Δημιουργία πλούτου
Ούτε οι κεντρικές τράπεζες, ούτε οι ιδιωτικές τράπεζες δημιουργούν πλούτο.
Κάποιες τράπεζες και αρπαχτικά επενδυτικά ταμεία (vulture funds), αποσπούν πλούτο χωρίς να παράγουν, χρησιμοποιώντας εξωτικά χρηματιστηριακά εργαλεία, φορολογικούς παραδείσους και χρηματιστηριακές κρίσεις. (1)
Κάποιες δημοκρατίες με κλειστούς (εκμεταλλευτικούς extractive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς (2), όπως η Ελλάδα, η Ρωσία και η Αργεντινή, αποσπούν πλούτο από τους παραγωγούς (μη προστατευόμενους πολίτες και επιχειρήσεις), ή από δανεικά. Ο πλούτος διοχετεύεται σε ομάδες-συμμαχίες κοινών οικονομικών συμφερόντων, όπως τα καρτέλ και τα συνδικάτα. (3)
Πλούτο δημιουργούν αυτοί που δραστηριοποιούνται σε εμπορεύσιμες δραστηριότητες, οι πολίτες, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές. (4)
Ο πλούτος δημιουργείται με την καινοτομία, το ταλέντο, το ενδιαφέρον, και την εργασία των αυτοαπασχολούμενων, των επιχειρηματιών, των στελεχών, των συνεργατών και την εργατών στις αντίστοιχες επιχειρήσεις.
Ο πλούτος διαχέεται στην κοινωνία μέσα από μια ανοιχτή (συμμετοχική) αγορά εργασίας (inclusive labor market), όπου οι πολίτες ανταλλάσσουν το χρόνο τους, το ταλέντο τους, το ενδιαφέρον τους και την εργασία τους με χρήματα, ανάλογα με αυτά που προσφέρουν.
Πλούτο με προϋποθέσεις, μπορεί να δημιουργήσει και το κράτος μέσω των δημόσιων επενδύσεων, όταν τα δημόσια έργα έχουν πραγματική χρησιμότητα, γίνονται με ανοιχτούς διαγωνισμούς και χρησιμοποιούν ως αναδόχους τους πραγματικούς κατασκευαστές, με νόμιμους εργαζόμενους.
Αυτή η μορφή δημιουργίας πλούτου, μπορεί να είναι προσωρινή για το ξεπέρασμα μιας κρίσης ή για όποτε χρειάζονται δημόσια έργα, δεν μπορεί όμως να είναι η βάση της οικονομίας.
Το παραπάνω μοντέλο, είναι πραγματικότητα σε όλες τις επιτυχημένες χώρες και συνδέεται με τους ανοιχτούς (ή συμμετοχικούς, inclusive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς (2).
Συνοδεύεται με ένα κράτος που παρέχει υπηρεσίες στους πολίτες, ένα δίχτυ ασφαλείας για τους αδύναμους και ελευθερία επιλογής εργασίας.
Το κράτος ενθαρρύνει και στηρίζει την ιδιωτική επιχειρηματικότητα και την καινοτομία και με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται θέσεις εργασίας.
Η δημιουργία πλούτου δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε μια ευτυχισμένη ζωή συνδέετε μονοσήμαντα με τους πάμπλουτους και τους παντοδύναμους.
Οι θέσεις αξιοπρεπούς εργασίας για τους περισσότερους πολίτες, είναι το σημαντικό ζητούμενο για μια κοινωνία, μαζί με την προστασία του περιβάλλοντος. Ο πλούτος που παράγεται και διαχέεται σωστά στην κοινωνία, συντηρεί και αναπτύσσει το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών και του περιβάλλοντος.
Δεν είναι όλοι οι αυτοαπασχολούμενοι, ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές, αυτοί που παράγουν πλούτο. Υπάρχουν δυο διαφορετικές δραστηριότητες: οι εμπορεύσιμες και οι μη εμπορεύσιμες (4).
Πλούτο παράγουν οι εμπορεύσιμες δραστηριότητες, που επηρεάζονται ταυτόχρονα και από τον διεθνή ανταγωνισμό. Μερικά παραδείγματα από Ελλάδα.
Εμπορεύσιμες δραστηριότητες.
Πλούτο παράγει η γιαγιά στο χωριό που βάζει τα κήπια της, τις κότες της και την γίδα της. Ανταλλάσσει τον χρόνο της και το ενδιαφέρον της για τα φυτά και τα ζωντανά και παίρνει αυτά που χρειάζεται για να ζήσει, χωρίς χρήματα.
Πλούτο παράγουν οι δημιουργοί και εργαζόμενοι στην Skroutz (5), όταν ανταλλάσσουν τις υπηρεσίες τους με τελικούς αγοραστές, που είναι οι ίδιοι παραγωγοί πλούτου.
Μια επιχείρηση πτηνοτροφείου με Ρουμάνους.(6)
"μια εργαζόμενη σε φαρμακοβιομηχανία, ένας τυροκόμος, μια ταβερνιάρισσα σε ένα νησί, ένας εργοδηγός στους λευκόλιθους, ένας αμπελοπαραγωγός στην Κορινθία, ένας εφοπλιστής με γραφείο στον Πειραιά κι ένας ταξιτζής στην Ρόδο"
Κάποιοι από τους παραπάνω συμμετέχουν σαν άτομα, ή σαν οργανισμοί (επιχειρήσεις) στην παραγωγή αγαθών που πωλούνται στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Κάποιοι άλλοι πωλούν τις υπηρεσίες τους σε κατοίκους του εξωτερικού.
