Σε αυτό το κείμενο:
θα βρείτε μια πρόχειρη εμπειρική μελέτη για τις βασικές ιδεολογίες που επέδρασαν στην Ευρώπη μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο και τα κοινωνικά κράτη που δημιουργήθηκαν.
Το κείμενο είναι μεγάλο, εμπεριέχει επιστημονικά δεδομένα μαζί με προσωπικές απόψεις, δεν χρειάζεται να συμφωνείται σε όλες τις απόψεις, μπορείτε να ελέγξετε όμως τα επιστημονικά δεδομένα που παρατίθενται όπως και να αναζητήσετε κι άλλα. Το κείμενο μπορεί να διαβαστεί και αποσπασματικά. Αν βρείτε σημαντικά λάθη παρακαλώ ενημερώστε με.
Η μελέτη οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ξέρουμε ποιο μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, δηλαδή ποιοι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί ισορροπούν στην πράξη το αίτημα της ελευθερίας με κοινωνική δικαιοσύνη.
Οι χώρες του Νορβηγικού μοντέλου: Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία και Ολλανδία, τα έχουν καταφέρει έχοντας ανοιχτούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς (inclusive political and economic institutions).
Επιτυχία σημαίνει ότι αυτές οι χώρες υλοποιούν θεσμικά το καλύτερο μοντέλο κοινωνικού κράτους στον κόσμο, με ελεγχόμενο δανεισμό.
Η επιτυχία τους στηρίζεται στο αρμονικό πάντρεμα δυο ιδεολογιών, των φιλελεύθερων που πρόταξαν το αίτημα της ελευθερίας του ατόμου και των σοσιαλδημοκρατών που πρόταξαν το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Στην πραγματικότητα είναι ένας ιστορικός συμβιβασμός:
Οι φιλελεύθεροι συμβιβάζονται να πληρώνουν φόρους για να λειτουργεί ένα κοινωνικό κράτος για το σύνολο των πολιτών, ενώ θα προτιμούσαν να αναλαμβάνει μόνος του ο κάθε πολίτης την ευθύνη της ύπαρξής του.
Οι σοσιαλδημοκράτες συμβιβάζονται να αποδεχτούν τον ανταγωνισμό, σαν αναγκαίο συστατικό για την λειτουργία της κοινωνίας και δημιουργούν ένα βιώσιμο κοινωνικό κράτος στηριγμένο στην αύξηση της περιορισμένης οικονομικής ασφάλειας για όλους τους πολίτες (όπως θα το έθετε ο Χαγιέκ). Δωρεάν παιδεία, δωρεάν υγεία, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για όλους.
Ο πυρήνας της επιτυχίας είναι ο θεσμός της ευελιξίας στην αγορά εργασίας (απελευθέρωση απολύσεων) μαζί με ασφάλεια. (Flexicurity)
Οι χώρες του Μεσογειακού μοντέλου: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία, έχουν αποτύχει να ισορροπήσουν στην πράξη το αίτημα της ελευθερίας με κοινωνική δικαιοσύνη.
Αυτές οι χώρες έχουν κλειστούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς (extractive political and economic institutions) και έχουν αποτύχει να θεσμοθετήσουν ένα βιώσιμο κοινωνικό κράτος.
Οι οικονομικοί θεσμοί της Γαλλίας είναι επίσης κλειστοί, αφού συνταγματικά θεσμοθετούνται οι μόνιμες θέσεις εργασίας. Απλά η Γαλλία έχει διαφορετικό μοντέλο κοινωνικού κράτους (επίσης μη βιώσιμο) από τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες.
Οι οικονομικοί θεσμοί της Γαλλίας είναι επίσης κλειστοί, αφού συνταγματικά θεσμοθετούνται οι μόνιμες θέσεις εργασίας. Απλά η Γαλλία έχει διαφορετικό μοντέλο κοινωνικού κράτους (επίσης μη βιώσιμο) από τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες.
Σε αυτές τις χώρες οι φιλελεύθεροι δεν δέχονται να πληρώνουν φόρους για άλλους και έτσι δεν ενσωματώνουν στις προτάσεις τους ένα κοινωνικό κράτος με περιορισμένη οικονομική ασφάλεια για όλους τους πολίτες.
