(1) Η διαπραγμάτευση, η επιστροφή στην πραγματικότητα και οι μεταρρυθμίσεις.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση "Θεωρείται ως η ισχυρότερη ένωση κρατών μέχρι σήμερα στην παγκόσμια ιστορία, με επιδιώξεις οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Η ΕΕ αποτελεί το τρέχον στάδιο μιας ανοιχτής διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές και πολιτικές οντότητες στον κόσμο, με περισσότερους από 500 εκατομμύρια κατοίκους^[1] ή 7,3% του παγκόσμιου πληθυσμού^[2] και συνδυασμένο ονομαστικό ΑΕΠ περίπου 16,06 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2014. Έχει δημιουργήσει μια εσωτερική αγορά με ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων, διαθέτει κοινή αγροτική και αλιευτική πολιτική, κοινή εμπορική πολιτική προς τις τρίτες χώρες, όπως επίσης και περιφερειακή πολιτική για την υποστήριξη των φτωχότερων περιφερειών της. Επιδιώκει να αποτελέσει ένα Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, μέσα στον οποίο τα κράτη μέλη της συνεργάζονται στενά σχετικά με τις γενικές πολιτικές, τους ελέγχους στα σύνορα (εσωτερικά και εξωτερικά), το άσυλο, τη μετανάστευση, τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις και την αστυνομική συνεργασία. Επίσης προωθεί μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, προς το παρόν σε διακυβερνητικό επίπεδο. Στο πλαίσιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης εισήγαγε ενιαίο νόμισμα, το ευρώ, που έχει υιοθετηθεί από δεκαεννέα κράτη μέλη μέχρι σήμερα."

"Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το πολιτικό κλίμα ήταν πιο ώριμο από ποτέ για μια ενδεχόμενη ενοποίηση της Ευρώπης. Η ενότητα θεωρήθηκε από πολλούς ως η μοναδική λύση για την αποφυγή μελλοντικών πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και την απομόνωση των ακραίων μορφών εθνικισμού, οι οποίες ήταν υπεύθυνες για τη πρόσφατη καταστροφή της ευρωπαϊκής ηπείρου"

"Όλα τα κράτη που επιθυμούν να γίνουν μέλος της Ευρωζώνης, δεσμεύονται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ για τη λήψη σημαντικών οικονομικών μέτρων, που αφορούν κυρίως την αποφυγή υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και την βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους τους.

Ως απόρροια της Παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης του 2008, ξέσπασε και η οικονομική κρίσης της Ευρωζώνης στις αρχές του 2009. Η απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους του Μάαστριχτ σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, έκανε πολύ δύσκολο ή ακόμα και αδύνατο για κάποιες χώρες της Ευρωζώνης να εξοφλήσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος τους. Οι χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Κύπρος και η Πορτογαλία. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαγόρευε κράτη της Ευρωζώνης να αναλάβουν την χρηματοδότηση των χρεών των άλλων κρατών. Παρ’ όλα αυτά, βρέθηκαν νομικές δικλείδες για τη σύσταση διάφορων ταμείων διάσωσης των συγκεκριμένων κρατών, έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις σε πρώτη φάση και να μπορέσουν να κερδίσουν πλήρως την χαμένη αξιοπιστία και ανταγωνιστικότητά τους σε σύντομο χρονικό διάστημα."

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ελλάδα

Η Ελληνική δημοκρατία είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, στο είδος του καπιταλισμού και στους οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλη φοροδιαφυγή και διαφθορά.
Tax evasion and corruption in Greece

Παρεοκρατικός καπιταλισμός
Η κακοδιοίκηση των λίγων: Πως οι ολιγάρχες κατέστρεψαν την Ελλάδα
Crony capitalism

Πελατειακές σχέσεις
Lower levels of clientelism in Portuguese politics explain why Portugal handled austerity better than Greece during the crisis
Clientelism

Κλειστούς (extractive ή εκμεταλλευτικούς) οικονομικούς και πολιτικούς θεσσμούς
Τους ορισμούς των οικονομικών και πολιτικών θεσμών, μπορείτε να τους βρείτε στα Ελληνικά στο βιβλίο "γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" εκδόσεις Λιβάνη. Προσωπικά διαφωνώ με την απόδοση των όρων inclusive=ανοικτός και extractive=κλειστός. Προτιμώ inclusive=συμμετοχικός και extractive=εκμεταλλευτικός
"Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty" -- Daron Acemoglu


Η χρεοκοπία της Ελλάδος και η διαπραγμάτευση για την σωστή συμφωνία

Κάθε χρεοκοπία χωρών έχει δύο πλευρές και δύο υπεύθυνους: αυτούς που δανείζουν και αυτούς που δανείζονται.

Για την διάσωση μιας χώρας μετά από χρεοκοπία μεταξύ των δανειστών και των δανειζομένων συνάπτεται νέα συμφωνία:

Αυτοί που δανείζουν χάνουν ένα ποσοστό από τα δανεικά (κούρεμα του χρέους), δίνουν νέα δάνεια για να μπορέσει το χρεοκοπημένο κράτος να έρθει καταρχήν σε ισορροπία, (όπου τα έσοδα να είναι ίσα με τα έξοδα) και μετά να αυξήσει προοδευτικά το πλεόνασμα των εσόδων, για να είναι ικανό να αποπληρώσει το υπόλοιπο του χρέους, που συμφωνήθηκε στην συμφωνία.

Η συμφωνία συνοδεύεται από μετρήσιμες παραμέτρους, που βρίσκονται σε συνεχή παρακολούθηση από εξωτερικούς παρατηρητές και αξιολόγηση συνδεδεμένη, με την κάθε φορά επόμενη δόση.

Η συμφωνία περιέχει τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις,που αναιρούν τα αίτια της χρεοκοπίας.

Μια τέτοια συμφωνία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής για τους δανειστές και τους δανειζομένους. Οι δανειστές καταφέρνουν να πάρουν ένα τμήμα των χρημάτων τους, ενώ οι δανειζόμενοι έχουν την δυνατότητα της προοδευτικής προσαρμογής, χωρίς τον πανικό και τις εκτός ελέγχου καταστάσεις μιας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας, μαζί με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που αναιρούν τα αίτια της χρεοκοπίας.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, ούτε οι δανειστές ούτε οι δανειζόμενοι ενδιαφέρθηκαν για μια επωφελή συμφωνία. Και οι δύο πλευρές δεν αναζήτησαν την χρυσή τομή, του αμοιβαίου οφέλους μιας καλής συμφωνίας.

Οι δανειστές της Ελλάδας ήταν βασικά Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες, οι οποίες θα έπρεπε να αναλάβουν  το κόστος της χρεοκοπίας, πουν αν ήταν τόσο ώστε να χρεοκοπήσουν οι ίδιες, τότε το κόστος θα πέρναγε στους Γερμανούς και Γάλλους πολίτες.

Με δεδομένο ότι όλες οι χώρες μοιράζονται ένα κοινό νόμισμα, και η χρεοκοπία της Ελλάδος απειλεί την ίδια την ύπαρξη του κοινού νομίσματος, επιλέχτηκε η συμφωνία να δοθούν δάνεια από τους Ευρωπαίους πολίτες στην Ελλάδα, για να αποπληρώσει το χρέος της. Η συμφωνία ήταν σε βάρος της Ελλάδας, αφού δεν θα μπορούσε να ξεπληρώσει τα χρέη, και σε βάρος των δανειστών, αφού ποτέ δεν θα λάμβαναν τα οφειλόμενα.

Οι Έλληνες δανειζόμενοι είχαν άλλες ανησυχίες, και όχι τι υπέγραφαν και τι ψήφιζαν για την χώρα τους. Το σημαντικό γι αυτούς ήταν το πως θα διατηρούσαν τους κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, τον παρεοκρατικό και πελατειακό ντόπιο καπιταλισμό.

Η ανεξαρτησία του χρηματοπιστωτικού συστήματος

Τα χρήματα είναι μια πατέντα αποθήκευσης πλούτου και ισχύος, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από αυτόν που τα κατέχει για οποιοδήποτε επενδυτικό ή καταναλωτικό σκοπό.

Ο αληθινός πλούτος παράγεται στις εμπορεύσιμες δραστηριότητες και οι τράπεζες με την δυνατότητά τους να δανείζουν πολύ παραπάνω από τα κεφάλαια που οι ίδιες διαθέτουν, σε ένα χαοτικό περιβάλλον της ελεύθερης αγοράς, δημιουργούν τα χρήματα που αντιστοιχίζονται στον παραγόμενο πλούτο.

Οι ιδιωτικές τράπεζες είναι υποχρεωμένες να έχουν μια συγκεκριμένη σχέση δικών τους κεφαλαίων και δανείων. Τα κεφάλαιά τους προέρχονται από τους μετόχους και τους καταθέτες.

Ο καλύτερος τρόπος που βρήκαν οι δημοκρατίες με ανοιχτούς (ή συμμετοχικούς inclusive) οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, για να διαχειριστούν την συγκέντρωση χρήματος, είναι να τον κρατήσουν μακριά από τους κυβερνώντες. Όποτε η πολιτική ισχύς συνδεόταν άμεσα, με την ισχύ του αποθηκευμένου πλούτου των τραπεζών, η κυκλοφορία του πλούτου ευνοούσε τους πολιτικούς και τους τραπεζίτες και όχι το σύνολο των πολιτών.

Έτσι κάθε κράτος έχει την δική του κεντρική τράπεζα, που είναι ανεξάρτητη θεσμικά από τους πολιτικούς, εποπτεύει τις ιδιωτικές τράπεζες, καθορίζει τα επιτόκια δανεισμού, προσπαθεί να διατηρείται ένας μικρός πληθωρισμός και αν θεωρηθεί αναγκαίο κόβει και νέα χρήματα.

Στην ΕΕ, η ανεξάρτητη κεντρική αρχή είναι η ΕΚΤ, που έχει σαν υποκαταστήματα τις εθνικές κεντρικές τράπεζες.

Η ανεξαρτησία των αγορών και των τραπεζών, παρόλο που είναι αναγκαία, έχει αρκετά προβλήματα που πρέπει να ρυθμιστούν.

Κάποια είδη κεφαλαίου όπως αρπαχτικά ταμεία, μπορούν χρησιμοποιώντας τις αγορές, να αποσπούν πλούτο αγοράζοντας επισφαλή χρέος, σε μειωμένες τιμές από υπερχρεωμένα κράτη, επιχειρήσεις ή άτομα, που το ανταλλάσσουν αργότερα σε ψηλότερες.
Distressed securities fund

Η κοπή νέου χρήματος είναι αρμοδιότητα της ΕΚΤ που πρέπει να χρησιμοποιείτε πολύ προσεκτικά, αφού τα χρήματα που κόβονται δεν είναι αληθινός πλούτος και θα χαθούν μέσω του πληθωρισμού.

Το επενδυτικό δάνειο

Η λειτουργία του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος στηρίζεται στα δανεικά και στην καινοτομία.

Ταλαντούχα άτομα μπορεί να συλλάβουν εμπνευσμένα σχέδια, που για να υλοποιηθούν θα χρειαστούν χρηματοδότηση. Μπορούν να πάνε στις τράπεζες, ή σε άλλους χρηματοδότες, να εκθέσουν τα σχέδιά τους και να εγκριθεί η χρηματοδότηση των σχεδίων τους.
Όσοι τα καταφέρουν (δεν τα καταφέρνουν όλοι, ούτε πάντα) θα δημιουργήσουν επιχειρήσεις, πιθανό θα προσλάβουν εργαζόμενους, θα αποπληρώσουν τα δανεικά τους και μπορεί να γίνουν και πλούσιοι.
ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΤΑ ΕΘΝΗ ΟΙ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ, ΤΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ
κεφάλαιο: "Έχοντας μια ιδέα, ιδρύοντας μια εταιρεία και παίρνοντας ένα δάνειο" σελ. 46

Το μη επενδυτικό δάνειο

Οι πολίτες, μπορούν να δανειστούν για να απολαύσουν σήμερα, μια υπηρεσία ή ένα αγαθό που θα αποπληρώσουν με την εργασία τους στο μέλλον.
Η πιο μεγάλη κατηγορία τέτοιων δανείων είναι τα στεγαστικά δάνεια, στην Ελλάδα γνωρίσαμε μέχρι και δάνεια για διακοπές.
Οι επιχειρήσεις μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια κίνησης, πχ για μισθούς και πρώτες ύλες, που θα αποπληρώσουν μόλις εξοφληθεί μια παραγγελία.
Τα κράτη σαν τεράστιοι οργανισμοί με μεταβαλλόμενες χρηματικές ροές εσόδων - εξόδων, μπορούν να δανείζονται για τρέχουσες ανάγκες.

Το εμπορικό ισοζύγιο

Το χρέος ενός κράτους συνδέεται με την σχέση εσόδων εξόδων και με το εμπορικό ισοζύγιο του κράτους.

Ένα κανονικό κράτος που δεν έχει έσοδα από άλλες πηγές (όπως πετρέλαια), συλλέγει τους φόρους από τους πολίτες και με αυτούς λειτουργεί.

Στην πραγματικότητα ο πλούτος παράγεται από τις εμπορεύσιμες δραστηριότητες. Από τους πολίτες που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις δραστηριότητες, ο πλούτος διαχέεται στην υπόλοιπη κοινωνία, αγοράζονται αγαθά και υπηρεσίες από τους υπόλοιπους πολίτες, που είναι έμποροι, οικοδόμοι, εισαγωγείς...

Παράλληλα το κράτος φορολογεί όλους τους πολίτες και μαζεύει έσοδα για την λειτουργία του.
Στην πραγματικότητα έσοδα μαζεύει μόνο από τις εμπορεύσιμες δραστηριότητες και την διάχυσή τους.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι παρόλο που καταβάλουν φόρο δεν συνεισφέρουν καθόλου στα έσοδα του κράτους, όταν ο φόρος σχετίζεται με τις αποδοχές τους από το δημόσιο.
Κατά συνέπεια και οι φόροι και οι εισφορές που συλλέγονται από εισοδήματα που προέρχονται από δημόσιους υπαλλήλους, επίσης δεν αποτελούν πραγματικό έσοδο από το κράτος.
Οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι δικαστικοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι, ... παρ όλη την σημασία των υπηρεσιών τους στην κοινωνία δεν παράγουν πλούτο.

Ένα σύγχρονο κράτος δεν μπορεί να ικανοποιήσει το σύνολο των αναγκών των πολιτών του με δικά του προϊόντα και έτσι εισάγει προϊόντα και υπηρεσίες.
Αν η αξία των προϊόντων που εισάγει ένα κράτος είναι μεγαλύτερη από την αξία των προϊόντων που εξάγει, τότε το κράτος έχει πρόβλημα.
Αφού δεν έχει τον πλούτο να καλύψει αυτά που εισάγει με αντίστοιχες εξαγωγές, τα καλύπτει με δανεικά. Σε αυτή την περίπτωση ο  Βόλφγκανγκ (Σόιμπλε), θα έλεγε ότι το κράτος ζει πέρα από τις δυνατότητες του και χρειάζεται λιτότητα.

Για την σημασία μιας ανάπτυξης στηριγμένης στις εξαγωγές και τα προβλήματα στην Ελλάδα
Politics and microeconomics in the Greek crisis

Το χρέος και η λιτότητα

Το χρέος είναι μια κανονική κατάσταση για κάθε πολίτη, ή επιχείρηση, ή κράτος όσο τηρείται η συμφωνία δανεισμού.

Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να χρεωθεί, αλλά αν το ρισκάρει, ή το επιθυμήσει, είναι υπεύθυνος για την απόφασή του. Αυτή είναι η βάση της κυριαρχίας της συμφωνίας, της κυριαρχίας του νόμου, της κυριαρχίας της εμπιστοσύνης.
Όσο ο δανειζόμενος εξυπηρετεί κανονικά το χρέος του και ταυτόχρονα λειτουργεί χωρίς ζημιές, είναι σε μια κανονική κατάσταση, αν όμως κάτι πάει στραβά ο δανειζόμενος αυξάνει το χρέος του μέχρι να ισορροπήσει. Η διαδικασία αυτή έχει ένα όριο που αν ξεπεραστεί, το χρέος δεν μπορεί ποτέ να επιστραφεί ακέραιο. Ο δανειζόμενος χρεοκοπεί.

Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να δανείσει, αλλά αν το ρισκάρει, , ή το επιθυμήσει, είναι υπεύθυνος για την απόφασή του. Αυτή είναι η βάση της κυριαρχίας της συμφωνίας, της κυριαρχίας του νόμου, της κυριαρχίας της εμπιστοσύνης.
Όσο ο δανειστής εισπράττει κανονικά τα δανεικά λειτουργεί με το προσδοκώμενο κέρδος, είναι σε μια κανονική κατάσταση, αν όμως κάτι πάει στραβά ο δανειστής αυξάνει το δανεικά του, μέχρι να ισορροπήσει ο δανειζόμενος. Η διαδικασία αυτή έχει ένα όριο που αν ξεπεραστεί, το δανεικά δεν μπορούν ποτέ να επιστραφούν στο ακέραιο. Ο δανειζόμενος χρεοκοπεί και ο δανειστής επιχειρεί να διασώσει ένα μέρος από τα δανεικά του.

Η παραπάνω διαδικασία είναι η λογική διαδικασία της ανοιχτής, συμμετοχικής ελεύθερης αγοράς.

Στον Ελληνικό παρεοκρατικό καπιταλισμό, ο πλούτος ήταν εισαγόμενος, (η βοήθεια των εταίρων μας για να δημιουργήσουμε ανάπτυξη μέσω της ανταγωνιστηκότητας, Μεσογειακά προγράμματα, ΕΣΠΑ), ή δανεικός. Ο πλούτος  καταναλώθηκε από τούς πολίτες των κομματικών στρατών, των συντεχνιών και τους εκπροσώπους τους.

Η ευκόλοτερη μέθοδος πλουτισμού στην Ελλάδα, είναι η συνδιαλλαγή με το κράτος μέσω της παρέας των κομμάτων εξουσίας, ή μέσω της αριστερής αντιπολίτευσης.