Είναι προφανές, ότι η εμπορεύσιμη δραστηριότητα από μόνη της, δεν σημαίνει παραγωγή πλούτου. Στην Ελλάδα υπάρχουν ιδιωτικές εξαγωγικές εταιρίες, συνδεδεμένες με το πολιτικό σύστημα, οι οποίες παράγουν χρέη αντί για πλούτο, και πελατειακές θέσεις εργασίας.
Μη εμπορεύσιμες δραστηριότητες
Ποιοι δεν παράγουν πλούτο, αλλά ζουν με τον πλούτο που παράγουν οι άλλοι, ή με δανεικά που δανείζεται η χώρα για να τους πληρώνει;
"μια φαρμακοποιός, ένας δικηγόρος, μια ταμίας τράπεζας, ένας τεχνικός της ΔΕΗ, μια λιανέμπορος ρούχων, ένας εργολάβος πολυκατοικιών, ένας βαμβακοπαραγωγός (κάτοχος "δικαιωμάτων") στην Καρδίτσα κι ένας ταξιτζής στην Αθήνα."
Ένας υπάλληλος του ΙΚΑ, ένας καθηγητής στην εκπαίδευση, ένας δικαστικός, και ένας υπάλληλος της εφορίας.
Ανεξάρτητα από πόσο σημαντικά είναι για την κοινωνία τα διάφορα "λειτουργήματα" όπως δικαστές, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, καθηγητές Πανεπιστημίων, πολιτικό προσωπικό και στρατιωτικοί, δεν παράγουν πλούτο.
Εκμετάλλευση εργαζομένων πολιτών
Ο πλούτος μπορεί να παράγεται με εκμετάλλευση των εργαζομένων στις επιχειρήσεις, μπορεί όμως να παράγεται και χωρίς εκμετάλλευση.
Θα θέσω ένα μετρήσιμο στατιστικό μέγεθος για να ορίσω την εκμετάλλευση. Το κόστος μιας αξιοπρεπούς ζωής, που είναι οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης (εδδ) (7), επαυξημένες με τις δαπάνες στέγης (δσ).
[Για μια χώρα σε χρεοκοπία και με πολίτες με συνείδηση φοροδιαφυγής, το παραπάνω μέγεθος μπορεί να συνδέεται με δυο μειωτικούς ή αυξητικούς συντελεστές.
Ο ένας συντελεστής συνδέεται με το εμπορικό ισοζύγιο (ει), και προκαλεί ετήσια μείωση ή αύξηση με αρνητικό ή θετικό εμπορικό ισοζύγιο αντίστοιχα
Ο άλλος συντελεστής συνδέεται με την εισπραξιμότητα των φόρων (εφ) και προκαλεί ετήσια μείωση ή αύξηση.]
Οποιοσδήποτε εργαζόμενος σε μια ανοιχτή αγορά εργασίας, αμείβεται με αποδοχές τουλάχιστον όσες οι (εδδ+δσ)*(ει)*(εφ), δεν τον εκμεταλλεύεται κανείς, απλά ανταλλάσσει την δυνατότητα του για εργασία με τις αποδοχές που του δίνουν δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή, για τα τρέχοντα οικονομικά δεδομένα της χώρας του.
Ένα παράδειγμα επιχείρησης που παράγει πλούτο με αξιοπρεπείς (συνεργάτες ή) εργαζόμενους είναι η Skroutz (5) και ένα παράδειγμα επιχείρησης που παράγει πλούτο με υπερεκμετάλλευση εργαζομένων, είναι στην πτηνοτροφική μονάδα στον Δήμο Ερυμάνθου στην Αχαΐα (6)
Το Ελληνικό μοντέλο οικονομίας
Τα δύο μεγάλα κόμματα (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ), δημιούργησαν αυτό το πελατειακό κράτος, και η αριστερά το συντεχνιακό.
Η πραγματική οικονομία παραγωγής πλούτου (εμπορεύσιμες δραστηριότητες), μειώθηκαν ή έγιναν ζημιογόνες, όσο πλησιάζουμε το 2009 και η μείωση συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας. (13)
Ο Σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό
Ο Σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό, αποτέλεσε το όνειρο πολλών αριστερών στην Ελλάδα, αλλά ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Υλοποιήθηκε όμως σε πολλές χώρες, με άσχημα αποτελέσματα και τελικά κατέρρευσε (8), εκτός εξαιρέσεων όπως στην Β. Κορέα (9)
Ο σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό δεν περιείχε δημοκρατία, βασίστηκε σε αξίες και ιδανικά, στην κατάργηση των αγορών, στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, στην κατάργηση της ανεργίας, και κατέληξε στην φτώχεια για τους πολλούς, στην κατάργηση της δυνατότητας να αποφασίζεις και να επιλέγεις στην ζωή σου, στην κατάργηση της ελευθερίας του λόγου και των ατομικών δικαιωμάτων, σε νεκρούς διαφωνούντες. Στρατοκρατικό καθεστώς, χωρίς δημοκρατία, κάτι σαν εξέλιξη της αρχαία Σπάρτης.