Οι σοσιαλδημοκράτες δεν αποδέχονται τον ανταγωνισμό σαν αναγκαίο συστατικό για την λειτουργία της κοινωνίας και δημιουργούν ένα μη βιώσιμο κοινωνικό κράτος, όπου τμήματα των πολιτών απολαμβάνουν απόλυτη
Οι χώρες του Μεσογειακού μοντέλου αποτυγχάνουν στην πράξη και να παρέχουν ελευθερία στους πολίτες τους να ορίσουν την ζωή τους, και να έχουν κοινωνική δικαιοσύνη για το σύνολο των πολιτών.
Ενώ το Μεσογειακό κοινωνικό (ή εκμεταλλευτικό) κράτος είναι μη βιώσιμο και χρειάζεται εξωτερικούς χρηματικούς πόρους για να δυσλειτουργήσει υποφερτά για την πλειοψηφία των πολιτών, το Νορβηγικό μοντέλο μπορεί να είναι βιώσιμο και αυτοσυντηρούμενο, η διαφορά είναι στους θεσμούς.
Ο θεσμός της ευελιξίας και ασφάλειας εξασφαλίζει την παραγωγή πλούτου και καινοτομίας και διοικητική αποτελεσματικότητα σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Πολλές φορές υποστηρίζεται λανθασμένα ότι δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι πόροι για να φτιάξουμε ένα νορβηγικό μοντέλο, πρώτα να κάνουμε ανάπτυξη και μετά οι πλούσιοι θα γίνουν πλουσιότεροι και οι φτωχοί θα είναι λιγότερο φτωχοί.
Αυτό που δεν είναι κατανοητό είναι ότι το νορβηγικό μοντέλο δεν είναι υπόθεση χρηματικών πόρων, αλλά πολιτικών και οικονομικών θεσμών.
Αν είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε το σύνταγμά μας με δημοψήφισμα, με μια νέα κοινωνική συμφωνία, μπορούμε να μεταβούμε στο Νορβηγικό μοντέλο με ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που θα αλλάζει θεσμικά την Ελλάδα εν κινήσει και με μηδαμινές αντιδράσεις αφού η πορεία θα έχει εγκριθεί από την πλειοψηφία των πολιτών.
Η νέα κοινωνική συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει ότι οι νόμοι μας θα τηρούνται από όλους (Rule of law), θα φτιάξουμε ένα στάνταρ κράτος δικαίου επιπέδου Δανίας (Rule of law, Denmark), συνδεδεμένο με ένα στάνταρ Νορβηγικό μοντέλο κοινωνικού κράτους (Nordic model), που στηρίζεται στον θεσμό της ευελιξίας και ασφάλειας στην αγορά εργασίας (Flexicurity), με κυκλικά ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς (Balanced budget).
[Η νέα κοινωνική συμφωνία πρέπει να γραφεί σε μια διακήρυξη και να κυκλοφορήσει σε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς, τους διανοούμενους, τους πολιτικούς και οικονομικούς επιστήμονες για να πάρουν θέση, και τελικά σε όλους τους πολίτες]
Η θεσμοθέτηση της ευελιξίας και ασφάλειας στην αγορά εργασίας θα δημιουργήσει αναπτυξιακό μπουμ, αύξηση των επενδύσεων, μείωση της ανεργίας.
Καμία μόνιμη θέση εργασίας στο δημόσιο, εκτός από τους ένστολους, όπως στην Δανία.
Απελευθέρωση των απολύσεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ταυτόχρονα με την ανάπτυξη ενός κοινωνικού κράτους σαν της Δανίας.
Δεν υπάρχει λόγος να ιδιωτικοποιήσουμε τίποτα παραπάνω πέρα από αυτά που έχει ήδη συμφωνήσει η χώρα.
Όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί μπορούν να συνεχίσουν να είναι δημόσιοι, αλλά με θεσμικό πλαίσιο παρόμοιο με της Δανίας και της Νορβηγίας, σε συνύπαρξη με ιδιωτικούς οργανισμούς που θα ανταγωνίζονται για τις καλύτερες παροχές στους πολίτες, με το μικρότερο κόστος και ταυτόχρονα αξιοπρεπείς κατώτατες αμοιβές σε όλους τους εργαζόμενους στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα που ασχολούνται με το ίδιο αντικείμενο.
Δεν έχω μελετήσει το θεσμικό πλαίσιο της Δανίας, αλλά αν συμφωνήσουμε στους παραπάνω τρεις στόχους, μπορούμε να δούμε πολλές προτάσεις που να προσαρμόζουν και να καλυτερεύουν το Νορβηγικό μοντέλο στην Ελλάδα.