Οι περισσότεροι μεγάλοι επιχειρηματίες του ιδιωτικού τομέα, δεν ξέρουν τι θα πει δάνειο, τι θα πει ενδιαφέρον, τι θα πει ρίσκο.

Ο δανεισμός προσδιορίζεται από τρεις παραμέτρους: τα "έσοδα του έτους" (ΑΕΠ), το συνολικό χρέος και το χρέος που δημιουργήθηκε στο τέλος του έτους καθ υπέρβαση, του προϋπολογισμού (έλλειμμα).

Η συνθήκη του Μάαστριχτ έθετε τις προϋποθέσεις, για κάθε χώρα που επιθυμούσε να υιοθετήσει το ευρώ.
"Το δημόσιο χρέος πρέπει να είναι μικρότερο από το 60% του ΑΕΠ ή να βαίνει προς αυτόν το στόχο (δηλαδή μπορεί να είναι μεγαλύτερο το ποσοστό, αλλά να έχει πτωτική τάση και να τείνει προς αυτό) και τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μικρότερα από 3% του ΑΕΠ."
Συνθήκη του Μάαστριχτ

Μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει ότι για κάθε χρέος υπάρχει ένα σημείο που αν ξεπεραστεί, το χρέος δεν μπορεί να αποπληρωθεί. Τότε έχουμε χρεοκοπία.

Τα απαγορευτικά επιτόκια δανεισμού από τις αγορές, οδηγούν το χρεοκοπημένο κράτος να δανειστεί από τους εταίρους του, μέσω ενός μηχανισμού στήριξης, με μια συμφωνία νέου δανεισμού, μετά το κούρεμα. Αυτό ακριβώς σημαίνει εκχώρηση κυριαρχίας στην νέα συμφωνία, αφού η νέα συμφωνία θα περιλαμβάνει προσυμφωνημένα και μετρήσιμα μέτρα και μεταρρυθμίσεις.

Ενώ οι Ευρωπαίοι εννοούν και σέβονται αυτά που υπογράφουν και περνούν από τα κοινοβούλια τους, (αυτή είναι η θεμελιώδης αρχή της δημοκρατίας στην Ευρώπη), οι Έλληνες τα αμφισβητούν, όπως αμφισβητούν και την λιτότητα.

Θέλουν να επιβάλλουν ένα νέο μοντέλο οικονομίας, όπου τα χρέη χαρίζονται, ή η ΕΚΤ πρέπει να κόψει χρήματα, ή τα ελλείμματα των κρατών να μπορούν  να αυξάνονται χωρίς όρια, και με αυτό τον τρόπο να λειτουργεί η οικονομία.

Είναι αστείο, αλλά αυτό πιστεύουν οι περισσότεροι Έλληνες, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, οικονομικοί επιστήμονες, επιχειρηματίες, απλοί πολίτες και πιθανόν ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν και μεγάλοι στοχαστές, όπως πιθανόν ο Βαρουφάκης, που είναι ενάντια στην λιτότητα, χωρίς όμως να δίνουν ισόποση σημασία, στις μεταρρυθμίσεις που αλλάζουν τους θεσμούς και εγγυώνται την διάχυση του πλούτου, στους απροστάτευτους αναξιοπρεπώς εργαζόμενους και στους άνεργους.

Φλαμπουράρης: «Αέρας είναι τα 10 τρισ. που χρωστάει η Ευρώπη...»
World thinkers 2015: the results

Η πραγματικότητα όμως, ευτυχώς προσδιορίζεται ακόμα, από την κυριαρχία του νόμου και όχι από τους στοχαστές που μπορεί να κάνουν λάθος.

Η λιτότητα για να δουλέψει χρειάζεται μεταρρυθμίσεις, αν δεν γίνουν, και είναι φτωχά σχεδιασμένη όπως στην Ελλάδα, το βάρος θα το σηκώσουν οι άνεργοι, οι φτωχοί και η μεσαία κλάση.

"Economists Kenneth S. Rogoff and Carmen M. Reinhart wrote in April 2013, "Austerity seldom works without structural reforms – for example, changes in taxes, regulations and labor market policies – and if poorly designed, can disproportionately hit the poor and middle class. Our consistent advice has been to avoid withdrawing fiscal stimulus too quickly, a position identical to that of most mainstream economists." To help improve the U.S. economy, they advocated reductions in mortgage principal for underwater homes (i.e., situations where the value of the home is less than the mortgage principal) to help reduce private debts"
Austerity
Greek government-debt crisis

Είναι λυπηρό ότι μετά τόσα χρόνια κρίσης στην Ελλάδα, δεν είναι ακριβώς μεταφρασμένα στα Ελληνικά, τα λήμματα της  wikipedia, που σημαίνει την ύπαρξη διαφωνιών, που δεν συζητούνται όμως σε όλα τα πανεπιστήμια και στις αναλύσεις των τηλεπερσόνων στην τηλεόραση.

Η κρίση χρέους των κρατών εκτός της Ελλάδας.

Η Ελληνική κρίση χρέους, διαφέρει από τις κρίσεις χρέους των υπόλοιπων κρατών, μοιάζει μόνο με την Πορτογαλία.

Η κρίση χρέους στην Αμερική και στα υπόλοιπα κράτη οφειλόταν στις τράπεζες, οι οποίες δάνειζαν με μη τραπεζικά κριτήρια εξόφλησης των δανείων τους πολίτες, αποφέροντας κέρδη και μπόνους στους μετόχους και τα διευθυντικά στελέχη, με αποτέλεσμα την δημιουργία στεγαστικής φούσκας και χρεοκοπία των τραπεζών.

Τα επισφαλή δάνεια ανακατεύτηκαν και διαχύθηκαν στις χρηματαγορές μέσω τοξικών ομολόγων που αγοράστηκαν από άλλα κράτη.
Μετά την χρεοκοπία των τραπεζών, οι τράπεζες των κρατών που είχαν αγοράσει τοξικά ομόλογα βρέθηκαν προβληματικές.

Τα κράτη με χρήματα των πολιτών τους ανακεφαλαιοποίησαν τις τράπεζες για να μη χαθούν τα χρήματα των καταθετών και να μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα η αγορά.

Η ευθύνη είναι των κεντρικών τραπεζών που προχώρησαν σε μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης ή έκαναν ελλειπή εποπτεία.

Η ευθύνη είναι επίσης των ιδιωτικών τραπεζών που δεν εφάρμοσαν σωστά τραπεζικά κριτήρια που να εξασφαλίζουν την αποπληρωμή των δανείων.

Η ευθύνη είναι επίσης των πολιτών που δανείστηκαν πέρα από τις δυνατότητες τους.
Το άδικο είναι ότι οι ζημιές μετακυλήθηκαν στα κράτη, έγιναν χρέος που βάρυνε το σύνολο των φορολογούμενων πολιτών.

Δεν έχω μελετήσει εκτενώς όλες αυτές τις χρηματικές ροές, αλλά όποιος ενδιαφέρεται μπορεί  να βρει πολλές πληροφορίες και στα γραπτά κείμενα του Γιάνη Βαρουφάκη και αλλού.
Yanis Varoufakis thoughts for the post-2008 world

Η κρίση χρέους της Ελλάδας

Η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική. Το Ελληνικό κράτος δανείστηκε χρήματα για να ανεβάσει πλαστά το επίπεδο ζωής των προστατευόμενων πολιτών, των πελατειακών και συντεχνιακών δικτύων. Η κρίση χρέους στην Ελλάδα είναι κρίση δημόσιου χρέους.

Οι προστατευόμενοι πολίτες, μέσω των πελατειακών και συντεχνιακών δικτύων, απαιτούσαν θέσεις εργασίας από το κράτος, περισσότερα χρήματα χωρίς αξιολόγηση, και προσοδοθηρία, και το πολιτικό σύστημα ανταποκρίθηκε, χρησιμοποιώντας το φτηνό δανεισμό.
Ακόμα ένα μικρό ποσοστό των δανεικών χρημάτων κατέληξε σε μίζες και διαφθορά.

Με τα δανεικά και τις Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, η Ελλάδα κατάφερε να συντηρήσει και να αναπτύξει ένα διαστρεβλωμένο, κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο, μέχρι το 2009 που ουσιαστικά χρεοκόπησε.
Δημιουργία πλούτου και το κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο
[Ενώ το κρατικίστικο οικονομικό μοντέλο ήταν η αιτία της χρεοκοπίας, παρέμεινε σε πλήρη ισχύ μέχρι σήμερα, χάρη στις ακάματες προσπάθειες των Σαμαρά, Βενιζέλου, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ]

Η Ελλάδα βρέθηκε σε αδυναμία δανεισμού από τις αγορές, αδυναμία εξυπηρέτησης ή αναχρηματοδότησης των δανειακών της υποχρεώσεων και αδυναμία πληρωμής του τότε τρέχοντος κόστους του κράτους, από την φορολογία.

Η ευθύνη βαραίνει το σύνολο του πολιτικού προσωπικού της προηγούμενης της κρίσης περιόδου, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ.

Η ευθύνη βαραίνει τους ολιγάρχες του Ελληνικού παρεοκρατικού καπιταλισμού.
Η κακοδιοίκηση των λίγων: Πως οι ολιγάρχες κατέστρεψαν την Ελλάδα

Η ευθύνη βαραίνει τους οικονομικούς και πολιτικούς επιστήμονες, δημοσιογράφους και αναλυτές, που ήξεραν τα πάντα για τους κακούς εχθρούς τραπεζίτες και τον "νεοφιλελευθερισμό"(?), αλλά τίποτα για τις θεσμικές διαφορές του Ελληνικού καπιταλισμού, σε σχέση με τον καπιταλισμό των Ευρωπαϊκών χωρών.

Η ευθύνη βαρύνει το τμήμα των πολιτών που ήταν ενταγμένοι μέσα στα πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα, οι οποίοι απολαμβάνουν προσοδοθηρίες, μισθούς και δικαιώματα που είναι πάνω από τις δυνατότητες παραγωγής πλούτου της χώρας.

Το κόστος της ζημιάς βαραίνει το σύνολο των Ελλήνων πολιτών και των παιδιών τους, αν αποπληρώσουν το χρέος, και το σύνολο των Ευρωπαίων πολιτών, αν μέρος του χρέους κουρευτεί.
Εκτός το μακροπρόθεσμο κόστος, στην τρέχουσα χρονική στιγμή, το κράτος δεν έχει χρήματα για τις υποχρεώσεις του, η ανεργία έχει εκτοξευτεί, η διαλυμένη ιδιωτική οικονομία παραπαίει και ο κίνδυνος ενός graccident παραμένει υπαρκτός. .

Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας και η υλοποίησή της από τους εταίρους (εποχή Σαμαρά - Βενιζέλου)

Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας εμπεριείχε λάθη από όλες τις πλευρές.
Η σωστή συμφωνία έπρεπε να περιέχει ένα κούρεμα, που να καθιστά το υπόλοιπο χρέος βιώσιμο και την απαίτηση για μεταρρυθμίσεις που θα έκαναν την Ελλάδα ικανή να λειτουργεί, σαν σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος, που δεν παράγει ανεξέλεγκτα χρέη, αλλά πλούτο.

Από την πλευρά των εταίρων μας (και δανειστών) δόθηκε ένα τεράστιο δάνειο στην Ελλάδα από τα κράτη (δηλαδή τους πολίτες τους), έγινε ανεπαρκές κούρεμα του χρέους και ζητήθηκαν κάποιες βασικές μεταρρυθμίσεις. Η τρόικα ήρθε στην Ελλάδα.
Στα ίχνη της Τρόικας - ολόκληρο το video (υπότιτλοι)
Ισχυρή και ανεξέλεγκτη. Πώς η Τρόικα παγίδεψε την Ελλάδα για να σώσει τις τράπεζες. Harald Schuman

Όλη η Ελλάδα ασχολείται με τους κακούς τραπεζίτες.
Πώς συνδέονται η Goldman Sachs, το Grexit και οι κυβερνήσεις Σημίτη-Παπαδήμου. Η τοποθέτηση Βαρουφάκη

Είναι προφανές ότι η χρεοκοπία της Ελλάδας και των άλλων χωρών το 2009, έσπρωξε τις διαδικασίες ενοποίησης του τραπεζικού συστήματος. Σήμερα η η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος ελέγχεται από την ΕΚΤ και τον Μάριο Ντράγκι.

Η διάσωση των προβληματικών χωρών ανατέθηκε στο Eurogroup, (το συμβούλιο των υπουργών οικονομικών των 19 χωρών της Ευρωζώνης) και στην τρόικα τεχνοκράτες παρακολούθησης των δεδομένων της Ελληνικής οικονομίας εκπρόσωποι από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την ΕΕ.
Η δανειακή συμφωνία εγκρίθηκε από τις κυβερνήσεις ή και τα κοινοβούλια 19 χωρών μαζί με την Ελλάδα.

Οι Ευρωπαίοι έλπιζαν να ξεπεραστεί η κρίση χωρίς την παραχώρηση παραπάνω ελευθεριών από τα εθνικά κράτη και χωρίς την δημιουργία νέων πανευρωπαϊκών θεσμών.
Έλπιζαν λάθος γιατί μια χώρα η Ελλάδα, δεν τηρούσε την συμφωνία, ή υποκρινόταν πως την τηρούσε.

Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας και η υλοποίησή της από Σαμαρά - Βενιζέλο

Η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα που οι πολίτες της δεν αναζήτησαν τα αίτια της χρεοκοπίας, και οι πολιτικοί της δεν μπόρεσαν να βρουν κοινά σημεία αναφοράς, που θα μπορούσαν να βγάλουν την χώρα από την οικονομική και πολιτική κρίση.

Από την πλευρά των Ελλήνων πολιτικών ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ δημιουργήθηκε ένα κοινό μέτωπο προστασίας των πολιτών που ανήκουν σε πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα, όπως και άλλες ομάδες συμφερόντων.

Η Ελληνική πολιτική ελίτ (μαζί με την διαπλεκόμενη επιχειρηματική και τραπεζική), αντί να δει την χρεοκοπία σαν ευκαιρία να γίνει η Ελλάδα Ευρώπη, με αλλαγή των πολιτικών και οικονομικών θεσμών σε ανοιχτούς (ή συμμετοχικούς, inclusive), με όφελος για το σύνολο των πολιτών, επέλεξε να υπηρετήσει τα πελατειακά και συντεχνιακά δίκτυα και τις άλλες ομάδες συμφερόντων.

Οι Ελληνικές ελίτ και οι πολίτες, αντέδρασαν σε κάθε μεταρρύθμιση, που έθιγε τις πελατειακές σχέσεις, τον παρεοκρατικό καπιταλισμό και τους κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς.

Έτσι δημιουργήθηκε η μεγαλύτερη απάτη της μεταπολίτευσης:

Υποστηρίχθηκε ότι η κρίση είναι αποτέλεσμα του μνημονίου και όχι αποτέλεσμα των κλειστών (ή εκμεταλλευτικών, extractive) οικονομικών και πολιτικών θεσμών του Ελληνικού κράτους.

Αγνοώντας ότι η κυριαρχία του νόμου (το κράτος δικαίου, the rule of law), η κυριαρχία της συμφωνίας είναι η βάση της δημοκρατίας στην Ευρώπη, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ υπέγραψαν τις έτοιμες συμφωνίες, για να τις παραβιάσουν μπλοκάροντας την υλοποίηση τους, με καθυστερήσεις στην ψήφιση νόμων και τροπολογίες.

Με αυτό τον τρόπο θέλησαν να υπερασπιστούν το σύνολο των ευνοημένων της Ελληνικής κοινωνίας.
Ο κ. Σαμαράς και ο κ. Βενιζέλος, ήταν ο πραγματικοί, τραγικοί νικητές του αντιμνημονιακού μπλοκ.

Κατάφεραν να εφαρμόσουν ελάχιστες από τις μεταρρυθμιστικές υποχρεώσεις της χώρας που οι ίδιοι είχαν υπογράψει και ψηφίσει στο Ελληνικό κοινοβούλιο.

Οι βασικές μεταρρυθμίσεις παρέμειναν σε εκκρεμότητα στο email Χαρδούβελη και προκηρύχθηκαν οι εκλογές.
Διαπραγματεύσεις: 20η Φεβρουαρίου VS 10ης Δεκεμβρίου
10 December 2014 Greece: State of play of the 5th review of the 2nd economic adjustment programme
Η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων θα αποστερούσαν από τον Σαμαρά και Βενιζέλο την εξουσία. Προκήρυξαν εκλογές, αδιαφορώντας για την τύχη της χώρας,  με την βεβαιότητα της αριστερής παρένθεσης.
Οι Σαμαράς Βενιζέλος αγνόησαν ότι οι εταίροι και δανειστές μας, τους είχαν απορρίψει ήδη σαν συνομιλητές, μετά τον κυβερνητικό ανασχηματισμό που ακολούθησε των Ευρωεκλογών το 2014 και τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του ΓΓΔΕ Χάρη Θεοχάρη.

Ο Σαμαράς και Βενιζέλος κατάφεραν μια δημοσιονομική προσαρμογή, που έφερε τα έσοδα του Ελληνικού κράτους λίγο παραπάνω από τα έξοδα, μετά από πέντε χρόνια, με οριζόντιες περικοπές μισθών και διατήρηση των προνομίων, προσοδοθηριών των προστατευμένων, σε βάρος της ιδιωτικής οικονομίας και των ανέργων.

Η Ελληνική οικονομία κατέρρευσε και όλοι προσποιούνταν ότι κάτι είχαν πετύχει.
Αυτό που είχαν πετύχει ήταν να εκταμιεύσουν το μεγαλύτερο μέρος του δανείου κάνοντας ελάχιστες από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Χαμηλά εισοδήματα και ιδιωτικός τομέας πλήρωσαν τη δημοσιονομική προσαρμογή
Μελέτη Γιαννίτση: Άδικοι φόροι ενδυνάμωσαν τους ισχυρούς-Την κρίση πλήρωσαν οι φτωχοί
GREECE: SOLIDARITY AND ADJUSTMENT IN TIMES OF CRISIS The Study was supported by the Macroeconomic Policy Institute of the Hans-Boeckler-Foundation