Κατέρρευσε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και δημιούργησε δημοκρατίες με κλειστούς (ή εκμεταλλευτικούς extractive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς όπως η Ρωσία. (10)
Στην Ελλάδα το ΚΚΕ υποστηρίζει μια τέτοιου τύπου διακυβέρνηση, αλλά δεν το εννοεί, είναι μια μάσκα για να κρύβει το πραγματικό του πρόσωπο, που είναι η απόσπαση πόρων για τους συνδικαλιστές του, τα μέλη του και τις συντεχνίες. Είναι κανονικοί δημοκράτες, παλεύουν καλυμμένα για τα συμφέροντα τους, κλαίγοντας για τους αδύναμους, αποσπώντας πόρους για τους δυνατούς, που βρίσκονται ψηλότερα στην συνδικαλιστική και διοικητική ιεραρχία του κράτους.
Το Ελληνικό μοντέλο σοσιαλισμού με δημοκρατία, είναι το πάντρεμα του πελατειακού κράτους του ΠΑΣΟΚ και τις ΝΔ, με τις πολιτικές της αριστερή πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ και της αριστεράς συνολικότερα.
Με δεδομένη την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, χτίστηκε ένας κρατικός οργανισμός με βασικό στόχο την εξυπηρέτηση των συμμετεχόντων σε αυτό και όχι της κοινωνίας των πολιτών.
Αρκετοί από τους συμμετέχοντες στον κρατικό οργανισμό, ενεργούν διαφορετικά, κάνουν ότι μπορούν από τις θέσεις τους για να υπηρετούν τον πολίτη και την κοινωνία.
Η συνολική πραγματικότητα όμως δεν προσδιορίζεται από τους καλούς δημόσιους υπαλλήλους, αλλά από τους υπόλοιπους που χρησιμοποιούν την θέση τους, σαν άρπαγες για να διεκδικήσουν λιγότερη ή καθόλου εργασία για παραπάνω χρήματα. Πριν την κρίση το παραπάνω κόστος των προνομίων και η προσοδοθηρία (11), πληρώνονταν με δανεικά και μετά την κρίση από τους συμπολίτες τους.
Για παραπάνω από τρεις δεκαετίες η Ελλάδα έζησε ένα διαστρεβλωμένο οικονομικό μοντέλο, όπου αντί η ιδιωτική οικονομία να χρηματοδοτεί το κράτος, το κράτος χρηματοδοτούσε την ιδιωτική οικονομία και την χρηματοδοτούσε με τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα δανεικά.
Η κοινωνία μετασχηματίστηκε στο να πιστεύει ότι αυτό είναι το κανονικό μοντέλο. Μια κοινωνία που τα δανεικά μπορεί να μην επιστρέφονται, αλλά να χαρίζονται, γιατί είναι αέρας (14).
Σημαντικό ρόλο έπαιξαν αριστεροί καθηγητές οικονομικών, που θεωρητικοποίησαν το μοντέλο και το δίδαξαν στους φοιτητές τους.
Τους δίδαξαν ψέματα, ότι μπορείς να κάνεις διοίκηση χωρίς απολύσεις, ότι αν κάποιος είναι καλύτερος και αξίζει παραπάνω, το παραπάνω να το παίρνουν όλοι. Διεκδικήσεις χωρίς όριο (όσο και να παίρνει η μόνιμη καθαρίστρια του υπουργείου οικονομικών είναι λίγα, πρέπει να διεκδικεί παραπάνω και όλοι να χαίρονται). Πολύς αγώνας, πολύ επανάσταση, υπερβολικό κλάμα για τους αδύναμους και καλό αποτέλεσμα μόνο για τους προστατευμένους, του πολιτικού συστήματος και των συντεχνιών.
Η οικονομία λειτουργούσε με εξωτερικές χρηματικές ροές και παρήγαγε συνεχώς μειούμενο πλούτο. (13)
Η χρεοκοπία ήταν το φυσικό αποτέλεσμα, μέσα από την κυριαρχία των ομάδων που νέμονται τα δίκτυα εξουσίας.
"οι ομάδες που νέμονται τα δίκτυα της εξουσίας είναι κατά βάση πιο ισχυρές από τους ίδιους τους φορείς της εξουσίας, δηλαδή τους αιρετούς, με αποτέλεσμα όλα να λειτουργούν υπέρ των φατριών σε σημείο που ακόμα και οι νόμοι να δημιουργούνται έτσι ώστε να μπορούν να παρακάμπτονται και η Δικαιοσύνη να καθίσταται πρακτικά ανενεργή." (15)
Διάφοροι σοβαροί πολιτικοί προσπάθησαν να σταματήσουν την χρεοκοπία, όπως ο Γιανίτσης, αλλά πολεμήθηκαν από όλους.
Διάφοροι πολίτες. όπως ο Λεβέντης τα έλεγαν προφητικά δεκαετίες πριν και γελοιοποιήθηκαν από τους πολλούς.
Διάφοροι φιλελεύθεροι πολιτικοί και πολιτικοί σχηματισμοί όπως ο Μάνος και ο Αδριανόπουλος, η Δράση με τον Σκυλακάκη, η Δημιουργία ξανά με τον Τζήμερο, η Φιλελεύθερη Συμμαχία με τον Βαλλιανάτο, και άλλοι απομονώθηκαν σαν "νεοφιλελεύθεροι" ή συνεργάτες των Γερμανών.
Το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο ήταν ο κρατισμός, λειτουργούσε με δανεικά και όποιος τον αμφισβητούσε χανόταν εκλογικά.
Μέχρι και μερικοί αναρχικοί στην Ελλάδα έγιναν αντικαπιταλιστές, αλλά όχι αντικρατιστές και ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ για να τον δοκιμάσουν! (16)
Όλο το πολιτικό σύστημα απομόνωσε τους αμφισβητίες του υπάρχοντος κρατικίστικου οικονομικού μοντέλου..
Και όμως το μοντέλο ήταν μπαρούφα, γιατί η Ελλάδα δεν παρήγαγε πλούτο, ζούσε με δανεικά.
Σε αυτό το μοντέλο που υποστηρίχθηκε από όλο το πολιτικό σύστημα, τα χρήματα τα διανέμει το κράτος κρατώντας την μερίδα του λέοντος για τον εαυτό του. Η ιδιωτική οικονομία λειτουργεί με τους δημόσιους υπάλληλους (και τους υπόλοιπους προστατευμένους του πολιτικού συστήματος), που χτίζουν σπίτια και αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες. Μια υποτιθέμενη οικονομία της ζήτησης, με δανεικά. Το κράτος δημιουργεί εικονικές θέσεις εργασίας στο δημόσιο και "ιδιωτικό" τομέα, χωρίς παραγωγή πλούτου, που τις διαθέτει στους πολίτες για να δημιουργήσει μια οικονομία κατανάλωσης πλούτου που δεν παράγεται, αλλά δανείζεται ή δημιουργείται(;) από το κράτος.
Οι υπαίτιοι είναι οι κλειστοί (2) εκμεταλλευτικοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί.
Αυτοί διαμορφώθηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ της Ελλάδας, σε συνεργασία με τα κρατικά και ιδιωτικά ΜΜΕ.
Είναι σημαντικό ότι οι αριστεροί καθηγητές οικονομικών, δεν αμφισβήτησαν το οικονομικό μοντέλο, γιατί αναζητούσαν την καλύτερη κοινωνία, χωρίς τις κακές αγορές και τον ανταγωνισμό. Το Σύνταγμα προστατεύει την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και οι ίδιοι είναι δημόσιοι υπάλληλοι.
Οι αριστεροί καθηγητές οικονομικών μαζί με τους πολιτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που αποδέχτηκαν τη μη κυριαρχία του νόμου (ή κράτος δικαίου, the rule of law) στην Ελλάδα, φέρουν μεγάλο μέρος για την ευθύνη της χρεοκοπίας της Ελλάδας.
Οι ελεγχόμενοι ή επαγγελματίες δημοσιογράφοι φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης της παραπληροφόρησης των πολιτών.
Οι ίδιοι οι πολίτες που με συντριπτικά ποσοστά αναζήτησαν την προσοδοθηρία ψηφίζοντας ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, σε βάρος δανειστών ή των συμπολιτών τους.
Η ελπίδα της εξόδου της Ελλάδας από την κρίση και η μετατροπή της σε ευκαιρία για την ίδια και την Ευρώπη, είναι η δημιουργία μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας μεταξύ των πολιτών και πολιτικών σχηματισμών, που στηρίζουν αταλάντευτα την δημοκρατία και την Ευρώπη με ανοικτούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, αφού αυτοί είναι η βάση της παραγωγής πλούτου, της εξέλιξης, της ισορροπίας της κοινωνίας και της ελευθερίας.
Κοινοβουλευτικός εκφραστής μιας τέτοιας συμφωνίας είναι το ποτάμι (12).
Ο πρωθυπουργός, ο υπουργός οικονομικών και όποιος άλλος από την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, επιλέξει να συμφωνήσει στην Ευρώπη και στην δημοκρατία, με την κυριαρχία του νόμου (η κράτος δικαίου, rule of law) και όχι την κυριαρχία του "λαού". Θα πρέπει όμως να έρθει σε σύγκρουση με τις ψεκασμένες συνιστώσες και τους καλούς αφελείς ιδεολόγους, (που δεν έχουν ιδέα για το πως παράγεται ο πλούτος και οι αξιοπρεπείς βιώσιμες θέσεις εργασίας). Όνειρο που μπορεί να γίνει πραγματικότητα, αν υποστηριχθεί από μεγάλη πλειοψηφία πολιτών.
Μεταρρυθμιστές βουλευτές από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, χωρίς όμως τον Σαμαρά και τον Βενιζέλο.
Εκτός βουλής πολλοί θα μπορούσαν να στηρίξουν μια νέα συμφωνία.
Οι απλοί πολίτες και πολιτικοί σχηματισμοί των φιλελεύθερων.
Άλλοι πολιτικοί χώροι σοσιαλδημοκρατικής και κεντρώας κατεύθυνσης, συμπεριλαμβανομένου πιθανόν και του κινήματος του ΓΑΠ.
Ο κάθε πολίτης που επιλέγει να γίνει η Ελλάδα Ευρώπη.
Οι υπόλοιποι απλοί πολίτες και πολιτικοί σχηματισμοί, που συμφωνούν με την Ευρώπη και την δημοκρατία, θα πρέπει να στηρίξουν την συμφωνία, να την βάλουν πάνω από τα άτομα, και να την κάνουν νόμο.
Το κόστος θα είναι μεγάλο για τους περισσότερους, με αλλαγές στη ζωή τους και στα εισοδήματά τους, αλλά αυτό είναι το κόστος της ελευθερίας.
Η υλοποίηση της λίστας μεταρρυθμίσεων που έχει ήδη υπογράψει η κυβέρνηση με τους εταίρους μας, είναι η αρχή αυτής της νέας συμφωνίας.
(1) Distressed securities fund
(2) "Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty" -- Daron Acemoglu
Τους ορισμούς των οικονομικών και πολιτικών θεσμών, μπορείτε να τους βρείτε στα Ελληνικά στο βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" εκδόσεις Λιβάνη. Προσωπικά διαφωνώ με την απόδοση των όρων inclusive=ανοικτός και extractive=κλειστός. Προτιμώ inclusive=συμμετοχικός και extractive=εκμεταλλευτικός
(3) "Στο βιβλίο του “The Rise and Decline of Nations” ο αμερικανός οικονομολόγος Μάνσυρ Όλσον έγραψε ότι οι οικονομίες καταρρέουν όταν συσσωρεύουν μέσα τους υπερβολικά πολλές ομάδες-συμμαχίες κοινών οικονομικών συμφερόντων, όπως τα καρτέλ και τα συνδικάτα. Ο Όλσον μελέτησε την πορεία οικονομιών διαφόρων μεγεθών από διάφορες ηπείρους και τεκμηρίωσε το συμπέρασμά του εξαιρετικά πειστικά: Όπου υπάρχουν τέτοιες κλειστές ομάδες συμφερόντων, αυτές τείνουν να αποκτούν μεγάλη δύναμη πολιτικής επιρροής, προωθώντας μέτρα προστατευτισμού του εαυτού τους. Έτσι γίνονται όλο και πιο κλειστές, και τα συμφέροντά τους γίνονται όλο και πιο ισχυρά. Αυτό έχει ευεργετικές συνέπειες για τα μέλη τους, βεβαίως, αλλά καθώς αυτές οι ομάδες είναι μικρές μειοψηφίες, οι συνέπειες για κάθε μέλος της ευρυτερης κοινωνίας είναι ως και αμελητέες, και έτσι η ευρύτερη κοινωνία σπάνια αντιδρά στη σταδιακή και ανεπαίσθητη συσσώρευση αυτών των συμφερόντων. Όταν μια οικονομία είναι γεμάτη από τέτοια συμφέροντα, γίνεται αρτηριοσκληρωτική και, τελικά, παρακμάζει. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο ιστορικός Τζόζεφ Τέιντερ, που σε ένα άλλο βιβλίο (“The Collapse of Complex Societies”) μελετά το μηχανισμό κατάρρευσης δεκαεφτά μεγάλων πολιτισμών της Ιστορίας. Βρήκε ότι όλοι κατέρρευσαν επειδή “συσσώρευσαν πολυπλοκότητα” στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν προβλήματα. Η γραφειοκρατεία, οι πολύπλοκες δομές, οι ανελεύθερες πρακτικές και οι κοινωνικές τάξεις που συσσωρεύουν πόρους χωρίς να συμμετέχουν παραγωγικά στην ελεύθερη αγορά, οδηγούν πάντα στην κατάρρευση."
Ο δρόμος προς το αναπόφευκτο
(4) Τον ορισμό των εμπορευσίμων δραστηριοτήτων, μπορείτε να τον αναζητήσετε στο βιβλίο του Αρίστου Δοξιάδη, "Το αόρατο ρήγμα"
(5) Η Skroutz είναι η εταιρεία που θα ήθελες να δουλεύεις (και δεν το ξέρεις)
(6) Νέα Μανωλάδα: Ποιος είναι ο «θρήσκος» επιχειρηματίας που έδινε 3 ευρώ μεροκάματο – Τι λένε στις σοκαριστικές καταθέσεις οι μετανάστες
(7) Εύλογες δαπάνες διαβίωσης - Πως υπολογίστικαν - Ολη η έκθεση
(8) 20 μνημεία του Κομμουνισμού που ο καπιταλισμός αφήνει να ρημάξουν
(9) O Κιμ Γιονγκ Ουν τίμησε τη μνήμη του πατέρα του, όπως μόνο αυτός θα μπορούσε
(10) Αυτή είναι η ρωσική μαφία Ελέγχει θέσεις κλειδιά στο κράτος και την οικονομία
(11) Ανάλυση της Ελληνικής Οικονομίας: Η Προσοδοθηρία και οι Μεταρρυθμίσεις
(12) http://topotami.gr/
(13) What did Greece net export in 2012?
(14) Φλαμπουράρης: «Αέρας είναι τα 10 τρισ. που χρωστάει η Ευρώπη...»
(15) Η αλητεία ως κυρίαρχη ιδεολογία
(16) Δυναμικοί αναρχικοί vs εκλογιστές αναρχικοί
Ο Σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό, αποτέλεσε το όνειρο πολλών αριστερών στην Ελλάδα, αλλά ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Υλοποιήθηκε όμως σε πολλές χώρες, με άσχημα αποτελέσματα και τελικά κατέρρευσε (8), εκτός εξαιρέσεων όπως στην Β. Κορέα (9)
Ο σοσιαλισμός με κεντρικό σχεδιασμό δεν περιείχε δημοκρατία, βασίστηκε σε αξίες και ιδανικά, στην κατάργηση των αγορών, στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, στην κατάργηση της ανεργίας, και κατέληξε στην φτώχεια για τους πολλούς, στην κατάργηση της δυνατότητας να αποφασίζεις και να επιλέγεις στην ζωή σου, στην κατάργηση της ελευθερίας του λόγου και των ατομικών δικαιωμάτων, σε νεκρούς διαφωνούντες. Στρατοκρατικό καθεστώς, χωρίς δημοκρατία, κάτι σαν εξέλιξη της αρχαία Σπάρτης.
Κατέρρευσε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και δημιούργησε δημοκρατίες με κλειστούς (ή εκμεταλλευτικούς extractive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς όπως η Ρωσία. (10)
Στην Ελλάδα το ΚΚΕ υποστηρίζει μια τέτοιου τύπου διακυβέρνηση, αλλά δεν το εννοεί, είναι μια μάσκα για να κρύβει το πραγματικό του πρόσωπο, που είναι η απόσπαση πόρων για τους συνδικαλιστές του, τα μέλη του και τις συντεχνίες. Είναι κανονικοί δημοκράτες, παλεύουν καλυμμένα για τα συμφέροντα τους, κλαίγοντας για τους αδύναμους, αποσπώντας πόρους για τους δυνατούς, που βρίσκονται ψηλότερα στην συνδικαλιστική και διοικητική ιεραρχία του κράτους.
Το Ελληνικό μοντέλο οικονομίας είναι ένα τυχαίο, παγκόσμιο πείραμα σοσιαλισμού με δημοκρατία και δανεικά.
Το Ελληνικό μοντέλο σοσιαλισμού με δημοκρατία, είναι το πάντρεμα του πελατειακού κράτους του ΠΑΣΟΚ και τις ΝΔ, με τις πολιτικές της αριστερή πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ και της αριστεράς συνολικότερα.
Με δεδομένη την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, χτίστηκε ένας κρατικός οργανισμός με βασικό στόχο την εξυπηρέτηση των συμμετεχόντων σε αυτό και όχι της κοινωνίας των πολιτών.
Αρκετοί από τους συμμετέχοντες στον κρατικό οργανισμό, ενεργούν διαφορετικά, κάνουν ότι μπορούν από τις θέσεις τους για να υπηρετούν τον πολίτη και την κοινωνία.
Η συνολική πραγματικότητα όμως δεν προσδιορίζεται από τους καλούς δημόσιους υπαλλήλους, αλλά από τους υπόλοιπους που χρησιμοποιούν την θέση τους, σαν άρπαγες για να διεκδικήσουν λιγότερη ή καθόλου εργασία για παραπάνω χρήματα. Πριν την κρίση το παραπάνω κόστος των προνομίων και η προσοδοθηρία (11), πληρώνονταν με δανεικά και μετά την κρίση από τους συμπολίτες τους.
Για παραπάνω από τρεις δεκαετίες η Ελλάδα έζησε ένα διαστρεβλωμένο οικονομικό μοντέλο, όπου αντί η ιδιωτική οικονομία να χρηματοδοτεί το κράτος, το κράτος χρηματοδοτούσε την ιδιωτική οικονομία και την χρηματοδοτούσε με τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα δανεικά.
Η κοινωνία μετασχηματίστηκε στο να πιστεύει ότι αυτό είναι το κανονικό μοντέλο. Μια κοινωνία που τα δανεικά μπορεί να μην επιστρέφονται, αλλά να χαρίζονται, γιατί είναι αέρας (14).
Σημαντικό ρόλο έπαιξαν αριστεροί καθηγητές οικονομικών, που θεωρητικοποίησαν το μοντέλο και το δίδαξαν στους φοιτητές τους.
Τους δίδαξαν ψέματα, ότι μπορείς να κάνεις διοίκηση χωρίς απολύσεις, ότι αν κάποιος είναι καλύτερος και αξίζει παραπάνω, το παραπάνω να το παίρνουν όλοι. Διεκδικήσεις χωρίς όριο (όσο και να παίρνει η μόνιμη καθαρίστρια του υπουργείου οικονομικών είναι λίγα, πρέπει να διεκδικεί παραπάνω και όλοι να χαίρονται). Πολύς αγώνας, πολύ επανάσταση, υπερβολικό κλάμα για τους αδύναμους και καλό αποτέλεσμα μόνο για τους προστατευμένους, του πολιτικού συστήματος και των συντεχνιών.
Η οικονομία λειτουργούσε με εξωτερικές χρηματικές ροές και παρήγαγε συνεχώς μειούμενο πλούτο. (13)
Η χρεοκοπία ήταν το φυσικό αποτέλεσμα, μέσα από την κυριαρχία των ομάδων που νέμονται τα δίκτυα εξουσίας.
"οι ομάδες που νέμονται τα δίκτυα της εξουσίας είναι κατά βάση πιο ισχυρές από τους ίδιους τους φορείς της εξουσίας, δηλαδή τους αιρετούς, με αποτέλεσμα όλα να λειτουργούν υπέρ των φατριών σε σημείο που ακόμα και οι νόμοι να δημιουργούνται έτσι ώστε να μπορούν να παρακάμπτονται και η Δικαιοσύνη να καθίσταται πρακτικά ανενεργή." (15)
Οι αποτυχημένες αντιδράσεις
Διάφοροι σοβαροί πολιτικοί προσπάθησαν να σταματήσουν την χρεοκοπία, όπως ο Γιανίτσης, αλλά πολεμήθηκαν από όλους.
Διάφοροι πολίτες. όπως ο Λεβέντης τα έλεγαν προφητικά δεκαετίες πριν και γελοιοποιήθηκαν από τους πολλούς.
Διάφοροι φιλελεύθεροι πολιτικοί και πολιτικοί σχηματισμοί όπως ο Μάνος και ο Αδριανόπουλος, η Δράση με τον Σκυλακάκη, η Δημιουργία ξανά με τον Τζήμερο, η Φιλελεύθερη Συμμαχία με τον Βαλλιανάτο, και άλλοι απομονώθηκαν σαν "νεοφιλελεύθεροι" ή συνεργάτες των Γερμανών.
Το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο ήταν ο κρατισμός, λειτουργούσε με δανεικά και όποιος τον αμφισβητούσε χανόταν εκλογικά.
Μέχρι και μερικοί αναρχικοί στην Ελλάδα έγιναν αντικαπιταλιστές, αλλά όχι αντικρατιστές και ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ για να τον δοκιμάσουν! (16)
Όλο το πολιτικό σύστημα απομόνωσε τους αμφισβητίες του υπάρχοντος κρατικίστικου οικονομικού μοντέλου..
Και όμως το μοντέλο ήταν μπαρούφα, γιατί η Ελλάδα δεν παρήγαγε πλούτο, ζούσε με δανεικά.
Σε αυτό το μοντέλο που υποστηρίχθηκε από όλο το πολιτικό σύστημα, τα χρήματα τα διανέμει το κράτος κρατώντας την μερίδα του λέοντος για τον εαυτό του. Η ιδιωτική οικονομία λειτουργεί με τους δημόσιους υπάλληλους (και τους υπόλοιπους προστατευμένους του πολιτικού συστήματος), που χτίζουν σπίτια και αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες. Μια υποτιθέμενη οικονομία της ζήτησης, με δανεικά. Το κράτος δημιουργεί εικονικές θέσεις εργασίας στο δημόσιο και "ιδιωτικό" τομέα, χωρίς παραγωγή πλούτου, που τις διαθέτει στους πολίτες για να δημιουργήσει μια οικονομία κατανάλωσης πλούτου που δεν παράγεται, αλλά δανείζεται ή δημιουργείται(;) από το κράτος.
Οι υπαίτιοι
Οι υπαίτιοι είναι οι κλειστοί (2) εκμεταλλευτικοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί.
Αυτοί διαμορφώθηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ της Ελλάδας, σε συνεργασία με τα κρατικά και ιδιωτικά ΜΜΕ.
Είναι σημαντικό ότι οι αριστεροί καθηγητές οικονομικών, δεν αμφισβήτησαν το οικονομικό μοντέλο, γιατί αναζητούσαν την καλύτερη κοινωνία, χωρίς τις κακές αγορές και τον ανταγωνισμό. Το Σύνταγμα προστατεύει την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και οι ίδιοι είναι δημόσιοι υπάλληλοι.
Οι αριστεροί καθηγητές οικονομικών μαζί με τους πολιτικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που αποδέχτηκαν τη μη κυριαρχία του νόμου (ή κράτος δικαίου, the rule of law) στην Ελλάδα, φέρουν μεγάλο μέρος για την ευθύνη της χρεοκοπίας της Ελλάδας.
Οι ελεγχόμενοι ή επαγγελματίες δημοσιογράφοι φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης της παραπληροφόρησης των πολιτών.
Οι ίδιοι οι πολίτες που με συντριπτικά ποσοστά αναζήτησαν την προσοδοθηρία ψηφίζοντας ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, σε βάρος δανειστών ή των συμπολιτών τους.
Η ελπίδα
Η ελπίδα της εξόδου της Ελλάδας από την κρίση και η μετατροπή της σε ευκαιρία για την ίδια και την Ευρώπη, είναι η δημιουργία μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας μεταξύ των πολιτών και πολιτικών σχηματισμών, που στηρίζουν αταλάντευτα την δημοκρατία και την Ευρώπη με ανοικτούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, αφού αυτοί είναι η βάση της παραγωγής πλούτου, της εξέλιξης, της ισορροπίας της κοινωνίας και της ελευθερίας.
Κοινοβουλευτικός εκφραστής μιας τέτοιας συμφωνίας είναι το ποτάμι (12).
Ο πρωθυπουργός, ο υπουργός οικονομικών και όποιος άλλος από την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, επιλέξει να συμφωνήσει στην Ευρώπη και στην δημοκρατία, με την κυριαρχία του νόμου (η κράτος δικαίου, rule of law) και όχι την κυριαρχία του "λαού". Θα πρέπει όμως να έρθει σε σύγκρουση με τις ψεκασμένες συνιστώσες και τους καλούς αφελείς ιδεολόγους, (που δεν έχουν ιδέα για το πως παράγεται ο πλούτος και οι αξιοπρεπείς βιώσιμες θέσεις εργασίας). Όνειρο που μπορεί να γίνει πραγματικότητα, αν υποστηριχθεί από μεγάλη πλειοψηφία πολιτών.
Μεταρρυθμιστές βουλευτές από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, χωρίς όμως τον Σαμαρά και τον Βενιζέλο.
Εκτός βουλής πολλοί θα μπορούσαν να στηρίξουν μια νέα συμφωνία.
Οι απλοί πολίτες και πολιτικοί σχηματισμοί των φιλελεύθερων.
Άλλοι πολιτικοί χώροι σοσιαλδημοκρατικής και κεντρώας κατεύθυνσης, συμπεριλαμβανομένου πιθανόν και του κινήματος του ΓΑΠ.
Ο κάθε πολίτης που επιλέγει να γίνει η Ελλάδα Ευρώπη.
Οι υπόλοιποι απλοί πολίτες και πολιτικοί σχηματισμοί, που συμφωνούν με την Ευρώπη και την δημοκρατία, θα πρέπει να στηρίξουν την συμφωνία, να την βάλουν πάνω από τα άτομα, και να την κάνουν νόμο.
Το κόστος θα είναι μεγάλο για τους περισσότερους, με αλλαγές στη ζωή τους και στα εισοδήματά τους, αλλά αυτό είναι το κόστος της ελευθερίας.
Η υλοποίηση της λίστας μεταρρυθμίσεων που έχει ήδη υπογράψει η κυβέρνηση με τους εταίρους μας, είναι η αρχή αυτής της νέας συμφωνίας.
(1) Distressed securities fund
(2) "Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty" -- Daron Acemoglu
Τους ορισμούς των οικονομικών και πολιτικών θεσμών, μπορείτε να τους βρείτε στα Ελληνικά στο βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" εκδόσεις Λιβάνη. Προσωπικά διαφωνώ με την απόδοση των όρων inclusive=ανοικτός και extractive=κλειστός. Προτιμώ inclusive=συμμετοχικός και extractive=εκμεταλλευτικός
(3) "Στο βιβλίο του “The Rise and Decline of Nations” ο αμερικανός οικονομολόγος Μάνσυρ Όλσον έγραψε ότι οι οικονομίες καταρρέουν όταν συσσωρεύουν μέσα τους υπερβολικά πολλές ομάδες-συμμαχίες κοινών οικονομικών συμφερόντων, όπως τα καρτέλ και τα συνδικάτα. Ο Όλσον μελέτησε την πορεία οικονομιών διαφόρων μεγεθών από διάφορες ηπείρους και τεκμηρίωσε το συμπέρασμά του εξαιρετικά πειστικά: Όπου υπάρχουν τέτοιες κλειστές ομάδες συμφερόντων, αυτές τείνουν να αποκτούν μεγάλη δύναμη πολιτικής επιρροής, προωθώντας μέτρα προστατευτισμού του εαυτού τους. Έτσι γίνονται όλο και πιο κλειστές, και τα συμφέροντά τους γίνονται όλο και πιο ισχυρά. Αυτό έχει ευεργετικές συνέπειες για τα μέλη τους, βεβαίως, αλλά καθώς αυτές οι ομάδες είναι μικρές μειοψηφίες, οι συνέπειες για κάθε μέλος της ευρυτερης κοινωνίας είναι ως και αμελητέες, και έτσι η ευρύτερη κοινωνία σπάνια αντιδρά στη σταδιακή και ανεπαίσθητη συσσώρευση αυτών των συμφερόντων. Όταν μια οικονομία είναι γεμάτη από τέτοια συμφέροντα, γίνεται αρτηριοσκληρωτική και, τελικά, παρακμάζει. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο ιστορικός Τζόζεφ Τέιντερ, που σε ένα άλλο βιβλίο (“The Collapse of Complex Societies”) μελετά το μηχανισμό κατάρρευσης δεκαεφτά μεγάλων πολιτισμών της Ιστορίας. Βρήκε ότι όλοι κατέρρευσαν επειδή “συσσώρευσαν πολυπλοκότητα” στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν προβλήματα. Η γραφειοκρατεία, οι πολύπλοκες δομές, οι ανελεύθερες πρακτικές και οι κοινωνικές τάξεις που συσσωρεύουν πόρους χωρίς να συμμετέχουν παραγωγικά στην ελεύθερη αγορά, οδηγούν πάντα στην κατάρρευση."
Ο δρόμος προς το αναπόφευκτο
(4) Τον ορισμό των εμπορευσίμων δραστηριοτήτων, μπορείτε να τον αναζητήσετε στο βιβλίο του Αρίστου Δοξιάδη, "Το αόρατο ρήγμα"
(5) Η Skroutz είναι η εταιρεία που θα ήθελες να δουλεύεις (και δεν το ξέρεις)
(6) Νέα Μανωλάδα: Ποιος είναι ο «θρήσκος» επιχειρηματίας που έδινε 3 ευρώ μεροκάματο – Τι λένε στις σοκαριστικές καταθέσεις οι μετανάστες
(7) Εύλογες δαπάνες διαβίωσης - Πως υπολογίστικαν - Ολη η έκθεση
(8) 20 μνημεία του Κομμουνισμού που ο καπιταλισμός αφήνει να ρημάξουν
(9) O Κιμ Γιονγκ Ουν τίμησε τη μνήμη του πατέρα του, όπως μόνο αυτός θα μπορούσε
(10) Αυτή είναι η ρωσική μαφία Ελέγχει θέσεις κλειδιά στο κράτος και την οικονομία
(11) Ανάλυση της Ελληνικής Οικονομίας: Η Προσοδοθηρία και οι Μεταρρυθμίσεις
(12) http://topotami.gr/
(13) What did Greece net export in 2012?
(14) Φλαμπουράρης: «Αέρας είναι τα 10 τρισ. που χρωστάει η Ευρώπη...»
(15) Η αλητεία ως κυρίαρχη ιδεολογία
(16) Δυναμικοί αναρχικοί vs εκλογιστές αναρχικοί
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου