φτιάχνουμε ιδιωτικές εταιρίες με τους δικούς μας επιχειρηματίες, να τους δίνουμε ανεξέλεγκτα δάνεια, για να παρέχουμε εργασία με ρουσφέτια και να έχουμε χρεοκοπημένες εταιρίες

Η διαπραγμάτευση


Είναι αστείο να πιστεύουμε ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας θα μας δώσουν χρήματα καταπατώντας την κυριαρχία του νόμου, της συμφωνίας, (του μνημονίου) για να εφαρμόσουμε το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, το πρόγραμμα του κ. Μηλιού, που ούτε σε παιχνίδι σε κομπιούτερ δεν τρέχει, αφού θα χρειάζεται πάντα εξωτερική χρηματοδότηση. Η αποδοχή του προγράμματος του κ. Μηλιού από την Ευρώπη θα σήμαινε κατάρευση της κυριαρχίας του νόμου, προς όφελος του τσαμπουκά λαού.

Αν θέλει ο ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει την Ευρώπη ας προωθήσει το μανιφέστο των άφωνων, που περιλαμβάνει αυξήσεις στους μη προνομιούχους με πόρους από τις απολύσεις των τεμπέληδων και τον εξορθολογισμό του μισθοδοτικού κόστους του δημοσίου. Περιλαμβάνει ακόμα αυξήσεις στις μικρές συντάξεις, με αντίστοιχη μείωση ή κατάργηση των μεγάλων συντάξεων του δημοσίου.
(gr) 1 μανιφέστο και προτάσεις για μιαν άλλη Ελλάδα και μια άλλη Ευρώπη

Νέα Ελληνική κυβέρνηση


Νέα κυβέρνηση μπορεί να φτιαχτεί, μετά την διάλυση της υπάρχουσας και χωρίς να γίνουν νέες εκλογές, αρκεί να ενωθούν οι βουλευτές που επιθυμούν την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη από το ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ (χωρίς τον κ.Βενιζέλο), την ΝΔ (χωρίς τον κ. Σαμαρά), μαζί με τους βουλευτές από το ποτάμι, που πρώτοι ξεκαθάρισαν τον Ευρωπαϊκό τους προσανατολισμό.

Και όσο για το επιχείρημα ότι ο κ. Λαφαζάνης είναι δημοκρατικά εκλεγμένος, μάλλον δεν καταλαβαίνεται τι είναι δημοκρατία, δημοκρατία είναι συμφωνία, που καταλήγει σε μια κυβέρνηση ικανή να πάρει αποφάσεις, για το παρόν και το μέλλον της χώρας.

Μια κυβέρνηση έχει σκοπούς και στόχους να υπηρετήσει, που ορίζονται από την συμφωνία, να παραμείνει η χώρα στο ευρώ, δηλαδή το μνημόνιο. Μια κυβέρνηση δεν είναι ένα σύνολο σοφών καπεταναίων, που διαβουλεύονται  την σωτηρία της χώρας και ο καθένας έχει την ατράνταχτη γνώμη του και το ασκέρι του. Όποιος δεν θέλει Ευρώπη, ή δε μπορεί να σηκώσει το τίμημα της συμμετοχής στην ευρωζώνη, να πάει στο ΚΚΕ.
Κυβέρνηση με υπουργούς που έχουν αντιτιθέμενους σκοπούς, είναι παρωδία.

Κυβερνητικό σχέδιο


Μια συμφωνία πολιτών απαιτεί ξεκάθαρες αρχές και αξίες, η κυριαρχία του νόμου και η αποδοχή του μνημονίου είναι πιο σημαντικά και από το σύνταγμα της Ελλάδας, αν θέλουμε η Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρώπη και να γίνει μια επιτυχημένη χώρα.

Η νέα συμφωνία (λίστα μεταρρυθμίσεων ή μνημόνιο) του κ. Βαρουφάκη πρέπει να ξεκαθαρίσει από τις ασάφειες και να γίνει καλύτερη, όχι προς την κατεύθυνση του προγράμματος της Θεσσαλονίκης, αλλά προς την κατεύθυνση των άφωνων.

Είναι προφανές ότι σε μια τέτοια συμφωνία δεν μπορούν να συμφωνούν όλοι οι πολίτες. Αρκετοί πολίτες θίγονται από το μνημόνιο, μπορεί να θιγόμαστε εμείς, οι γονείς μας, τα αδέλφια μας ή οι φίλοι μας. Η λίστα μεταρρυθμίσεων όμως είναι ένας οδικός χάρτης για να βγει η Ελλάδα από την κρίση.

[Προσωπικά τις θεωρώ ανεπαρκείς γιατί δεν περιλαμβάνει την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και την κατάργηση των μεγάλων εκμεταλλευτικών συντάξεων που πρέπει να πληρώνουν τα παιδιά στους γονείς τους!]

Το αρχικό σχέδιο για το οποίο δημιουργήθηκε αυτή η κυβέρνηση ήταν να πάρουμε χρήματα από την Ευρώπη με τσαμπουκά, χωρίς να φύγουμε από την Ευρώπη.

Το έργο παίχτηκε, γιατί έτσι υπόδειξε η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, όμως το σχέδιο δεν λειτούργησε, και καλώς δεν λειτούργησε.

Είναι προφανές ότι αν η Ευρώπη αποδεχόταν τα αιτήματα της Ελλάδας, θα σήμαινε την κατάργηση της κυριαρχίας του νόμου (the rule of law), την κυριαρχίας της συμφωνίας, που είναι θεσμική κατάκτηση της ανθρωπότητας.

Η Ευρώπη ξέρει ότι η συμφωνία δεν λειτούργησε για την Ελλάδα και είναι έτοιμη να αλλάξει την συμφωνία, αν οι αλλαγές που προτείνονται, κάνουν την συμφωνία καλύτερη για την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Η νέα κυβέρνηση θα αποφασίσει να κάνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, όχι γιατί τις ζητούν οι δανειστές αλλά γιατί μακροπρόθεσμα θα είναι καλές για τα μεγαλύτερο μέρος των πολιτών και των παιδιών τους.

Σώμα μέσα στο χώμα

Από την συμφωνία θα πρέπει να αποκλειστούν οι πολίτες που δεν αποδέχονται την κυριαρχία του νόμου και επαναλαμβάνουν καταστροφικές προτάσεις από οικονομικά μοντέλα που δεν υπάρχουν, πάρα μόνο στης σημειώσεις κάποιων άσχετων καθηγητών οικονομίας.

Η δημοκρατία


Στην Ελλάδα έχουμε καταλάβει λάθος το τι είναι δημοκρατία. Νομίζουμε ότι δημοκρατία είναι να εκφράσει τη γνώμη του ο κάθε πολίτης, να ψηφιστεί κάτι τοπικά και να μεταφερθεί κεντρικά. Μάλιστα θεωρούμε ανώτερη δημοκρατία την έκφραση των μειοψηφιών.

Δημοκρατία είναι η σύναψη συμφωνιών μεταξύ των πολιτών που έχουν κοινά συμφέροντα ή κοινό σκοπό. Συμφωνία, συναίνεση και συμβιβασμός, είναι οι λέξεις που κατανοούν οι πολίτες που αποδέχονται την δημοκρατία.

Εδώ πρέπει να καταλάβουμε κάτι σημαντικό, η συμφωνία είναι απλή και ξεκάθαρη, αφορά τους πολίτες που συμφωνούν και όχι το σύνολο των πολιτών. Το συμφέρον ενός άνεργου, ή ενός νέου που εργάζεται με εξευτελιστικό μισθό δεν ταυτίζεται με το συμφέρον ενός δημοσίου υπαλλήλου ή ενός υπαλλήλου της ΔΕΗ, εργαζόμενου ή συνταξιούχου.

Ο Hayek το εξήγησε πολύ καθαρά από το 1944 στο βιβλίο του "ο δρόμος προς την δουλεία":
 Όταν κάποιοι πολίτες απολαμβάνουν απόλυτη οικονομική προστασία, εκμεταλλεύονται τους υπόλοιπους για δύο λόγους: δεν περισσεύουν πόροι για να διοχετευτούν στους φτωχούς (θυμηθείτε ότι οι δικαστικοί δεν είδαν μειώσεις στους μισθούς τους, επειδή ελάχιστοι άνεργοι παίρνουν ταμείο ανεργίας) και μειώνεται η δυνατότητα των άνεργων να βρουν αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας.

Με άλλα λόγια στην Ελλάδα, από την στιγμή που σταμάτησαν τα δανεικά, οι γονείς εκμεταλλεύονται τα παιδιά τους, οι αδελφοί τα αδέλφια τους, οι φίλοι τους φίλους τους, χωρίς όμως να το παραδέχεται κανείς. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Έλληνες αναζητούν δανεικά με τσαμπουκά και κατά πλειοψηφία.

Είναι προφανές ότι η επανάσταση στην Ελλάδα είναι μια υπόθεση λογικής και κατανόησης, για τον απλούστατο λόγο, ότι δεν έχει νόημα να συγκρουστείς με τους γονείς σου, τους φίλους σου, ή τα αδέλφια σου, αν δεν καταλαβαίνουν καλύτερα να μη συζητάς πολιτικά μαζί τους.

Το ποτάμι


Είμαι ένας απλός εθελοντής του ποταμού που προσπαθώ να εκφράσω τους άφωνους, αυτούς που θέλουν, αλλά δεν μπορούν να πουν την άποψή τους.
Θεωρώ το μανιφέστο των άφωνων μια απλή πρόταση ενός πολίτη.
Βρίσκομαι στο ποτάμι γιατί το ποτάμι ακούει τους πολίτες και δήλωσε από την αρχή την αδιαπραγμάτευτη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη. Αυτό είναι μια συμφωνία πολιτών.

Το ποτάμι πρέπει να απομακρύνει μέσω του καταστατικού του, τους πολίτες που μπήκαν στο ποτάμι και αμφισβητούν την κυριαρχία του νόμου (the rule of law). Η κυριαρχία του νόμου είναι θεμελιώδης αρχή της δημοκρατίας και της Ευρώπης.

Το ποτάμι πρέπει επίσης να απομακρύνει μέσω του καταστατικού του, αυτούς που μπήκαν στο ποτάμι και δεν αποδέχονται τον ανταγωνισμό, ανεξάρτητα αν μας αρέσει ή όχι, αυτός είναι σημαντικός για την ισορροπία των κοινωνιών και την ευημερία των πολιτών. Ο ανταγωνισμός δημιουργεί την καινοτομία, που είναι η βάση της εξέλιξης των κοινωνιών.

Συμβιβασμός


Βασικό στοιχείο της δημοκρατίας είναι ο συμβιβασμός.
Καταθέτω το μανιφέστο των άφωνων και θεωρώ ότι είναι μια σοβαρή μαθηματική, καινοτόμα επίλυση της κρίσης. Δεν περιέχει φανατισμό, ούτε θα έδινα και την ζωή μου, για να το υπερασπιστώ. Αν μπορούσε να πείσει τους συμπολίτες μου θα χαιρόμουν, ελπίζω ακόμα και σε βραβείο καινοτομίας. Αν δεν πείθει συμβιβάζομαι και με την παραμονή της Ελλάδος στην Ευρώπη.

Δημοκρατία είναι και συμβιβασμός. Είμαι υποχρεωμένος να ζήσω σε μια χώρα που οι πολίτες της αποφασίζουν για το μέλλον της και όχι εγώ.

Βασικά αντιλαμβάνομαι ότι οι συμμετοχικοί (inclusive) οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί είναι ότι καλύτερο υλοποίησε η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα. Θα μπορούσε να ειπωθεί και κοινωνικός φιλελευθερισμός

Social liberalism

Αυτό όμως δεν με εμποδίζει να αναζητάω συμφωνίες που να προσεγγίζουν αυτό που θεωρώ ιδεώδες (το μανιφέστο).

Συμβιβασμός σημαίνει ότι στηρίζω το ποτάμι και κάθε κίνηση, ή πολίτη που θέλει την Ελλάδα στην Ευρώπη.
.
Συμβιβασμός σημαίνει ότι στηρίζω κάθε πρόσωπο ή κίνημα που κατανοεί την σημασία των μεταρρυθμίσεων για την Ελλάδα. Που αντιλαμβάνεται και υποστηρίζει δημόσια ότι το μνημόνιο ή η λίστα μεταρρυθμίσεων, είναι αναγκαία για την ευημερία της Ελλάδας.
Δεν με ενδιαφέρουν τα πρόσωπα αλλά αυτό που υποστηρίζουν.

Δεν μπορώ  βέβαια να αποδεχτώ τον κ. Σαμαρά ή τον κ. Βενιζέλο σαν Ευρωπαίους, αφού αυτοί εμπόδισαν τις μεταρρυθμίσεις παρόλο που τις υπέγραφαν και τις ψήφιζαν.


(1) "Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty" -- Daron Acemoglu
Τους ορισμούς μπορείτε να τους βρείτε στα Ελληνικά στο βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" εκδόσεις Λιβάνη. Προσωπικά διαφωνώ με την απόδοση των όρων inclusive=ανοικτός και extractive=κλειστός. Προτιμώ inclusive=συμμετοχικός και extractive=εκμεταλλευτικός