Υπάρχουν οι χρηματικοί πόροι, οι ανθρώπινοι πόροι και ο εξοπλισμός για να εφαρμόσουμε το Νορβηγικό μοντέλο κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα?
Φυσικά και υπάρχουν η Ελλάδα προς το παρόν ανήκει στις πλούσιες χώρες, έχει πολλούς Έλληνες που εργάζονται στο εξωτερικό σε ανοιχτούς οικονομικούς θεσμούς, και τα Νοσοκομεία της είναι γεμάτα με εξοπλισμούς που δεν χρησιμοποιούνται αποδοτικά, και έχει κτίρια για να στεγάσει τους μαθητές και τους δασκάλους.
Η χρήση σύγχρονων πληροφορικών συστημάτων επιτρέπει την δημιουργία ενός μικρού κράτους που διαχειρίζεται με διαύγεια και ανεξαρτησία ένα μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ (αντίστοιχο των Νορβηγικών χωρών) για το σύνολο των πολιτών του.
Το παραπάνω όνειρο συνδέεται με το όνειρο των αριστερών της αναδιανομής του πλούτου.
Αντί όμως να προσπαθεί να αποσπάσει πόρους από το κεφάλαιο, δημιουργεί τους κανόνες για να λειτουργεί σωστά το κεφάλαιο.
Αντί να ορίζει σαν αριστερό αίτημα την αύξηση των μισθών, των επιδομάτων και των συντάξεων των προστατευμένων, την διατήρηση των κεκτημένων για λίγους, ορίζει σαν αριστερό αίτημα την δημιουργία αξιοπρεπών αμοιβών για τους περισσότερους εργαζόμενους στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα σύμφωνα με τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας, η οποία προσανατολίζεται στην παραγωγή διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών.
Αύξηση της παραγωγής εμπορεύσιμων αγαθών - υπηρεσιών, και μείωση της φοροδιαφυγής - φοροαποφυγής μπορεί να δημιουργεί αυτόματη αύξηση όλων των μισθών και συντάξεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα που σχετίζονται με δραστηριότητες που δημιουργούνται για τις ανάγκες του κράτους, ή από επιδοτήσεις της ΕΕ.
Μείωση της ανεργίας μπορεί να συνδέεται με αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, που μπορεί να δίνεται με εισοδηματικά κριτήρια, και να φτάνει μέγιστο όσο το όριο της φτώχειας, όταν η ανεργία είναι 5%.
Αυτό σημαίνει ότι συνταγματικά πρέπει να δεσμεύεται ποσοστό του προϋπολογισμού και να διατίθεται σαν ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, τόσο όσο το μέσο ποσοστό που διαθέτουν οι Νορβηγικές χώρες για τον ίδιο λόγο.
Οι πόροι για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα βρεθούν από τον εξορθολογισμό των συντάξεων. Οι συντάξεις θα μειωθούν και αντί να βοηθάνε οι παππούδες και οι γιαγιάδες τα εγγόνια θα λειτουργεί ένα κοινωνικό κράτος.
Μπορούν να γίνουν υπολογισμοί έτσι ώστε για μια μεταβατική περίοδο τριών χρόνων, το συνολικό οικογενειακό εισόδημα, συνυπολογίζοντας άλλα έσοδα, να μην μειώνεται, αν είναι χαμηλότερο από τις οικογενειακές εύλογες δαπάνες διαβίωσης και δαπάνες στέγης, που θα προσδιορίζονται από την στατιστική υπηρεσία και θα συνδέονται με το εμπορικό ισοζύγιο και την εισπραξιμότητα των φόρων.
Η μετάβαση από τους κλειστούς στους ανοιχτούς θεσμούς, είναι το θέμα που διαπραγματεύεται το μανιφέστο.
Πως μπορεί να γίνει αυτή η μετάβαση ελεγχόμενα.
Η μετάβαση είναι εφικτή γιατί οι ανοιχτοί θεσμοί θα δημιουργήσουν ευκαιρίες και ευημερία σε περισσότερους πολίτες από ότι σήμερα.
Το άνοιγμα των αγορών ήταν η κινητήρια δύναμη για το άνοιγμα των πολιτικών και οικονομικών θεσμών στην ανθρώπινη ιστορία, γιατί δημιουργούσε ευημερία για περισσότερους.
Ένας νέος θεσμός των τελευταίων πρόωρων συνταξιοδοτήσεων είναι αναγκαίος για την μετάβαση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου