Δημοψήφισμα 2ο: συνταξιοδοτικό

Σαν κοινωνία θα πρέπει να θέσουμε σαν ζητούμενο οι περισσότεροι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε μια αξιοπρεπή διαβίωση.

Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε στους συνταξιούχους με μια προοδευτική σύγκλιση των συντάξεων στις οικογενειακές εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Όλοι οι πολίτες πάνω από μια ορισμένη ηλικία, (που μπορεί να είναι και μικρότερη από το σημερινό όριο) πρέπει να έχουν δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή κατώτατη σύνταξη, τουλάχιστον όση οι οικογενειακές εύλογες δαπάνες διαβίωσης (εδδ)

Κατάργηση όλων των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων σε δημόσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες και ευγενών ταμείων (που βασίζονται σε φόρους υπέρ τρίτων).

Δικαίωμα παραπάνω σύνταξης από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης (εδδ) έχουν μόνο πολίτες του ιδιωτικού τομέα, που το τεκμηριώνουν με ιδιωτικές ασφαλιστικές εισφορές (πχ ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ) και με υπολογισμό της σύνταξης με τον ίδιο τρόπο που θα συνταξιοδοτηθούν τα παιδιά τους.

Αν ένας συνταξιούχος δεν έχει ιδιόκτητο σπίτι, στις εδδ πρέπει να προστίθεται το κόστος ενοικίασης κατοικίας.

Αν ο πολίτης έχει εισοδήματα από άλλες πηγές, πχ ενοίκια, επιχειρήσεις, η σύνταξη του πρέπει να συμπληρώνεται μέχρι τις εδδ αν τα εισοδήματα αυτά είναι λιγότερα από τις εδδ, ή να μην δικαιούται σύνταξη αν τα εισοδήματα του είναι περισσότερα από τις εδδ.

 Οι πολίτες που εργάστηκαν σε δημόσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες, σε θέσεις ευθύνης που δικαιολογούν μισθούς πάνω από τις εδδ, είναι λογικό να δικαιούνται συντάξεις πάνω από τις εδδ, σε ένα ποσοστό του τρέχοντος μισθολογίου, συνυπολογίζοντας την ιδιοκτησία κατοικίας και τα εισοδήματα από άλλες πηγές.

Το τρέχον μισθολόγιο όλων των βαθμίδων έχει κατώτερη βαθμίδα τις εδδ.

Όποιος πολίτης έχει βγει σε σύνταξη (ή πρόκειται να βγει με τις υπάρχουσες διατάξεις και μέχρι να καταργηθούν) σε μικρή ηλικία, διατηρεί το δικαίωμα του, ωστόσο ενθαρρύνεται να επιστρέψει σε παραγωγική δραστηριότητα (για μεγαλύτερες αποδοχές) και απαγορεύεται αυστηρά να έχει μαύρα εισοδήματα.
Πολλοί ένστολοι βγαίνουν σε σύνταξη σε μικρή ηλικία, μερικοί χωρίς να το θέλουν.

Όλες οι συντάξεις των πολιτικών περικόπτονται μέχρι τις οικογενειακές εδδ.

Μεταβατική περίοδος τριών ετών όπου οι μεγάλες συντάξεις θα περικόπτονται κάθε μήνα από λίγο, ενώ οι μικρές θα αυξάνονται κάθε μήνα από λίγο.

Μερικές παρατηρήσεις

Τελευταία παρατηρώ ότι ακόμα και οι φιλελεύθεροι μεταρρυθμιστές τα έχουν βάλει με τους πρόωρα συνταξιούχους και αυτούς που πρόκειται να βγουν πρόωρα στην σύνταξη, ενώ χάνουν το θεσμικό σημείο κλειδί που είναι η άρση της μονιμότητας (εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων), σε δημόσιο, ΔΕΚΟ, και η σύνδεση των μισθών και των συντάξεων με τις εδδ, το εμπορικό ισοζύγιο και την αποτελεσματικότητα στην συλλογή φόρων.

Και όμως κάτι τους διαφεύγει. Οι πολίτες που έχουν μερίδιο ευθύνης για την σημερινή κατάσταση είναι αυτοί που διορίστηκαν με ρουσφέτια, αδιαφόρησαν και αδιαφορούν για την εκτέλεση του έργου που έχουν αναλάβει. Οι υπόλοιποι πολίτες που βρήκαν ένα δεδομένο θεσμικό πλαίσιο και το χρησιμοποίησαν για να πάρουν αποφάσεις ζωής για την επιλογή του επαγγέλματός τους, και υπηρέτησαν με συνέπεια τις ανάγκες της εργασίας τους, και πρόκειται να βγουν ή είναι σε πρόωρη σύνταξη, τι ευθύνη φέρουν;

Ακόμα πιο πέρα είναι επαγγέλματα που από την φύση τους δεν είναι συμβατά με την σύνταξη στα 65. Οικοδόμοι, ανθρακωρύχοι, δύτες, ... δεν είναι δυνατό να εργαστούν μέχρι τα 65.

Μερικές δεκάδες χιλιάδες από τους παραπάνω που επρόκειτο να βγουν στην σύνταξη μετά την 1/1/2013 δεν βγήκαν εξαιτίας του μνημονίου, με την ψηφισμένη υπόσχεση να βγουν σε σύνταξη δυο χρόνια αργότερα. Όποιοι από τους παραπάνω δεν είχαν αποταμιευμένα χρήματα, ή άλλα έσοδα ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, αφού δεν πήραν ούτε το ταμείο ανεργίας για το δεύτερο έτος, που ψηφίστηκε με ένα νόμο μαϊμού χωρίς χρηματοδότηση.
http://reasonablelivingexpenses.blogspot.gr/2014/06/blog-post.html

Πέρα από τους παραπάνω ακόμα και οι μητέρες που βγήκαν, ή πρόκειται να βγουν σε σύνταξη σε πρόωρη ηλικία, με παράλογες διατάξεις, δεν έχουν ευθύνη για το θεσμικό πλαίσιο που υπήρχε και δεν μπορούμε να ζητάμε να καταργηθούν οι πρόωρες συντάξεις χωρίς μια προοδευτική μεταβατική περίοδο.

Θα ήθελα ακόμα να κάνω μνεία και για τους αστυνομικούς που υπηρέτησαν ή υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας και πήραν αποφάσεις να βγουν στο πεζοδρόμιο για να αντιμετωπίσουν τους εγκληματίες συνυπολογίζοντας την πρόωρη συνταξιοδότηση. Ένας από αυτούς μου είχε πει ότι σε περίπτωση που δεν βγει σε πρόωρη σύνταξη, την οποία συνυπολόγισε για την επιλογή του επαγγέλματός του, θα βγει στους δρόμους με το όπλο του να την διεκδικήσει.

Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα της κρίσης μια σύνταξη συντηρεί πολλές φορές όχι μόνο τον συνταξιούχο, αλλά και τα άνεργα ενήλικα παιδιά του. Έτσι η σύνταξη θα πρέπει να μειωθεί ή να αυξηθεί μέχρι τις εδδ όλης της οικογένειας που διαμένει στο ίδιο σπίτι, συμπεριλαμβάνοντας στην οικογένεια τους ενήλικους άνεργους.

Πέρα από τα παραπάνω η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι ο πιο ειρηνικός τρόπος για την υλοποίηση των θεσμικών αλλαγών που έχει ανάγκη η Ελλάδα με σημαντικότερη την άρση της μονιμότητας σε δημόσιο, ΔΕΚΟ.

Χωρίς άρση της μονιμότητας καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Καμία αξιολόγηση δεν μπορεί να υπάρξει, αν δεν επανασχεδιαστούν όλοι οι οργανισμοί του δημοσίου και ΔΕΚΟ.

Και όλα τα παραπάνω πρέπει να γίνουν σε συνεργασία με την Ευρώπη και με ένα πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων που θα δημιουργήσει παραπάνω αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας από αυτές που θα καταργηθούν με το κλείσιμο άχρηστων οργανισμών του δημοσίου και των ανεπίδεκτων στην προσαρμογή υπαλλήλων του δημοσίου και των ΔΕΚΟ.

Είναι προφανές ότι δεν είναι σωστό να συνταξιοδοτούνται πρόωρα υγιείς πολίτες και να τους πληρώνουν οι υπόλοιποι, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς μεταβατική περίοδο.

Η αύξηση των ορίων ηλικίας πρέπει να γίνεται προοδευτικά για να μπορούν οι πολίτες να προσαρμόζονται στις αλλαγές.

Αν δεν τεθεί μια ορθολογική πρόταση για τις συντάξεις οι οποίες έτσι και αλλιως θα μειωθούν, τότε θα γίνουν οριζόντιες περικοπές που θα πλήττουν τους ασθενέστερους οι οποίοι με την σειρά τους θα αναζητούν σωσίβιο στην άκρα αριστερά και στην άκρα δεξιά.

(2) Εκμετάλλευση exploitation

Εκμετάλλευση των πολιτών από το κράτος, ή εκμετάλλευση των πολιτών από πολίτες που απολαμβάνουν απόλυτη ασφάλεια εισοδήματος

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που το ιδεώδες της απόλυτης ασφάλειας των πολιτών της έγινε πιο σημαντικό από το ιδεώδες της ελευθερίας. Το Ελληνικό σύνταγμα και οι Ελληνικοί νόμοι, προστατεύουν την διατήρηση ενός σταθερού εισοδήματος είτε σαν μισθό, είτε σαν σύνταξη ανεξάρτητα από τους διαθέσιμους πόρους και έσοδα του Ελληνικού κράτους. Έτσι θεσμοθετήθηκε η προστασία των δημοσίων υπαλλήλων μέσω της μονιμότητας και η προστασία των υπολοίπων με εργατικούς νόμους και διατάξεις . Φυσικά έμειναν απροστάτευτοι, χωρίς ένα δίχτυ περιορισμένης ασφάλειας, οι άνεργοι, οι μικρές επιχειρήσεις, και οι εργαζόμενοι στον “ιδιωτικό” τομέα χωρίς πολιτικές διασυνδέσεις...

Το συλλογικό όνειρο έγινε μια θέση στο δημόσιο ή στους προστατευμένους κλάδους.

Ο Hayek στο βιβλίο "ο δρόμος προς την δουλεία" υποστηρίζει ότι αν μια κοινωνία λειτουργεί σε ένα πλαίσιο απόλυτης ασφάλειας για όλους, όπου όλοι οι πολίτες έχουν ένα σταθερό εισόδημα, τότε οι πολίτες δεν θα μπορούν να επιλέγουν επάγγελμα και μια αρχή πρέπει να προσδιορίζει τις αποδοχές τους, όπως έγινε στα πρώην (και γίνεται στα νυν) κομουνιστικά καθεστώτα, στην ναζιστική Γερμανία και αλλού. 

http://reasonablelivingexpenses.blogspot.gr/2014/12/hayek-by-dimitris.html

Στην Ελλάδα πολλοί πολίτες θεωρούν αποδεκτό ένα μοντέλο που περιέχει απόλυτη ασφάλεια για όλους, μια "στρατοκρατικού" τύπου κοινωνία, όπως φαίνεται και από τα εκλογικά ποσοστά που συγκεντρώνει το ΚΚΕ, άλλα αριστερά σχήματα και ένα τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ που σήμερα, είναι πρώτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις. Μαζί με την αριστερά, η άκρα δεξιά με την Χρυσή Αυγή, καταθέτει το δικό της μοντέλο διακυβέρνησης "στρατοκρατικού" τύπου και στις πρόσφατες Ευρωεκλογές ήταν τρίτο κόμμα. Η ιδέα της αρχαίας Σπάρτης ή της προπολεμικής Γερμανίας παραμένει ζωντανή και υπέρτερη της δημοκρατίας για ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών.

Ο Hayek στο βιβλίο "ο δρόμος προς την δουλεία" υποστηρίζει ότι το ιδεώδες της απόλυτης ασφάλειας για όλους, όπως εφαρμόζεται στις δημοκρατίες στην πράξη, αφορά μόνο ένα μέρος των πολιτών που πραγματικά μπορεί να προστατεύονται με απόλυτη ασφάλεια, σε βάρος όμως των υπολοίπων, που στην ουσία μένουν απροστάτευτοι και μάλιστα όσο μεγαλώνει ο αριθμός των προστατευμένων τόσο αυξάνεται η ανεργία για τους υπόλοιπους, όπως επίσης και η δυνατότητα να τους παρασχεθεί μια περιορισμένη ασφάλεια ενός ελάχιστα εγγυημένου εισοδήματος, παροχών δωρεάν υγείας, αξιοπρεπούς σύνταξης...

Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης ένα νέο μοντέλο αναπτύχθηκε και πραγματοποιήθηκε, μια "αριστερή" δημοκρατία, όπου το Σύνταγμα και χιλιάδες νόμοι προστατεύουν τον εργαζόμενο. Το μοντέλο αυτό λανσαρίστηκε από το ΠΑΣΟΚ και υποστηρίχθηκε και διευρύνθηκε από την αριστερά και την ΝΔ. 

Το κράτος δημιουργεί και συντηρεί θέσεις εργασίας, ακόμα και χωρίς αντικείμενο, προκειμένου να αντιμετωπίσει την ανεργία. Οι μισθοί, οι συντάξεις και τα διάφορα επιδόματα που το κράτος παρέχει στους δημοσίους υπαλλήλους (δυ), στους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ, τραπεζών, ... διαχέονται στην κοινωνία, αφού οι παραπάνω, καταναλώνουν, χτίζουν σπίτια, ... και έτσι δημιουργούνται θέσεις εργασίας και υποτίθεται ότι ωφελείται το σύνολο της κοινωνίας.

Υπάρχει ένα ερώτημα. Που βρίσκει το κράτος τα χρήματα για τους μισθούς και τις συντάξεις των δυ και των υπολοίπων;

Σε όλα τα ανεπτυγμένα κράτη, που δεν έχουν έσοδα από εκμετάλλευση φυσικών πόρων (όπως πετρέλαια), τα έσοδα του κράτους στο μεγαλύτερο ποσοστό, συλλέγονται από άμεσους και έμμεσους φόρους.

Εναλλακτικά ένα κράτος μπορεί να τυπώσει χρήματα, αλλά το σίγουρο αποτέλεσμα είναι ο υπερπληθωρισμός που κάνει τα χρήματα να χάνουν την αξία τους.

Τι έκανε η Ελλάδα; 

Χρησιμοποίησε πόρους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δανεικά.

Μια “νέα” οικονομία αναδύθηκε, η οικονομία των δανεικών για κατανάλωση. Οι κυβερνητικοί υπάλληλοι, οι επιχειρηματίες και οι πολίτες θεώρησαν σαν δεδομένο την οικονομία των δανεικών. Η Ελλάδα από την στιγμή που μπήκε στο ευρώ απέκτησε την δυνατότητα για πρόσβαση σε δανεικά με χαμηλό επιτόκιο.

Με δανεικά χρηματοδοτήθηκε μια “ανάπτυξη” της κατανάλωσης.

Όταν οι αγορές αντιλήφθηκαν ότι τα δανεικά δεν μπορούσαν να αποπληρωθούν, τα επιτόκια πήγαν στα ύψη και η Ελλάδα έπρεπε να λειτουργήσει την οικονομία της, χωρίς δανεικά, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του χρέους πέρασε από τις τράπεζες στους Ευρωπαίους πολίτες.

Έτσι σήμερα μπορούμε να δούμε καθαρά ότι επαληθεύτηκε ο Hayek, η απόλυτη ασφάλεια για ένα τμήμα των πολιτών είναι μια ύπουλη στυγνή εκμετάλλευση των υπολοίπων. Οι χαμηλόμισθοι νέοι του ιδιωτικού τομέα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικροεπειχηρηματίες θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν την απόλυτη ασφάλεια (μισθούς συντάξεις και επιδόματα) των γονιών τους, των συγγενών τους και των φίλων τους. Ταυτόχρονα η τεράστια ανεργία και η αναξιοπρεπή εργασία ήρθε να συντροφέψει τους μη προστατευμένους.

Το Ελληνικό κράτος πτώχευσε αλλά οι προστατευμένοι 'Έλληνες δεν το αντιλήφθηκαν γιατί δεν είδαν το μισθό τους ή την σύνταξη να σταματάει παρόλο που μειώθηκε.

Οι ανώτατοι δικαστικοί ερμήνευσαν το Ελληνικό Σύνταγμα τους Ελληνικούς και Ευρωπαϊκούς νόμους και απεφάνθησαν ότι το λειτούργημά τους δεν επιτρέπει τις περικοπές που τους επεβλήθησαν. Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα και οι προστατευμένοι πολίτες δεν διαμαρτυρήθηκαν για τις αποφάσεις των ανώτατων δικαστικών, η συνέχιση του πρότερου βιοτικού επιπέδου, η απόλυτη ασφάλεια είναι δίκαιο και ιερό, αδιάφορο από που θα βρεθούν τα χρήματα.

Ένας “καλός” υφυπουργός οικονομικών για παράδειγμα, μπορεί να τα βρει, κόβοντας την δυνατότητα του υποτιθέμενα θεσμοθετημένου δεύτερου έτους ταμείου ανεργίας για τους άνεργους, θέτοντας παράλογα κριτήρια.

Αυτό το ιδεώδες της απόλυτης ασφάλειας, πέρασε ύπουλα και στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία δημιουργώντας εκμεταλλευτικά γραφειοκρατικά κράτη. Η απόλυτη ασφάλεια για κάποιους πολίτες, ανεξάρτητα από το ύψος της ανεργίας, του κατώτατου μισθού και του εμπορικού ισοζυγίου δημιουργεί μια τάξη ευγενών.

Ταυτόχρονα η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών του κράτους προς τους πολίτες υποβαθμίστηκε, το ανώτερο ιδεώδες της απόλυτης ασφάλειας για μερικούς, εκτός από την ανεργία και την κατάρρευση μιας περιορισμένης ασφάλειας για όλους, γιγάντωσε την διαπλοκή, την διαφθορά και την αδιαφορία των προστατευόμενων για το αντικείμενο της εργασίας τους.

Είναι προφανές ότι αυτό δεν συνέβη μόνο στην Ελλάδα, στην Γαλλία επίσης γιγαντώθηκε ένα εκμεταλλευτικό κράτος που αποκόπηκε από τους πολίτες.

http://www.euro2day.gr/specials/opinions/article/1278038/h-troika-kai-o-kapitalismos-ths-diaplokhs.html

Ορίζω πολύ απλά την εκμετάλλευση: Κάθε πολίτης που εργάζεται με αποδοχές μικρότερες από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης (εδδ), κάθε πολίτης που ποτέ δεν πρόκειται να πάρει σύνταξη όση αυτή που ο ίδιος χρηματοδοτεί για τους νυν συνταξιούχους, κάθε πολίτης που πληρώνει φόρους και εισφορές ενώ τα εισοδήματά του δεν καλύπτουν τις εδδ, είναι το υποκείμενο της εκμετάλλευσης.

Κάθε πολίτης που απολαμβάνει απόλυτη ασφάλεια για τα εισοδήματά του από μισθούς και συντάξεις είναι εκμεταλλευτής, ανεξάρτητα αν οι αποδοχές του είναι μικρές. Αρκεί να είναι παραπάνω από τις εδδ ή ακόμα και μικρότερες από αυτές, αν τις απολαμβάνει χωρίς αντικείμενο εργασίας, η με εργασία χωρίς αξιολόγηση. Το άθροισμα των μικρών αποδοχών για ένα μεγάλο υποσύνολο προστατευμένων πολιτών δεν είναι καθόλου μικρό.

Μπορεί να αλλάξει αυτό;

Φυσικά με δύο δημοψηφίσματα το ένα να αφορά την άρση της μονιμότητας των δυ και το άλλο την κατάργηση των προνομιακών συντάξεων.

Η απόλυτη ασφάλεια πρέπει να δίνεται μόνο σε ένα μικρό ποσοστό των πολιτών (πχ δικαστικών) οι οποίοι θα ελέγχονται με έμμεσους τρόπους ότι υπηρετούν το λειτούργημά τους.

Οι μισθοί που θα απολαμβάνουν πρέπει να συνδέονται με τις (εδδ) των απλών πολιτών, το εμπορικό ισοζύγιο και την αποτελεσματικότητα στην είσπραξη φόρων. 

Οι συντάξεις πρέπει να συνυπολογίζουν τα υπόλοιπα εισοδήματα και να συνδέονται επίσης με τις εδδ. το εμπορικό ισοζύγιο και την αποτελεσματικότητα στην είσπραξη φόρων. 

http://reasonablelivingexpenses.blogspot.gr/2014/10/blog-post_19.html

http://reasonablelivingexpenses.blogspot.gr/2014/12/2.html

διαλέξτε ιδεώδες: ασφάλεια ή ελευθερία, "ο δρόμος προς την δουλεία" Hayek, by dimitris

Ο Frieddrich A. Hayek ήταν ένας επιστήμονας οικονομολόγος και πολιτικός φιλόσοφος. Στο εξωτερικό θεωρείται κορυφαίος, αλλά στην Ελλάδα το όνομά του προκαλεί απέχθεια στους μαρξιστές και στους φασίστες. Ο Frieddrich, είχε την τύχη να είναι παρατηρητής στην άνοδο του Ναζισμού στην Γερμανία και να βρίσκεται στην μεταπολεμική Αγγλία, όπου το ιδεώδες του σοσιαλιστικού κράτους κυριαρχούσε την εποχή εκείνη.

Το 1944 έγραψε το βιβλίο: "ο δρόμος προς την δουλεία" Frieddrich A. Hayek,

Το βιβλίο το αφιέρωσε στους σοσιαλιστές όλων των κομμάτων, και φυσικά θα πρεπε να διαβαστεί από οποιονδήποτε, θα ήθελε να ονειρευτεί μια καλύτερη κοινωνία όπως οι καθαροί (όχι τα λαμόγια) Έλληνες αριστεροί.

Θα σας πρότεινα να διαβάσετε με προσοχή το βιβλίο, σαν να γράφτηκε, και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη του 2014.

Σε αυτό το σημείωμα θα προσπαθήσω να γράψω τι κατάλαβα από ένα μόνο κεφάλαιο με τον τίτλο "Ασφάλεια και Ελευθερία", σε εισαγωγικά παραθέτω αποσπάσματα από το βιβλίο "ο δρόμος προς την δουλεία" Frieddrich A. Hayek, στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

ορισμοί

Ο Hayek, ορίζει δύο είδη ασφάλειας:

1. Την περιορισμένη ασφάλεια, που μπορεί να επιτευχθεί για όλους,

(α) Η ασφάλεια από βαριά υλική στέρηση, η βεβαιότητα κάποιων ελάχιστων εγγυημένων μέσων συντήρησης για όλους,

η ασφάλεια ενός ελάχιστου εισοδήματος, που μπορεί να παρασχεθεί σε όλους πέρα από το σύστημα αγοράς (και ως συμπλήρωμά του),

αυτή η ασφάλεια μπορεί να είναι εγγυημένη για όλους, χωρίς να μπαίνει σε κίνδυνο η γενική ελευθερία, (ερώτημα τίθεται μόνο για το ακριβές επίπεδο διασφάλισης),

δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα ελάχιστο διατροφής, στέγης και ένδυσης μπορεί να διασφαλιστεί για όλους.

(β) το κράτος να βοηθά τα άτομα στην αντιμετώπιση των κοινών απροσδιόριστων, κινδύνων της ζωής απέναντι στους οποίους, λίγα άτομα μπορούν να πάρουν επαρκείς προφυλάξεις.

να βοηθά το κράτος στην οργάνωση ενός ανεπτυγμένου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

ασφάλεια μέσω της παροχής αρωγής από το κράτος στα θύματα των "θεομηνιών" όπως οι σεισμοί και οι πλημμύρες.

Όπου η κοινοτική δράση μπορεί να απαλύνει συμφορές απέναντι στις οποίες το άτομο δεν μπορεί να προσπαθήσει, ούτε να προφυλαχτεί ούτε να προλάβει τις συνέπειες, μια τέτοια κοινοτική δράση πρέπει να αναλαμβάνεται.

(γ) το ύψιστα σημαντικό πρόβλημα της αντιμετώπισης των γενικών μεταπτώσεων της οικονομικής δραστηριότητας και των επαναλαμβανόμενων κυμάτων ανεργίας σε μεγάλη κλίμακα που τις συνοδεύουν. Η λύση του απαιτεί πολύ σχεδιασμό με την καλή έννοια, δεν απαιτεί αυτό το είδος σχεδιασμού που πρέπει να αντικαταστήσει την αγορά. Πολλοί οικονομολόγοι ελπίζουν ότι το ύστατο γιατρικό είναι στο πεδίο της νομισματικής πολιτικής. Άλλοι οικονομολόγοι πιστεύουν στον επιδέξιο συγχρονισμό δημοσίων έργων που αναλαμβάνονται σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Πειραματιζόμενοι προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να προσέχουμε πολύ ώστε να μη κάνουμε όλη την οικονομική δραστηριότητα να εξαρτάται από τον όγκο των κυβερνητικών δαπανών.

2. την απόλυτη ασφάλεια, που σε μία ελεύθερη κοινωνία δεν μπορεί να επιτευχθεί για όλους, και που δεν πρέπει να δίνεται σαν προνόμιο (παρεκτός σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις όπου η πλήρη ανεξαρτησία έχει καθοριστική σημασία).

Η ασφάλεια ενός δεδομένου βιοτικού επιπέδου, η της σχετικής θέσης που απολαμβάνει ένα πρόσωπο ή μια ομάδα σε σύγκριση με τους άλλους,

η ασφάλεια του ιδιαίτερου εισοδήματος (που θεωρεί ότι αξίζει κάποιος) που μπορεί να παρασχεθεί μόνο σε κάποιους και μόνο ελέγχοντας ή καταργώντας την αγορά.

Η ύπουλη επίπτωση της απόλυτης ασφάλειας στην ελευθερία

Ο σχεδιασμός για την ασφάλεια που έχει ύπουλη επίπτωση στην ελευθερία, είναι αυτός που προορίζεται να προστατέψει άτομα και ομάδες από μειώσεις του εισοδήματός τους, (που αν και άδικες, συμβαίνουν καθημερινά σε μια ανταγωνιστική κοινωνία) από απώλειες που φέρνουν βαριές κακουχίες, που δεν έχουν ηθική δικαιολόγηση, αλλά είναι αδιαχώριστες από το ανταγωνιστικό σύστημα.

Αυτό το αίτημα για ασφάλεια είναι μια άλλη μορφή του αιτήματος για δίκαιη αμοιβή ανάλογη με την υποκειμενική αξία και όχι με τα αντικειμενικά αποτελέσματα των προσπαθειών κάποιου.

αντιστοιχία αμοιβής με χρησιμότητα για τα άλλα μέλη της κοινωνίας.

Η ασφάλεια (ή η δικαιοσύνη) ενός δεδομένου βιοτικού επιπέδου (εισοδήματος) μοιάζει ασύμβατο με την ελευθερία να διαλέγει κάνεις την απασχόλησή του.

Σε οποιοδήποτε σύστημα, που βασίζεται στην επιλογή των ίδιων των ανθρώπων για την κατανομή τους στους διάφορους επαγγελματικούς κλάδους, είναι απαραίτητο η αμοιβή σε αυτούς τους κλάδους να αντιστοιχεί στην χρησιμότητα τους για τα άλλα μέλη της κοινωνίας, έστω και αν αυτή δεν έχει σχέση με την υποκειμενική αξία.

Δημιουργική καταστροφή

Σε πολλές περιπτώσεις η χρησιμότητα κάποιου επαγγέλματος ή ειδικής δεξιότητας αλλάζει από περιστάσεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν. Είναι γνωστές περιπτώσεις καταρτισμένων ανθρώπων που με κόπο έμαθαν μια τέχνη, που έχασε την αξία της από μια εφεύρεση που ωφελεί σημαντικά την υπόλοιπη κοινωνία. Σε μερικές περιπτώσεις επλήγησαν ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι.
Σίγουρα προσβάλει το περί δικαίου αίσθημα το ενδεχόμενο να υποστεί κάποιος μεγάλη μείωση του εισοδήματός του και πικρή ματαίωση των προσδοκιών του χωρίς δική του υπαιτιότητα και παρά την σκληρή δουλειά του και τα εξαιρετικά προσόντα του. Τέτοια αιτήματα βρίσκουν συμπάθεια στον πολύ κόσμο και οι κυβερνήσεις αναλαμβάνουν όχι απλώς να προστατεύουν τους απειλούμενους ανθρώπους από βαριές κακουχίες και φτώχεια, αλλά και για να διασφαλίζουν ότι οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να εισπράττουν το προηγούμενο εισόδημά τους προφυλαγμένοι από διακυμάνσεις της αγοράς.
Παρόλα τα παραπάνω, αν πρόκειται να επιτραπεί το να επιλέγει κανείς το επάγγελμά του, δεν μπορεί να δοθεί σε όλους η βεβαιότητα ενός δεδομένου εισοδήματος.


Η απόλυτη ασφάλεια προνόμιο σε βάρος των άλλων

Αν η βεβαιότητα ενός δεδομένου εισοδήματος παρέχεται σε κάποιους, γίνεται προνόμιο σε βάρος των άλλων, των οποίων η ασφάλεια αναγκαστικά μειώνεται εξαιτίας αυτού.

Η ασυμβατότητα της απόλυτης ασφάλειας με την ελευθερία της επιλογής απασχόλησης,

Εύκολα αποδεικνύεται ότι η ασφάλεια ενός σταθερού εισοδήματος μπορεί να παρασχεθεί σε όλους μόνο με την κατάργηση κάθε ελευθερίας στην επιλογή επαγγέλματος.
Μια γενική εγγύηση των νόμιμων προσδοκιών θεωρείται το ιδεώδες αλλά δεν είναι κάτι που επιχειρείται στα σοβαρά από τις κυβερνήσεις.
Αυτό που γίνεται συνέχεια, είναι η ασφάλεια ενός δεδομένου εισοδήματος να χορηγείται κατά περίπτωση, στη μια και στην άλλη ομάδα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται συνεχώς η ανασφάλεια όσων μένουν απέξω.
Η αξία που δίνεται στο προνόμιο της ασφάλειας ενός δεδομένου εισοδήματος συνεχώς αυξάνεται, η ζήτηση γιαυτό γίνεται όλο και πιο επιτακτική, μέχρι που στο τέλος κανένα τίμημα δεν φαντάζει υπερβολικά ψηλό, ούτε το τίμημα της ελευθερίας.
Αν προστατευτούν εκείνοι που η χρησιμότητα τους μειώνεται από περιστάσεις που δεν θα μπορούσαν ούτε να προβλέψουν ούτε να ελέγξουν, και αν εμποδίζονταν να βγάλουν ένα κέρδος που δεν αξίζουν, εκείνοι που η χρησιμότητά τους αυξάνεται από περιστάσεις που δεν θα μπορούσαν ούτε να προβλέψουν ούτε να ελέγξουν, τότε η αμοιβή θα έπαυε να έχει οποιαδήποτε σχέση με την πραγματική χρησιμότητα.
Η αμοιβή θα εξαρτιόταν από τις απόψεις που είχε κάποια αρχή και οι αποφάσεις θα ήταν σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετες και με αποτέλεσμα, άνθρωποι που κάνουν την ίδια δουλειά να παίρνουν διαφορετική αμοιβή.
Αν όμως οι αλλαγές στον καταμερισμό των ανθρώπων στις διάφορες απασχολήσεις, δεν μπορούν να προκληθούν με χρηματικές “ανταμοιβές” και “ποινές” (που δεν συνδέονται με την υποκειμενική αξία), πρέπει να προέλθουν με άμεσες εντολές.
Όταν το εισόδημα κάποιου είναι εγγυημένο, δεν μπορεί να του επιτραπεί να επιλέξει αν θα μείνει στην δουλειά του, η να διαλέξει μια άλλη δουλειά, αφού δεν είναι εκείνος που βγάζει κέρδος ή υφίσταται τις απώλειες της μετακίνησης του, η επιλογή πρέπει να γίνει για λογαριασμό του, από αυτούς που ελέγχουν την κατανομή του διαθέσιμου εισοδήματος.

πως είναι ο πραγματικός κόσμος

Στον κόσμο ως έχει οι άνθρωποι δεν είναι πιθανό να κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για μεγάλα διαστήματα, εκτός αν εμπλέκονται άμεσα τα δικά τους συμφέροντα. Για τους περισσότερους ανθρώπους χρειάζεται μια εξωτερική πίεση για να βάλουν τα δυνατά τους.
Ο κεντρικός σχεδιασμός ενός ολόκληρου έθνους “εγείρει προβλήματα πειθαρχίας που είναι δύσκολο να λυθούν”, αναφέρει ένας αμερικάνος μηχανικός με μεγάλη εμπειρία στον κρατικό σχεδιασμό.
“Για να κάνεις δουλειά μηχανικού, πρέπει να περιβάλλει την εργασία σου μια συγκριτικά μεγάλη επικράτεια μη σχεδιασμένης οικονομικής δράσης. Πρέπει να υπάρχει μια περιοχή από την οποία θα αντλούνται εργαζόμενοι, και όταν ένας εργαζόμενος απολύεται, θα πρέπει να εξαφανίζεται από την δουλειά και το μισθολόγιο. Ελλείψει ενός τέτοιου ελεύθερου αποθέματος, δεν μπορεί να διατηρηθεί η πειθαρχία χωρίς σωματική τιμωρία, όπως στην εργασία των σκλάβων.” σελ.212


ο “εμπορικός” και ο “στρατιωτικός” τύπος κοινωνίας


Η θεμελιώδης σύγκρουση ανάμεσα σε δυο τύπους κοινωνικής οργάνωσης είναι ο εμπορικός και ο στρατιωτικός τύπος κοινωνίας (προσεγγιστικά οι όροι).
Είτε και η επιλογή και το ρίσκο παραμένουν στο άτομο (εμπορικός) είτε το άτομο απαλλάσσεται και από τα δύο (στρατιωτικός)
Ο στρατός είναι το μόνο σύστημα στο οποίο το άτομο μπορεί να έχει πλήρη οικονομική ασφάλεια, και μέσω της επέκτασής του στο σύνολο της κοινωνίας αυτή μπορεί να επιτευχθεί για όλα τα μέλη της. Ωστόσο, η ασφάλεια αυτή είναι αδιαχώριστη από τους περιορισμούς της ελευθερίας και την ιεραρχική τάξη της στρατιωτικής ζωής.
“εκείνοι που είναι πρόθυμοι να εκχωρήσουν την ελευθερία τους έναντι της ασφάλειας απαιτούσαν ανέκαθεν, αφού εκχωρούν οι ίδιοι όλη την ελευθερία τους, να την εκχωρήσουν με το ζόρι και όσοι δεν θέλουν να το κάνουν” σελ.215
“Όσο μόνο ένα μέρος της κοινωνίας είναι οργανωμένο στρατιωτικά, η ανελευθερία των μελών της στρατιωτικής οργάνωσης μετριάζεται από το γεγονός ότι υπάρχει ακόμα μια ελεύθερη σφαίρα στην οποία μπορούν να μετακινηθούν, αν οι περιορισμοί γίνουν υπερβολικά οχληροί.” σελ.215
Αν θέλουμε να πάρουμε μια ιδέα πως θα ήταν η κοινωνία αν οργανωνόταν σαν ένα μεγάλο εργοστάσιο σύμφωνα με το ιδεώδες των σοσιαλιστών πρέπει να δούμε την αρχαία Σπάρτη ή την Γερμανία (πριν το πόλεμο).
“Σε μια κοινωνία συνηθισμένη στην ελευθερία, είναι απίθανο πολλοί άνθρωποι να δεχτούν συνειδητά να αγοράσουν ασφάλεια με τέτοιο τίμημα.
Μολοντούτο, όμως, οι πολιτικές που ακολουθούνται σήμερα παντού, και οι οποίες δίνουν το προνόμιο της ασφάλειας πότε στη μια και πότε στην άλλη ομάδα, δημιουργούν γοργά τις συνθήκες στις οποίες η επιδίωξη της ασφάλειας τείνει να γίνει ισχυρότερη από την αγάπη για την ελευθερία.
Ο λόγος γι' αυτό είναι ότι με κάθε παραχώρηση απόλυτης ασφάλειας σε μια ομάδα, η ανασφάλεια των υπολοίπων μοιραία αυξάνεται. Αν εγγυάσαι σε κάποιον ένα σταθερό κομμάτι από μια μεταβλητή πίτα, το μερίδιο που απομένει για τους υπόλοιπους αναγκαστικά θα κυμαίνεται αναλογικά περισσότερο από το μέγεθος του συνόλου.
Και το ουσιώδες στοιχείο ασφάλειας που προσφέρει το ανταγωνιστικό σύστημα, η μεγάλη ποικιλία ευκαιριών, μειώνεται ολοένα περισσότερο.” σελ. 216


τα περιοριστικά μέτρα και η ανεργία

Στο σύστημα της αγοράς η απόλυτη ασφάλεια μπορεί να παραχωρηθεί σε συγκεκριμένες ομάδες, με περιοριστικά μέτρα.
Ο “έλεγχος” (ο περιορισμός της παραγωγής έτσι ώστε οι τιμές να εξασφαλίζουν ¨επαρκή” απόδοση), είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν οι παραγωγοί σε μια οικονομία της αγοράς να έχουν ένα εγγυημένο εισόδημα. Αυτό όμως περιλαμβάνει κατ' ανάγκη μια μείωση των ευκαιριών που παρέχονται στους άλλους.
“Αν ο παραγωγός, είτε είναι επιχειρηματίας είτε εργαζόμενος προστατεύεται από την μειοδοσία ξένων, αυτό σημαίνει ότι άλλοι που είναι σε χειρότερη θέση, αποκλείονται από την συμμετοχή στη σχετικά μεγαλύτερη ευημερία των ελεγχόμενων κλάδων.
Κάθε περιστολή της ελευθερίας εισόδου σε έναν επαγγελματικό κλάδο μειώνει την ασφάλεια όλων όσοι βρίσκονται έξω από αυτόν.” σελ. 216
Όταν αυξάνεται ο αριθμός εκείνων των οποίων το εισόδημα διασφαλίζεται, οι εναλλακτικές δυνατότητες για αυτούς υφίστανται απώλεια εισοδήματος περιορίζονται. Το περιθώριο να αποφύγουν μια μοιραία μείωση του εισοδήματός αυτοί που επηρεάζονται αρνητικά από οποιαδήποτε αλλαγή, μειώνεται αντίστοιχα της αύξησης του αριθμού των ατόμων με διασφαλισμένο εισόδημα.
Αν σε κάθε κλάδο που βελτιώνονται οι συνθήκες, επιτρέπεται στα μέλη να αποκλείουν άλλους, όσοι βρίσκονται σε κλάδους που η ζήτηση έχει πέσει δεν έχουν πουθενά να πάνε, και κάθε αλλαγή γίνεται αιτία μεγάλης ανεργίας.
Η αύξηση της ανεργίας (και η ανασφάλεια για μεγάλες μερίδες του πληθυσμού) είναι συνέπεια της επιδίωξης ασφάλειας με περιοριστικά μέτρα.
“Η απόλυτη απελπισία της θέσης εκείνων που, σε μια κοινωνία η οποία έχει γίνει έτσι άκαμπτη, αφήνονται έξω από την εμβέλεια των προστατευμένων κλάδων, και το μέγεθος του χάσματος που τους χωρίζει από τους τυχερούς κατόχους δουλειών, ..., μπορεί να εκτιμηθεί μόνο από όσους την έχουν βιώσει” σελ. 217


η αγριότερη εκμετάλλευση, (δεν είναι διακριτή στην Ελλάδα)

“... αντί για τις τιμές, τους μισθούς και τα ατομικά εισοδήματα, αυτά που υφίστανται σήμερα βίαιες μεταπτώσεις είναι η απασχόληση και η παραγωγή. Δεν έχει υπάρξει ποτέ χειρότερη και αγριότερη εκμετάλλευση μιας τάξης από μια άλλη από την εκμετάλλευση των ασθενέστερων ή λιγότερο τυχερών μελών μιας ομάδας παραγωγών από τους βολεμένους – μια εκμετάλλευση που έχει γίνει εφικτή με τη “ρύθμιση” του ανταγωνισμού.” σελ. 218


Τα ιδεώδη και οι κοινωνικές αξίες: ασφάλεια ή ανεξαρτησία;

“Λίγα συνθήματα έχουν κάνει τόσο μεγάλο κακό όσο το ιδεώδες μιας “σταθεροποίησης” συγκεκριμένων τιμών (ή μισθών), το οποίο, ενώ διασφαλίζει το εισόδημα κάποιων, κάνει την θέση των υπολοίπων ολοένα πιο επισφαλή.” σελ. 218
“Έτσι, όσο περισσότερο προσπαθούμε να παράσχουμε πλήρη ασφάλεια παρεμβαίνοντας στο σύστημα της αγοράς, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η ανασφάλεια και ακόμα χειρότερα, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η αντίθεση ανάμεσα στην ασφάλεια εκείνων στους οποίους παραχωρείται ως προνόμιο και την αυξανόμενη ανασφάλεια των μη προνομιούχων.
Και όσο περισσότερο η ασφάλεια γίνεται προνόμιο, και όσο μεγαλύτερος γίνεται ο κίνδυνος για εκείνους που αποκλείονται από αυτή, τόσο πιο περίβλεπτη θα θεωρείται.
Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των προνομιούχων και η διαφορά ανάμεσα στην δική τους ασφάλεια και την ανασφάλεια των άλλων, αναδύεται σταδιακά ένα εντελώς νέο σύνολο κοινωνικών αξιών.” σελ. 218
Η γενική επιδίωξη της επίτευξης ασφάλειας με περιοριστικά μέτρα, την οποία ανέχεται ή και υποστηρίζει το κράτος, έχει επιφέρει με τον καιρό έναν σταδιακό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Επιπρόσθετα η σκόπιμη δυσφήμηση όλων των δραστηριοτήτων που εμπεριέχουν ρίσκο και η ηθική καταδίκη των ωφελημάτων του ρίσκου (που λίγοι μπορούν να τα αποκτήσουν, αλλά κάνουν να αξίζει τον κόπο να ρισκάρει κάποιος)
Η ασφαλής μισθωτή θέση, προτιμάται από τους νέους, από το ρίσκο της επιχειρηματικότητας.
“το πνεύμα της εμπορικής επιχειρηματικότητας παριστάνεται σαν ανυπόληπτο και η κερδοφορία σαν ανήθικη, όπου το να απασχολείς εκατό ανθρώπους θεωρείται εκμετάλλευση, αλλά το να διατάζεις εκατό θεωρείται τιμή” σελ. 219


η προπολεμική Γερμανία

Η αλλαγή στη δομή της κοινωνίας που επέφερε η επικράτηση του ιδεώδους της ασφάλειας έναντι αυτού της ανεξαρτησίας μπορεί να φανεί μέσα από μια σύγκριση της προπολεμικής Γερμανίας με την Αγγλία.
“Δεν ήταν τόσο ότι σχεδόν πάντα μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού λαού απ' ότι ίσχυε σε άλλες χώρες ήταν οργανωμένο για πόλεμο, όσο ότι ο ίδιος τύπος οργάνωσης χρησιμοποιούνταν για τόσους άλλους σκοπούς ώστε να δίνει στη γερμανική κοινωνία τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της.
Αυτό που έδινε στην κοινωνική δομή της Γερμανίας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της ήταν ότι μεγαλύτερο μέρος της ζωής των πολιτών απ' ότι σε άλλες χώρες ήταν συνειδητά οργανωμένο άνωθεν, ότι τόσο μεγάλο μέρος των Γερμανών δεν θεωρούσαν εαυτούς ανεξάρτητους, αλλά διορισμένους υπαλλήλους. Όπως κόμπαζαν οι ίδιοι οι Γερμανοί, η χώρα τους ήταν επί μακρόν ένα Beamtenstaat, ένα “υπαλληλικό κράτος” στο οποίο, όχι μόνο στον στενό δημόσιο τομέα, αλλά σχεδόν σε όλες τις σφαίρες της ζωής, το εισόδημα και την κοινωνική θέση τα απένεμε και τα εγγυούταν κάποια αρχή.” σελ. 220
Το πνεύμα της ελευθερίας καταπνίγηκε σιγά σιγά στην Γερμανία, όπου το κύρος επιτυγχανόταν με το να γίνει κάποιος μισθωτός υπάλληλος του κράτους, όπου το να κάνει κάποιος το καθήκον που του είχε ανατεθεί θεωρείτο πιο επαινετό από το να διαλέγει μόνος του το πεδίο χρησιμότητας του, όπου όλες οι επιδιώξεις που δεν δίνουν αναγνωρισμένη θέση στην επίσημη ιεραρχία ή δικαίωμα σε πάγιο εισόδημα θεωρούνταν κατώτερες, ακόμα και κάπως ανέντιμες, είναι υπερβολή να περιμένουμε ότι θα εξακολουθήσουν πολλοί να προτιμούν την ελευθερία από την ασφάλεια.
“Σε αυτό το κράτος, δεν είναι άξιον απορίας ότι ολοένα περισσότεροι άνθρωποι καταλήγουν να αισθάνονται πως χωρίς οικονομική ασφάλεια η ελευθερία “δεν έχει αξία”, και ότι είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν την ελευθερία τους για την ασφάλεια.” σελ. 221
“Μια ορισμένη (περιορισμένη) ασφάλεια είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της ελευθερίας, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να δεχτούν το ρίσκο που εμπεριέχει αναπόφευκτα η ελευθερία μόνο όσο το ρίσκο δεν είναι υπερβολικά μεγάλο. Ενώ όμως δεν πρέπει ποτέ να χάνουμε από τα μάτια μας αυτή την αλήθεια, τίποτα δεν είναι πιο μοιραίο από την σημερινή τάση των πνευματικών ηγετών να εκθειάζουν την ασφάλεια σε βάρος της ελευθερίας.
Είναι επιτακτικό να μάθουμε ξανά να βλέπουμε κατάματα το γεγονός ότι μπορούμε να έχουμε ελευθερία μόνο με κάποιο τίμημα, καθώς και ότι, σαν άτομα, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε βαριές υλικές θυσίες για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας.
Αν θέλουμε να το κρατήσουμε αυτό, πρέπει να ξαναβρούμε την πεποίθηση στην οποία βασίστηκε η πρωτοκαθεδρία της ελευθερίας στις αγγλοσαξονικές χώρες, και την οποία ο Βενιαμίν Φραγκλίνος διατύπωσε με μια φράση που ισχύει και σήμερα, στη ζωή μας τόσο ως ατόμων όσο και ως εθνών: “Όσοι αφήνουν την ουσιαστική ελευθερία για να αγοράσουν λίγη προσωρινή ασφάλεια δεν αξίζουν ούτε ελευθερία ούτε ασφάλεια”.



Ερώτηση για Έλληνες αριστερούς, παρακαλώ απαντήστε στον εαυτό σας

1 παρακαλώ μελετήστε το κεφάλαιο 9 με τίτλο “ασφάλεια και ελευθερία” από το βιβλίο “ο δρόμος προς την δουλεία” του Friedrich von Hayek εκδόσεις Παπαδόπουλος.

2 σημειώστε το προσωπικό σας ιδεώδες: ασφάλεια ή ελευθερία

3 σημειώστε την απασχόλησή σας και την ασφάλεια που αυτή σας παρέχει: απόλυτη ή περιορισμένη

4 Συμφωνείται ή διαφωνείτε με την πρόταση ότι <η ασφάλεια ενός σταθερού εισοδήματος μπορεί να παρασχεθεί σε όλους μόνο με την κατάργηση κάθε ελευθερίας στην επιλογή επαγγέλματος>. Ανατρέξετε σε ιστορικά παραδείγματα για να τεκμηριώσετε την επιλογή σας.

5 Συμφωνείται ή διαφωνείτε με τις προτάσεις: <Αν η βεβαιότητα ενός δεδομένου εισοδήματος παρέχεται σε κάποιους, γίνεται προνόμιο σε βάρος των άλλων, των οποίων η ασφάλεια αναγκαστικά μειώνεται εξαιτίας αυτού.>
<Η αύξηση της ανεργίας (και η ανασφάλεια για μεγάλες μερίδες του πληθυσμού) είναι συνέπεια της επιδίωξης ασφάλειας με περιοριστικά μέτρα.>


6 Θεωρείται αστοχία του Hayek το γεγονός ότι η μεταπολιτευτική Ελλάδα, πριν την κρίση, μπόρεσε και έφτασε την απόλυτη ασφάλεια για ένα μέρος του πληθυσμού, χωρίς να την ανταλλάξει, αυτό το μέρος, με μείωση της ελευθερίας, ή το επίτευγμα στηρίχτηκε σε εξωτερικούς πόρους που μόλις αυτοί σταμάτησαν, την ασφάλεια και την ελευθερία των γονιών καλούνται να την πληρώσουν τα παιδιά τους;

(3e) “Why nations fail” by dimitris Αφρική, Αγκόλα, Μπουρούντι, Τσαντ, Ακτή Ελεφαντοστού, Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Λιβερία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Δημοκρατία Κόνγκο-Μπραζαβίλ, Ρουάντα, Σομαλία, Σουδάν, Ουγκάντα, Σιέρα Λεόνε, Αφγανιστάν, Αϊτή, Νεπάλ

(3e) “Why nations fail” by dimitris

"πολιτικοί θεσμοί στους τόπους, στο χρόνο"

μερικές χώρες χωρίς επαρκώς συγκεντρωτικό κράτος:

Αφρική, Αγκόλα, Μπουρούντι, Τσαντ, Ακτή Ελεφαντοστού, Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Λιβερία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Δημοκρατία Κόνγκο-Μπραζαβίλ, Ρουάντα, Σομαλία, Σουδάν, Ουγκάντα, Σιέρα Λεόνε, Αφγανιστάν, Αϊτή, Νεπάλ

 

Οι υπογραμμίσεις, τα πλάγια, η επιλογή και η κατάταξη των χωρών είναι από τον Δημήτρη. Το κείμενο στα εισαγωγικά από το βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" των Daron Acemoglu και James A. Robinson, εκδοτικός οίκος Α.Α. Λιβάνη.

Ο κατάλογος είναι ενδεικτικός. Για κάθε χώρα επιλέγεται ένα θέμα σαν ένδειξη και όχι σαν πλήρη παρουσίαση, στο βιβλίο θα αναζητήσετε την πλήρη παρουσίαση και θα βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα. Τα θέματα που επιλέχτηκαν είναι αποσπασματικά.

Μεταφράζω το inclusive σαν συμμετοχικός και το extractive σαν εκμεταλλευτικός. Στα αποσπάσματα του κειμένου από το βιβλίο, που παραθέτω σε εισαγωγικά, χρησιμοποιούνται οι όροι ανοιχτός και κλειστός αντίστοιχα, όπως επέλεξε ο μεταφραστής και σε παρένθεση, θέτω τον όρο του αγγλικού κειμένου που επέλεξαν οι Daron και James.

Αφρική

μακρινό παρελθόν: αρχέγονος πλουραλισμός, συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων

“Παρότι και άλλες φυλές της Αφρικής είχαν παρόμοιους θεσμούς, μόνο οι θεσμοί των Τσουάνα διατηρήθηκαν αναλλοίωτοι κατά την αποικιοκρατική περίοδο.” σελ. 428

Κονγκό 15ος, 16ος αιώνας.

παρελθόν αποικιοκρατία: απολυταρχία με εκμεταλλευτικούς (extractive – κλειστούς) θεσμούς

"Ο θεσμός της δουλείας συνεπαγόταν ότι δεν υπήρχε η πιο θεμελιώδης αγορά: μια ελεύθερη αγορά εργασίας στην οποία η άνθρωποι θα ήταν σε θέση να επιλέγουν το επάγγελμά τους - μια παράμετρος που έχει καθοριστική σημασία για την οικονομική ευημερία" σελ. 105

Αγκόλα, Μπουρούντι, Τσαντ, Ακτή Ελεφαντοστού, Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Λιβερία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Δημοκρατία Κόνγκο-Μπραζαβίλ, Ρουάντα, Σομαλία, Σουδάν, Ουγκάντα, Σιέρα Λεόνε

στο παρόν: πλουραλιστικοί θεσμοί χωρίς μια επαρκώς συγκεντρωτική κρατική δομή

“... οι (extractive) κλειστοί θεσμοί, τους οποίους πολλές χώρες της Αφρικής κληρονόμησαν από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις, οδήγησαν σε εμφύλιους πολέμους και μια συνεχή διαπάλη με την εξουσία – μια διαπάλη για εκ διαμέτρου αντίθετους σκοπούς από εκείνους του αγγλικού εμφύλιου πολέμου και της Ένδοξης Επανάστασης. Η διαπάλη για την εξουσία στις χώρες της Αφρικής δεν αποσκοπούσε στην αλλαγή των πολιτικών θεσμών, στην επιβολή περιορισμών στην άσκηση της εξουσίας, ή στην εδραίωση του πλουραλισμού, αλλά στην κατάληψη της εξουσίας από μια ομάδα και στον πλουτισμό της εις βάρος της κοινωνίας. Στην Αγκόλα, στο Μπουρούντι, στο Τσαντ, στην Ακτή Ελεφαντοστού, στη Δημοκρατία του Κονγκό, στην Αιθιοπία, στη Λιβερία, στη Μοζαμβίκη, στη Νιγηρία, στη Δημοκρατία Κόνγκο-Μπραζαβίλ, στη Ρουάντα, στη Σομαλία, στο Σουδάν, στην Ουγκάντα και, ασφαλώς, στη Σιέρα Λεόνε, ..., η διαπάλη για την εξουσία μετατράπηκε σε εμφύλιους πολέμους, ερειπώνοντας την οικονομία και προκαλώντας αφόρητη οδύνη – αλλά και την αποτυχία αυτών των εθνών.” σελ.363

Σομαλία.

στο παρόν: πλουραλιστικοί θεσμοί χωρίς μια επαρκώς συγκεντρωτική κρατική δομή

"Στη Σομαλία η ισχύς είναι ισομερώς επιμερισμένη και καμία φατρία δεν μπορεί να επιβάλει τη θέλησή της στις άλλες, με συνέπεια καμία φατρία να μην το αποπειράται, επειδή φοβάται τις διαδικασίες που θα δρομολογηθούν. Ως εκ τούτου, διαιωνίζεται η έλλειψη κρατικού συγκεντρωτισμού"

Κονγκό, Αφγανιστάν, Αϊτή, Νεπάλ

στο παρόν: πλουραλιστικοί θεσμοί χωρίς μια επαρκώς συγκεντρωτική κρατική δομή

"Η σημερινή Δημοκρατία του Κονγκό παραμένει μια φτωχή χώρα, επειδή δεν υπάρχουν οι οικονομικοί θεσμοί που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κίνητρα στους πολίτες προκειμένου να ευημερήσει η κοινωνία...Όπως και στις περισσότερες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής εξάλλου, οι εσωτερικές συγκρούσεις ανάμεσα σε αντίπαλες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες επιδιώκουν να θέσουν υπό έλεγχό τους τους (extractive) κλειστούς θεσμούς, υπονομεύουν εν τη γενέσει της κάθε τάσης κρατικού συγκεντρωτισμού που θα μπορούσε να υπάρξει."

"Η ανυπαρξία κρατικού συγκεντρωτισμού αποτελεί κοινό γνώρισμα των Αφρικάνικων χωρών με χώρες όπως το Αφγανιστάν, η Αϊτή και το Νεπάλ, που επίσης δεν κατάφεραν να επιβάλλουν την τάξη στην επικράτειά τους και να δημιουργήσουν μια υποτυπώδη σταθερότητα για να επιτύχουν μια στοιχειώδη οικονομική πρόοδο." σελ. 132

Ζιμπάμπουε

στο παρόν: πλουραλιστικοί θεσμοί χωρίς μια επαρκώς συγκεντρωτική κρατική δομή

“... το καταπιεστικό και (extractive) κλειστό καθεστώς του Ίαν Σμιθ αντικαταστάθηκε από το καταπιεστικό, (extractive) κλειστό και διεφθαρμένο καθεστώς του Ρόμπερτ Μουγκάμπε.” σελ. 390

“… the extractive and repressive regime of Ian Smith being replaced by the extractive, corrupt, and repressive regime of Robert Mugabe. Mugabe’s fake lottery win in 2000 was then simply the tip of a very corrupt and historically shaped

iceberg.”

“Η έλλειψη προστασίας των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας οδήγησε στην κατακόρυφη μείωση της παραγωγικότητας και της αγροτικής παραγωγής. Καθώς η οικονομία κατέρρεε, το μόνο που απέμενε στον Μουγκάμπε ήταν να τυπώσει χρήμα για να συνεχίσει να εξαγοράζει τη λαϊκή υποστήριξη, με συνέπεια έναν τεράστιο υπερπληθωρισμό. Τον Ιανουάριο του 2009 νομιμοποιήθηκε η χρησιμοποίηση ξένων νονμισμάτων, όπως του νοτιοαφρικανικού ραντ, και το δολάριο της Ζιμπάμπουε εξαφανίστηκε από την κυκλοφορία, καθώς είχε πλέον μετατραπεί σε ένα άχρηστο κομμάτι χαρτί.” σελ. 390

Αιθιοπία

“Ένα εξαιρετικά (extractive) κλειστό θεσμικό πλαίσιο επέτρεπε στον Σελασιέ να κυβερνά την χώρα λες και ήταν προσωπική ιδιοκτησία του, δείχνοντας την εύνοιά του ή τιμωρώντας ανελέητα την έλλειψη αφοσίωσης. Στην Αιθιοπία της σολομωνικής δυναστείας δεν υπήρχε οικονομική ανάπτυξη.” σελ. 376

1974 “Το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε από την Ντεργκ, μια ομάδα μαρξιστών αξιωματικών.” σελ. 376

“Ένας από τους υπουργούς του Μενγκίστου, ο Νταουίτ Ουόλντε Γκιόργκις, θυμάται στα απομνημονεύματά του:

Στην αρχή της Επανάστασης, όλοι μας απορρίπταμε οτιδήποτε είχε σχέση με το παρελθόν. Δεν οδηγούσαμε αυτοκίνητα και δε φορούσαμε κουστούμια, οι γραβάτες θεωρούνταν επονείδιστες...Το 1978 όμως όλα αυτά άρχισαν να αλλάζουν... Είχαμε στη διαθεσή μας ότι καλύτερο υπήρχε: τις καλύτερες κατοικίες, τα καλύτερα αυτοκίνητα, το καλύτερο ουίσκι, την καλύτερη σαμπάνια, τα καλύτερα εδέσματα. Ήταν η πλήρης αντιστροφή των ιδανικών της επανάστασης.” σελ. 378

“ Η ιστορία δεν ήταν μόνο μια φάρσα και μια τραγωδία, κυρίως ήταν απάνθρωπη για τους πολίτες της Αιθιοπίας και των περισσότερων κρατών της υποσαχάριας Αφρικής.

Η ουσία του σιδηρού νόμου της ολιγαρχίας, αυτής της ιδιαίτερης εκδοχής του φαύλου κύκλου, έγκειται στο γεγονός ότι νέοι ηγέτες ανατρέπουν τους παλιούς υποσχόμενοι ριζοσπαστικές αλλαγές, αλλά κάνουν τα ίδια.” σελ. 380