[Το μανιφέστο είναι ένα εμπειρικό κείμενο που γράφεται από έναν πολίτη και αναπτύσσεται στο blog Διακήρυξη για μία άλλη Ελλάδα,για μία άλλη Ευρώπη. και η σελίδα του στο facebook Manifesto for another Greece, for another Europe
Τα κείμενα δεν έχουν συζητηθεί, έτσι μπορούν να φαίνονται απλοϊκά, ή μερικές προτάσεις να είναι τραβηγμένες, θα επιχειρηθεί να μπει μια τάξη για να ανοίξει μια συζήτηση με όποιον επιθυμεί.
Δεν χρειάζεται φυσικά να συμφωνεί κάποιος σε όλα, αλλά να συμφωνεί με τους ανοιχτούς δυνητικά συμμετοχικούς θεσμούς (inclusive institutions), την κυριαρχία του νόμου (κράτος δικαίου, rule of law), να αντιλαμβάνεται την εκμετάλλευση που προέρχεται από τις μόνιμες θέσεις εργασίας και την αξία των εμπορευσίμων δραστηριοτήτων.
Για μια ιδέα σχετικά με τους θεσμούς
More on the extractive/inclusive debate
Το μανιφέστο αποδέχεται την θεωρία για την εξέλιξη των θεσμών από τους Acemoglu Robinson, από την ιστορική περίοδο μέχρι σήμερα.
Για να πάρετε μια ιδέα σχετικά με τους θεσμούς στην Ελλάδα
Οι θεσμικές προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη. Αριστείδης Χατζής
Για το τι είναι η κυριαρχία του νόμου (κράτος δικαίου) Rule of law
Τι θεωρητικά προαπαιτούμενα έχει το μανιφέστο
Το μανιφέστο δεν έχει προαπαιτούμενα ωστόσο είναι σημαντικό να μπορεί να καταλάβει κάποιος τους θεσμούς, την εκμετάλλευση των μόνιμων θέσεων εργασίας και τις εμπορεύσιμες δραστηριότητες.
Το μανιφέστο στηρίζεται σε τρία βιβλία, που ξεκαθαρίζουν τα παραπάνω θέματα
"γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" Acemoglu - Robinson,
"ο δρόμος προς την δουλεία" Hayek
"το αόρατο ρήγμα" Αρίστος Δοξιάδης.]
Οι άμορφοι οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί
Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί είναι το σύνολο των γραπτών και άγραφων νόμων που προσδιορίζουν τις σχέσεις μεταξύ των ατόμων, των ιδιωτικών οργανισμών, των δημόσιων οργανισμών, και το κράτος.
Σε κάθε διαφορετικό τόπο και χρόνο η στατική εικόνα των θεσμών συνδέεται με ένα θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί τους ανοικτούς ή κλειστούς θεσμούς.
Μπορούμε να προσπαθήσουμε να συλλάβουμε την εξέλιξη των θεσμών σε όλη την γη, σε κάθε χώρα, τουλάχιστον για τα προηγούμενα 2500 χρόνια, στους περισσότερους τόπους που αναπτύχθηκαν κράτη.
[Ένας τάφος 3500 χρόνια πριν μας δείχνει ότι το κυνήγι μερικών ανθρώπων για κυριαρχία και πλούτο έρχεται από πολύ παλιά και υπονοεί την ύπαρξη κυριαρχικών θεσμών που ομοιάζουν πιθανόν με τους πλουραλιστικούς θεσμούς κυριαρχίας φυλών που υπάρχουν σήμερα σε αρκετές χώρες χωρίς συγκεντρωτικό κράτος (πχ Somalia).
Βρέθηκε ασύλητος τάφος νεαρού πολεμιστή στην Πύλο]
Σε κάθε χρονική στιγμή σε κάθε τόπο, οι ανοιχτοί δυνητικά συμμετοχικοί πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί εκφράζουν δυναμικά την μεγαλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων στην παραγωγή και την διανομή του πλούτου και της εξουσίας.
Σε κάθε χρονική στιγμή σε κάθε τόπο οι κλειστοί δυνητικά εκμεταλλευτικοί πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί, εκφράζουν δυναμικά τον αποκλεισμό των συμμετεχόντων στην παραγωγή και την διανομή του πλούτου και της εξουσίας.
Η στατική μορφή των πολιτικών και οικονομικών θεσμών δεν είναι προσδιορισμένη διαχρονικά με τον ίδιο τρόπο. Οι θεσμοί έχουν την ιδιότητα να μεταμορφώνονται στατικά ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες, ενώ στην ουσία παραμένουν ίδιοι στην δυναμική μορφή τους.
Η δυναμική μορφή των θεσμών έχει μόνο δύο εκδοχές που παραμένουν σταθερές στον χρόνο και μπορούν να αλλάξουν μόνο σε κρίσιμες καμπές της ιστορίας, όταν συνηγορούν ευνοϊκοί παράγοντες που οδηγούν σε μεγαλύτερη συμμετοχή ή αποκλεισμό των ενδιαφερόμενων.
Η θεωρία των θεσμών των Acemoglou Robinson δεν προσδιορίζει στατικές ιδανικές πολιτείες, αλλά δυναμικές εξελίξεις των θεσμών που δημιουργούν τις κοινωνίες.
Η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος είναι σε μια κρίσιμη καμπή εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της αύξησης της ανεργίας(1), των τεράστιων μεταναστευτικών ροών (2), της κλιματικής αλλαγής (3), τις αυξημένες πιθανότητες πολέμου από τις χώρες με κλειστούς ολοκληρωτικούς ή δημοκρατικούς θεσμούς(4) την σύναψη νέων διεθνών εμπορικών συμφωνιών(5) και της ισλαμικής τρομοκρατίας (6).
(1) Προς μια Ένωση του Ευρώ
(2) The indispensable European
(3) President Obama destroys Republicans over Climate Change!!
(4) Εικόνες από την άσκηση Trident Juncture: Η μεγαλύτερη άσκηση του ΝΑΤΟ εδώ και μια δεκαετία
(5)“Will TPP promote higher labor standards?”
(6) Η ατζέντα της G20 είναι πιο κρίσιμη και ανησυχητική από ποτέ
Η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος μπορεί να κινηθεί προς πιο ανοιχτούς δυνητικά συμμετοχικούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς με θεσμικές παρεμβάσεις που κάνουν συμμετοχικές τις αγορές εργασίας και κεφαλαίου.
Η διάθεση για πιο ισορροπημένη παραγωγή και διανομή του πλούτου υπάρχει.
Democrats Assail G.O.P. After Filibuster of Proposal to Raise Minimum Wage
Χρηματικές ροές - Θεσμοί - Συμπεριφορές
Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί είναι άυλοι, ωστόσο δημιουργούν υλικές και μετρήσιμες χρηματικές ροές, αφού προσδιορίζουν την παραγωγή και την διανομή του πλούτου.
Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί προσδιορίζουν επίσης την συγκέντρωση ή τον επιμερισμό της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας.
Οι χρηματικές ροές που δημιουργούν οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί σε κάθε χώρα συνδέονται με την ίδια την σταθερότητα και την διατήρησή των θεσμών και με την καθιερωμένη συμπεριφορά (ιδιοσυγκρασία) της πλειοψηφίας του πληθυσμού.
Αναφερόμαστε σε κοινά αποδεκτές συμπεριφορές από την πλειοψηφία του πληθυσμού, όπως η μη κυριαρχία του νόμου, η κυριαρχία πελατειακών και ευνοιοκρατικών συμπεριφορών, η διαφθορά.
Η αποδοχή από την πλειοψηφία του πληθυσμού της ύπαρξης των παραπάνω συμπεριφορών από ισχυρές μειοψηφίες, συνιστούν άτυπους πολλές φορές αόρατους θεσμούς, που υλοποιούνται όμως από τις χρηματικές ροές που δημιουργούν.
Έτσι δημιουργείται μια κοινωνία με υπερβάλλον λόγο για υψηλά ιδεώδη, αλλά με χρηματικές ροές που αποσπούν πόρους από τους αδύνατους και τους μεταφέρουν στους δυνατούς.
Οι περισσότεροι πολίτες δηλώνουν αριστεροί αλλά νοιάζονται μόνο για την πάρτι τους και αδιαφορούν για το κοινωνικό σύνολο ή το περιβάλλον.
Το συλλογικό όνειρο μια θέση στο κράτος, μια προστατευμένη θέση εργασίας με απόλυτη οικονομική ασφάλεια.
Οι μη προνομιούχοι εξαρτώνται οικονομικά και συναισθηματικά από τους προνομιούχους.
Η σύνδεση είναι ισοδύναμη και αμφίδρομη: χρηματικές ροές - θεσμοί - συμπεριφορές.
Αντίθετα από ότι γενικά πιστεύεται οι καθιερωμένες συμπεριφορές της πλειοψηφίας του πληθυσμού δεν συνδέεται τόσο με την διαπαιδαγώγηση, όσο με το είδος των θεσμών και τις συνακόλουθες χρηματικές ροές που αυτοί δημιουργούν.
Ο τρόπος που κάποιος μπορεί να γίνει πλούσιος και δυνατός προσδιορίζεται από τους υπάρχοντες οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς.
Η μη ύπαρξη ενός θεσμικού πλαισίου που επιτρέπει και θεσμοθετεί τον ελεύθερο ανταγωνισμό έχει σαν συνέπεια την επιδίωξη του πλούτου μέσα από την διαφθορά και την μαύρη αγορά, σε ένα περιβάλλον πελατειακών και ευνοιοκρατικών σχέσεων.
Οι κλειστοί εκμεταλλευτικοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί, στην δημοκρατίες και στα ολοκληρωτικά καθεστώτα συνδέονται αμφίδρομα με τις πελατειακές σχέσεις, τον ευνοιοκρατικό καπιταλισμό και την διαφθορά.
Η μη κυριαρχία του νόμου (κράτος ανθρώπου) είναι συνηθισμένη στις δημοκρατικές χώρες με κλειστούς θεσμούς σαν μια αυθόρμητη αντίδραση απέναντι στον νόμο που εξυπηρετεί τους δυνατούς.
Η σταθερότητα στον χρόνο των θεσμών συνδέεται με μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που τα συμφέροντά τους ευνοούνται από τους υπάρχοντες θεσμούς και δημιουργούν μια κυρίαρχη αφήγηση που γίνεται αποδεκτή από την πλειοψηφία του πληθυσμού.
Η εξέλιξη των θεσμών και οι κίνδυνοι στο παρόν και στο μέλλον
Στην ανθρώπινη ιστορία κατά την ιστορική περίοδο κυριαρχούν οι κλειστοί απολυταρχικοί εκμεταλλευτικοί πολιτικοί θεσμοί στο μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού στις περισσότερες χώρες, για τον μεγαλύτερο χρόνο, πολλές φορές συνδεδεμένοι με μια αφήγηση που δημιουργεί μια τονισμένη εθνική συνείδηση. Η εθνική συνείδηση επιτρέπει την κάλυψη των εσωτερικών εκμεταλλευτικών θεσμών με την ύπαρξη εξωτερικών εχθρών που επιβουλεύονται το έθνος.
.
Στις καμπές της ανθρώπινης ιστορίας που συνδέονται με μια καταστροφή, ή την αποτυχία των υπαρχόντων θεσμών (στην συνείδηση της πλειοψηφίας), ή την δημιουργία νέου πλούτου από νέες δραστηριότητες, ή την ενσωμάτωση ενός τόπου με κλειστούς θεσμούς σε έναν μεγαλύτερο με ανοιχτούς (και αντίστροφα), οι θεσμοί μπορούν να αλλάξουν και γίνουν πιο κλειστοί ή πιο ανοικτοί.
Οι παραπάνω ειδικές ιστορικές συνθήκες δεν προσδιορίζουν μονοσήμαντα την εξέλιξη των θεσμών από κλειστούς σε ανοιχτούς, αλλά την δυνατότητα μετάβασης σε πιο ανοιχτούς ή πιο κλειστούς θεσμούς.
Κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει μονοσήμαντα αν οι θεσμοί θα γίνουν πιο κλειστοί ή πιο ανοιχτοί, γιατί το αποτέλεσμα συνδέεται με την επικρατούσα αφήγηση της πλειοψηφίας του πληθυσμού.
Είναι πιο εύκολη η αλλαγή εξουσίας, από την αλλαγή των θεσμών που προσδιορίζουν την διαχείριση της εξουσίας.
Η απελευθέρωση από κατακτητές ή αποικιοκράτες ή από την κατάρρευση απολυταρχικών καθεστώτων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, ή από δικτατορίες, και η αποδοχή της δημοκρατίας συνήθως δεν σημαίνει αλλαγή των θεσμών από κλειστούς σε ανοιχτούς, αλλά την μετατροπή των απολυταρχικών κλειστών θεσμών σε δημοκρατικούς κλειστούς θεσμούς.
Οι δημοκρατικοί κλειστοί θεσμοί που δημιουργούνται μετά την κατάρρευση ολοκληρωτικών καθεστώτων και την μετάβαση σε μια δημοκρατία έχουν κοινά χαρακτηριστικά που οδηγούν σε ευνοιοκρατικό καπιταλισμό και πελατειακές σχέσεις, ανεξάρτητα αν προοδευτικοί διανοούμενοι εισαγάγουν το καλύτερο Σύνταγμα, αυτό απλά δεν θα τηρηθεί από την πλειοψηφία.
Αντίθετα με ότι υποστηρίζουν οι Acemoglu Robinson η ιστορική εξέλιξη προς τους ανοιχτούς θεσμούς δεν είναι μονόδρομος.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είναι ένα παράδειγμα μακροβιότητας ενός συνδυασμού κλειστών πολιτικών θεσμών με ανοιχτούς οικονομικούς (εμπόριο).
Η Κίνα μπορεί να καταφέρει να ισορροπήσει και να αναπτύξει τους κλειστούς πολιτικούς θεσμούς με τους μερικώς ανοιχτούς οικονομικούς θεσμούς, δημιουργώντας ένα σοβαρό κίνδυνο για την ανάπτυξη των ανοιχτών θεσμών σε όλη την ανθρωπότητα.
Οι δημοκρατίες των κλειστών θεσμών της Ρωσίας και της Τουρκίας, είναι πιθανών να εμπλακούν σε μεγαλύτερους πολέμους παρασυρμένες από την ακόρεστη αναζήτηση για κυριαρχία των ηγετών τους Πούτιν και Ερντογάν.
Thousands Parade On Russia's National Unity Day
Τούρκος διπλωμάτης προπηλακίζει Αμερικανό, στην Ουάσινγκτον, λόγω ΡΚΚ!
Όταν κανείς μελετά τους θεσμούς μπορεί να μιλά μόνο για πιθανότητες, αφού η θεωρία της εξέλιξης των θεσμών των Acemoglu Robinson είναι ουσιαστικά πιθανοκρατική, όπως άλλωστε και η κβαντομηχανική και η μετεωρολογία που η πρόβλεψή της αδυνατίζει όσο απομακρυνόμαστε από το παρόν.
Η μεταμόρφωση των κλειστών θεσμών στην Νότια Ευρώπη
Στην σημερινή Ευρώπη και ιδιαίτερα στις χώρες του νότου έχουμε μια επιστροφή στους κλειστούς θεσμούς με μια νέα μορφή εκμετάλλευσης την απόλυτη οικονομική ασφάλεια για ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού (μέσα από την μονιμότητα εργασίας, τις εγγυημένες από το κράτος μεγάλες συντάξεις και ένα πλαίσιο εργατικών νόμων που έχει ισχύ για τους προνομιούχους εργαζόμενους) που χρηματοδοτείται από φόρους πολιτών (που μερικές φορές είναι σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από αυτούς που χρηματοδοτούν) ή εξωτερικό δανεισμό και επιδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή ένωση.
Η νέα έκφραση των κλειστών θεσμών στην νότια Ευρώπη (με τα κεκτημένα δικαιώματα και προνόμια διάφορων κοινωνικών ομάδων) δημιουργεί ένα επικίνδυνο θεσμικό πρότυπο για την Ελλάδα και κάποιες από τις πρώην χώρες της Σοβιετικής Ένωσης που δεν γνώρισαν ποτέ ένα πλαίσιο ανοιχτών θεσμών τους τελευταίους αιώνες.
Αυτό το κλειστό θεσμικό πρότυπο θεωρεί κεκτημένο Συνταγματικά δικαίωμα την διατήρηση των μόνιμων θέσεων εργασίας και την προστασία των δικαιωμάτων των προνομιούχων εργαζομένων απέναντι στους μη προνομιούχους, τους άνεργους και τους οικονομικά αδύνατους.
Είναι προφανές ότι αυτό το θεσμικό πρότυπο συνδέεται με την αύξηση του ποσοστού των πολιτών που αναζητούν αριστερές και δεξιές ολοκληρωτικές λύσεις, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν μόνιμες θέσεις εργασίας για τους περισσότερους, ή τουλάχιστον γι αυτούς που επιλέγουν και στηρίζουν τις ολοκληρωτικές λύσεις.
Η απόφαση αλλαγής των θεσμών όταν υπάρχουν κρίσιμες καμπές στην Ιστορία αφορά την πλειοψηφία του πληθυσμού και δεν σχετίζεται εύκολα με έναν ηγέτη αλλά με μια συλλογική συνειδητοποίηση ότι οι νέοι θεσμοί είναι καλύτεροι από τους προηγούμενους γιατί δημιουργούν πλούτο σε περισσότερους.
Οι ηγέτες και ιδιαίτερα οι πολιτικοί στις δημοκρατίες, θέλουν να είναι αγαπητοί στους ψηφοφόρους τους γιαυτό αναζητούν την συμφωνία της πλειοψηφίας και η συμφωνία στις κρίσιμες καμπές είναι η προάσπιση των υπαρχόντων θεσμών σαν εθνική ταυτότητα, σαν εθνική ιδιοσυγκρασία.
Αυτό σημαίνει ότι στις χώρες με κλειστούς θεσμούς είναι δύσκολο να περιμένει κανείς προτάσεις από πολιτικούς και διανοούμενους που να συμφωνούν σε μια επαναστατική αλλαγή των θεσμών οι περισότεροι αναζητούν λύσεις που διατηρούν των ίδιους θεσμούς μεταμορφωμένους.
Η αλλαγή των θεσμών
Η αλλαγή των θεσμών σήμερα στις δημοκρατίες με κλειστούς θεσμούς είναι πιο εύκολη από το παρελθόν, γιατί οι θεσμοί μπορούν να αλλάξουν με ένα δημοψήφισμα που θα ρωτάει τους ίδιους τους πολίτες και θα δημιουργεί χρηματικές ροές που οδηγούν στην αύξηση του πλούτου σε μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών από το υπάρχον.
Η αύξηση του πλούτου για μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών είναι διαχρονικά ο τρόπος αλλαγής των θεσμών μέχρι σήμερα. Οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να αποφασίσουν και να πάρουν την ευθύνη της αλλαγής των θεσμών ή όχι.
Οι πολιτικοί, οι κυβερνώντες, οι διανοούμενοι και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναζητούν στατικές λύσεις μεταμόρφωσης των θεσμών που να διατηρούν την δυναμική μορφή τους ίδια.
Η δημοκρατία επιτρέπει την αλλαγή των θεσμών χωρίς επαναστάσεις και εμφύλιους που τις περισσότερες φορές αφορούν την κατάκτηση της εξουσίας και όχι την αλλαγή της διαχείρισης της.
Η επιδημία της πανώλης στην Ευρώπη μαζί με την ύπαρξη των μεσαιωνικών πόλεων και την προέλαση του Ναπολέοντα, έφεραν το άνοιγμα των κλειστών θεσμών της φεουδαρχίας στην δυτική Ευρώπη.
Η μη επαρκής ανάπτυξη μεσαιωνικών πόλεων στην Ανατολική Ευρώπη έφερε εκεί το παραπέρα κλείσιμο των θεσμών με την δεύτερη δουλοπαροικία.
Οι αποικίες και η ανάπτυξη της βιομηχανίας στην Αγγλία έφεραν πλούτο σε ανθρώπους που δεν είχαν συμμετοχή στην πολιτική εξουσία. Αυτοί οι άνθρωποι επιδίωξαν και πέτυχαν το άνοιγμα των ολοκληρωτικών πολιτικών θεσμών με το κοινοβούλιο και την κυριαρχία του νόμου.
Οι ίδιοι άνθρωποι θέλησαν να κρατήσουν για τους εαυτούς τους την πρόσβαση στην εξουσία, ωστόσο η κυριαρχία του νόμου και η δυνητική συμμετοχικότητα επέτρεψαν τα παραπάνω άνοιγμα των θεσμών από τους επόμενους αποκλεισμένους.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουμε την αλλαγή των κλειστών θεσμών του νότου που επέτρεπαν την δουλεία των μαύρων, μετά από την αντίδραση των μαύρων και ένα εμφύλιο πόλεμο με τους Βόρειους.
American Civil War
Η πιο γρήγορη και αναίμακτη αλλαγή θεσμών στην ανθρώπινη ιστορία έγινε με την ενσωμάτωση της Ανατολικής Γερμανίας στην Δυτική.
Η αλλαγή θεσμών στηρίχθηκε στην αποτυχία των κλειστών θεσμών στην συνείδηση ενός μεγάλου μέρους των Ανατολικό-Γερμανών (όπως αυτή εκφράστηκε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου) και στην ύπαρξη του θεσμικού πλαισίου της Δυτικής Γερμανίας που ενσωμάτωσε τους Ανατολικό-Γερμανούς.
Η παραπάνω θεσμική αλλαγή έγινε σε σύντομο χρονικό διάστημα, αναίμακτα στηριζόμενη σε δυο παράγοντες, στην αποτυχία των θεσμών της Ανατολικής Γερμανίας για την πλειοψηφία του πληθυσμού και στην ύπαρξη ενός έτοιμου θεσμικού πλαισίου από την Δυτική Γερμανία που δημιούργησε αλλαγή στις χρηματικές ροές.
Αλλαγή των κλειστών θεσμών σε ανοικτούς έγινε και γίνεται από αρκετές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης όπως η Σλοβενία, η Εσθονία και η Ρουμανία. Σε όλες τις περιπτώσεις οι καθοριστικοί παράγοντες συνδέονται με την αποδοχή των ανοιχτών θεσμών από την πλειοψηφία του πληθυσμού και την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου οι ανοικτοί θεσμοί υπήρχαν υλοποιημένοι στις Βόρειες χώρες.
Αν εγχώριοι διανοούμενοι, στοχαστές πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές, των χωρών με κλειστούς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς, δεν κατανοούν την θεωρία των θεσμών και δεν έχουν επαναστατικές προτάσεις για την αλλαγή τους, οι προτάσεις μπορούν να έρθουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να αφορούν καταρχήν τις πτωχευμένες χώρες και τις χώρες υπό ένταξη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει πρώτα να κατανοήσει την αξία των ανοιχτών θεσμών και μετά να προτείνει κατευθείαν στους πολίτες να αποφασίσουν την αλλαγή των κλειστών θεσμών με δημοψήφισμα, αφού θα θέσει σαν όρο την αλλαγή των θεσμών για να παραμείνει μια χώρα στην ζώνη του ευρώ και θα παρέχει την τεχνική υποστήριξη για την δημιουργία ενός νέου κράτους ευημερίας με δωρεάν υγεία, δωρεάν παιδεία, αξιοπρεπείς μισθούς για τους περισσότερους και ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τους άνεργους και οικονομικά αδύνατους.
Οι παραπάνω συνθήκες υπάρχουν ήδη για την Ελλάδα αφού η χώρα έχει αρκετές πιθανότητες εθελούσιας εξόδου από την ζώνη του ευρώ μετά την κατάρρευση των δημοσιών εσόδων και την αναζήτηση ολοκληρωτικών λύσεων διακυβέρνησης από μια μερίδα του πληθυσμού.
Το Ευρωκοινοβούλιο και οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ζητήσουν την απελευθέρωση των απολύσεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα από τους ίδιους τους πολίτες με δημοψήφισμα και την ταυτόχρονη δημιουργία ενός σύγχρονου κράτους ευημερίας που εξυπηρετεί όλους τους πολίτες και όχι μόνο τους προνομιούχους.
Είναι προφανές ότι αυτή η πρόταση θα έπρεπε να υποστηρίζεται από τους Έλληνες διανοούμενους αφού οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε περισσότερο πλούτο για περισσότερους πολίτες.
Η απελευθέρωση των απολύσεων με την ταυτόχρονη δημιουργία ενός νέου κράτους ευημερίας με περιορισμένη ασφάλεια για όλους, συνιστά μια θεσμική επανάσταση που θα επιτρέψει το άνοιγμα των κλειστών αγορών εργασίας, τον ανασχεδιασμό του κράτους ώστε αυτό να υπηρετεί το σύνολο των πολιτών, την αύξηση μη εκμεταλλευτικών επενδύσεων και φυσικά πολλές και αξιοπρεπείς νέες θέσεις εργασίας.
Τα όρια της ανεκτικότητας
Η αναγνώριση της αξίας των ανοιχτών θεσμών προσδιορίζει τα όρια της ανεκτικότητας.
Η ανεκτικότητα μπορεί να υπάρχει μόνο ανάμεσα σε ανθρώπους που συμφωνούν ήδη σε ένα θεσμικό πλαίσιο ανοιχτών θεσμών που εμπεριέχει την κυριαρχία του νόμου και την δυνητική συμμετοχικότητα.
Όπως δεν πρέπει να υπάρχει ανοχή στην βία των φανατικών καθεστώτων, έτσι δεν πρέπει να υπάρχει ανοχή στην μη κυριαρχία του νόμου και στην εκμετάλλευση των αδύναμων από τους προνομιούχους μέσα από κεκτημένα εργατικά δικαιώματα και κλειστές αγορές ανάληψης έργων από το δημόσιο.
Η διεύρυνση της Ευρώπης με ανοχή στις χώρες με τους κλειστούς θεσμούς θα προκαλέσει αναπόφευκτα την διάλυση της.
Όλες οι χώρες πρέπει να μπορούν να συμμετάσχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση με όρο (και τεχνική υποστήριξη για) την αλλαγή των κλειστών θεσμών τους, επικυρωμένη από την πλειοψηφία των πολιτών τους με δημοψήφισμα.
Κάποιες απαντήσεις για το προσφυγικό
Η αναγνώριση της αξίας των ανοιχτών θεσμών δίνει κάποιες απαντήσεις σχετικά με το προσφυγικό.
Μια ανοιχτή κοινωνία πρέπει να μπορεί να υποδεχτεί τους κατατρεγμένους από πολέμους και βιαιοπραγίες, με τον όρο όμως ότι αυτοί θα ενσωματωθούν και θα αποδεχθούν τους υπάρχοντες ανοιχτούς θεσμούς.
Μια ανοιχτή κοινωνία πρέπει να είναι ικανή να υποστηρίξει τεχνικά οποιαδήποτε χώρα επιθυμεί να αλλάξει τους θεσμούς της και το ζητά με ένα απλό δημοψήφισμα που αποδέχεται την απελευθέρωση των απολύσεων.
Το μανιφέστο στηρίζει την Angela Merkel στους μέχρι τώρα χειρισμούς της, αλλά θα πρέπει να ασχοληθεί με την θεωρία των θεσμών των Acemoglu Robinson και να κατανοήσει ότι μόνο η αναγνώριση, η αποδοχή των ανοιχτών δυνητικά συμμετοχικών οικονομικών και πολιτικών θεσμών μπορεί να ισορροπήσει την είσοδο στην Ευρώπη προσφύγων και κρατών με κλειστούς εκμεταλλευτικούς θεσμούς.
Οι μετανάστες και τα κράτη ή θα αποδεχθούν τους ανοιχτούς θεσμούς ή θα πρέπει να εγκαταλείψουν την Ευρώπη.
Η αποδοχή της διαφορετικότητας και των πολιτισμικών διαφορών έχει όριο να μη σου σπάσει το κεφάλι ο διαφορετικός άνθρωπος ή λαός.
The indispensable European
Τις υπόλοιπες απαντήσεις για το προσφυγικό τις δίνει ο Γκι Φερχόφσταντ
"Η προσφυγική κρίση μπορεί να επιλυθεί μόνο εάν υιοθετήσουμε μια ολιστική προσέγγιση. Αυτό απαιτεί πολιτική ηγεσία και θάρρος. Κάτι που μέχρι στιγμής δεν υπάρχει. Μια ολοκληρωμένη στρατηγική θα πρέπει να έχει τέσσερις στόχους: Πρώτον: Ένα ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου των συνόρων και των ακτών. Δεύτερο: Ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου και Μεταναστευτικής Πολιτικής, Τρίτον: Μια ευρωπαϊκή μπλε κάρτα, σαν την αμερικανική και καναδική πράσινη κάρτα για την αντιμετώπιση της οικονομικής μετανάστευσης και Τέταρτον: Μια κοινή θέση σχετικά με τον τερματισμό της αιματοχυσίας στη Συρία. Δυστυχώς οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν έχουν καταλήξει σε μια συμφωνία για κανένα από τα, τέσσερα, αυτά προαπαιτούμενα. Αντί να βρεθεί μια κοινή προσέγγιση, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να αναθέσει την κρίση των προσφύγων στην Τουρκία μοιράζοντας υποσχέσεις διεύρυνσης και χρηματοοικονομικές εγγυήσεις. Πιστεύω ότι πρέπει, πράγματι, να εντείνουμε τη συνεργασία με την Τουρκία, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε συνδυασμό με μια πραγματική ευρωπαϊκή προσπάθεια για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Αν αποτύχουμε να το πράξουμε, θα είναι το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως την ξέρουμε. "
«Αν αποτύχουμε στην προσφυγική κρίση θα είναι το τέλος της Ε.Ε. όπως την ξέρουμε»
Οι φιλελεύθεροι
Ο Άνταμ Σμιθ, ο Χαγιέκ και άλλοι μεγάλοι φιλελεύθεροι διανοητές είδαν τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς εξισορροποιητικό απέναντι στα ατομικά συμφέροντα.
"Είναι περίεργο το παράδοξο που προκύπτει κατ' αυτό τον τρόπο: η αγορά, η οποία είναι το αποκορύφωμα της ατομικής οικονομικής ελευθερίας, είναι ταυτόχρονα το πιο σκληρό αφεντικό. Μπορείς να κάνεις έφεση κατά της απόφασης μιας Επιτροπής Σχεδιασμού ή να εξασφαλίσεις μια ειδική ρύθμιση από κάποιον υπουργό. Αλλά δεν υπάρχει προσφυγή, ούτε ειδική ρύθμιση, στις ανώνυμες πιέσεις του μηχανισμού της αγοράς. Άρα η οικονομική ελευθερία είναι πιο απατηλή από ό,τι φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει στην αγορά. Αλλά αν κάποιος θελήσει να κάνει αυτό που η αγορά αποδοκιμάζει, το τίμημα της ατομικής ελευθερίας είναι η οικονομική καταστροφή."
"Ο σημερινός μηχανισμός της αγοράς χαρακτηρίζεται από το τεράστιο μέγεθος των συμμετεχόντων: οι γιγάντιες επιχειρήσεις και τα ισχυρά εργατικά συνδικάτα προφανώς δεν συμπεριφέρονται σαν να είναι μεμονωμένοι ιδιοκτήτες και εργάτες. Το μέγεθος τους είναι αυτό που τους δίνει τη δυνατότητα να αντιστέκονται στις πιέσεις του ανταγωνισμού, να αγνοούν τα μηνύματα των τιμών και να υπολογίζουν ποιο θα είναι το συμφέρον τους με μακροπρόθεσμη προοπτική και όχι κάτω από την άμεση πίεση των καθημερινών αγοραπωλησιών."
Οι νόμοι της αγοράς του Adam Smith
Οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι αποδέχτηκαν (πιθανό χωρίς να το θέλουν) τις μόνιμες θέσεις εργασίας, τις προνομιούχες κοινωνικές ομάδες και την κυριαρχία των μεγάλων εταιρειών στις αγορές.
Αρκέστηκαν στο κίνητρο του ατομικού συμφέροντος όπου ο δυνατός αποκλείει τον αδύνατο.
Για μερικούς οι αγορές έπαψαν να είναι τα αφεντικά και γίνανε οι ίδιοι αφεντικά.
Οι θεσμοί δεν είναι μονοσήμαντα ορισμένοι σαν ανοικτοί ή κλειστοί σε όλες τις χώρες, σε όλους τους τομείς.
Για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες ενώ έχουν ένα σαφές πλαίσιο ανοιχτών θεσμών σε αρκετούς τομείς με προεξέχοντα την καινοτομία, σε άλλους τομείς όπως η αγορά του φαρμάκου ή των τροφίμων οι θεσμοί είναι κλειστοί και κυριαρχούν οι μεγάλες εταιρείες.
Το αστείο είναι ότι οι εριστεροί που κατηγορούν τις αγορές γίνονται οι ίδιοι αφεντικά.
Οι αγορές γίνονται εκμεταλλευτικές και η οικονομία ζούγκλα.
Οι αριστεροί και οι αριστερές προτάσεις
Οι αριστεροί έκαναν το λάθος να αναζητούν καλύτερες κοινωνίες χωρίς ανταγωνισμό αδιαφορώντας για το γεγονός ότι ένα ποσοστό ανθρώπων είναι ανταγωνιστικοί και δεν υπάρχει τρόπος να αλλάξουν με την παιδεία.
Αντί να αποδεχτούν τους ανοιχτούς θεσμούς και να επέμβουν θεσμικά στην μη εκμετάλλευση των αδύνατων από τους προνομιούχους διεκδίκησαν δικαιώματα για τους λίγους.
Νέοι θεσμοί βασισμένοι στην συνεργασία μπορούν να λειτουργούν παράλληλα με τους ανοιχτούς θεσμούς που στηρίζονται στον ανταγωνισμό για το κέρδος, όχι όμως χωρίς τους τελευταίους.
Δεν μπορεί να υπάρξει σήμερα ισορροπημένη κοινωνία χωρίς ένα θεσμικό πλαίσιο που να επιτρέπει τον ανταγωνισμό.
Μπορεί να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει τον ανταγωνισμό και περιορίζει την εκμετάλλευση. Η κυριαρχία της συμφωνίας, του νόμου και η δυνητική συμμετοχικότητα είναι τα κλειδιά.
Παράλληλα στο ανταγωνιστικό συμμετοχικό θεσμικό πλαίσιο, μπορεί να υπάρξει ένα συνεργατικό θεσμικό πλαίσιο με ομάδες εργαζομένων που αναλαμβάνουν έργα και υπηρεσίες από το κράτος, με πρότυπη διεύθυνση (ή αυτοδιεύθυνση), αξιοπρεπείς μισθούς και υψηλή αποτελεσματικότητα, με ανανεούμενες ετήσιες συμβάσεις.
Αριστερή πρόταση δεν μπορεί να είναι η διατήρηση της εκμεταλλευτικής μονιμότητας για λίγους, αλλά η ανάθεση έργων του δημοσίου σε ομάδες εργαζομένων που έχουν εκπαιδευτεί για να τα υλοποιούν και ελέγχονται γιαυτό από ανεξάρτητους μη μόνιμους επιθεωρητές.
Αριστερή επανάσταση είναι η απελευθέρωση των απολύσεων με ταυτόχρονη θεσμοθέτηση παράλληλων θεσμών όπου απλά έργα του δημοσίου (όπως η καθαριότητα δημόσιων χώρων, φύλαξη αρχαιολογικών χώρων, ...) διατίθενται με ανοιχτούς διαγωνισμούς σε ένα θεσμικά προστατευμένο ιδιωτικό τομέα με αξιοπρεπείς κατώτατους μισθούς, αλλά και σε συνεργατικές ομάδες εργαζομένων με τους ίδιους όρους.
Θεσμοθέτηση μιας νέας επιθεώρησης εργασίας, με διαφορετικούς τομείς ανάλογα με το αντικείμενο, με μη μόνιμους εργαζόμενους που ελέγχει με πληροφορικά συστήματα και επιτόπιους ελέγχους ότι κάθε δραστηριότητα που δημιουργείται με χρήματα από φόρους ή επιδοτήσεις δεν μπορεί να είναι εκμεταλλευτική για τους εργαζόμενους σε αυτήν.
Θεσμοθέτηση μιας νέας επιθεώρησης έργου ή υπηρεσίας, με διαφορετικούς τομείς ανάλογα με το αντικείμενο, με μη μόνιμους εργαζόμενους που ελέγχει με πληροφορικά συστήματα και επιτόπιους ελέγχους ότι τα έργα και οι υπηρεσίες πληρούν τις συμφωνηθέντες προδιαγραφές, διαχειρίζονται τα παράπονα και τις καταγγελίες και δημιουργούν μια βάση δεδομένων με ιδιωτικούς ή συνεργατικούς εργολήπτες που παραβιάζουν τα συμφωνηθέντα και αποκλείονται από την ανανέωση των συμβάσεων έργων ή υπηρεσιών.
Η αύξηση του φασισμού στην Ευρώπη στις χώρες με κλειστούς θεσμούς και η πιθανή μαθηματική λύση.
Είναι αστείο ότι οι διανοούμενοι και οι πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές δεν μπορούν να δουν την σύνδεση:
κλειστοί δυνητικά εκμεταλλευτικοί, (ή αρπαχτικοί) θεσμοί σε δημοκρατίες > μονιμότητα εργασίας + προνόμια+ ευνοιοκρατία > αρπαχτικές χρηματικές ροές > αυξημένη ανεργία > φτώχεια για τους πολλούς > άνοδος φασισμού > κλειστοί εκμεταλλευτικοί (ή αρπαχτικοί) θεσμοί σε δικτατορίες.
Αν κάνουν τον κόπο να διαβάσουν το βιβλίο "ο δρόμος προς την δουλεία" του Χάγιεκ θα βρουν πολλά κοινά στην Ελλάδα του σήμερα με την δημοκρατία της Βαϊμάρης. Οι μόνιμες θέσεις εργασίας συνδέονται με τους κλειστούς θεσμούς και τους δεξιούς και αριστερούς ολοκληρωτισμούς.
Η λύση είναι προφανής αλλαγή θεσμών με αλλαγή χρηματικών ροών, η ιστορία λέει ότι οι θεσμοί σε μια κοινωνία θα κινηθούν προς τα εκεί όπου περισσότεροι άνθρωποι έχουν παραπάνω πρόσβαση σε πλούτο.
κλειστοί δυνητικά εκμεταλλευτικοί, (ή αρπαχτικοί) θεσμοί σε δημοκρατίες > μονιμότητα εργασίας + προνόμια+ ευνοιοκρατία > αρπαχτικές χρηματικές ροές > αυξημένη ανεργία > φτώχεια για τους πολλούς > απελευθέρωση των απολύσεων και κατάργηση όλων των προνομίων με δημοψήφισμα > συμμετοχικές χρηματικές ροές (αύξηση εισοδημάτων σε περισσότερους) > δυνατότητα παράλληλων συνεργατικών θεσμών > δυνητικά συμμετοχικοί θεσμοί στην Ελλάδα > δυνητικά συμμετοχικοί θεσμοί στην Ευρώπη > δυνητικά συμμετοχικοί θεσμοί στον κόσμο μέσω των νέων διεθνών εμπορικών συμφωνιών
Η μόνη αδιευκρίνιστη παράμετρος είναι η επίδραση του συναισθηματισμού στην αλλαγή των χρηματικών ροών μεταξύ φίλων και συγγενών.
Το μανιφέστο υποστηρίζει άρση των απολύσεων και μετατροπή όλων των υπαρχόντων συμβάσεων σε ετήσιες με δημοψήφισμα.
Ανασχεδιασμός του συνόλου των κρατικών οργανισμών εν κινήσει.
Ανάγκη υπολογισμού των θιγόμενων και των ευνοούμενων από τις προτάσεις του μανιφέστου
Οι προτάσεις του μανιφέστου θίγουν:
Τους καλούς μόνιμους υπάλληλους που έχουν ενδιαφέρον για την εργασία τους αφού θα χάσουν το δικαίωμα στην μονιμότητα. Πέρα από αυτό το ενδιαφέρον τους για την εργασία θα τους δώσει την δυνατότητα για συμμετοχή στον σχεδιασμό νέων οργανισμών μαζί με τεχνική βοήθεια από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και συνεχόμενη μη μόνιμη εργασία πιθανόν με αυξημένες αποδοχές.
Τους κακούς τους διεφθαρμένους και τους αδιάφορους μόνιμους υπαλλήλους που θα πρέπει να αλλάξουν αλλιώς θα χάσουν της εργασία τους.
Οι προτάσεις του μανιφέστου ωφελούν άμεσα όλους τους έκτακτους εργαζόμενους σε δημόσιο ΔΕΚΟ και τράπεζες, όλους τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα που αναλαμβάνουν έργα και υπηρεσίες για το δημόσιο, όλους τους εργαζόμενους που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με επιδοτήσεις, όλους έμμεσα εργαζόμενους σε εταιρείες με πάνω από 20 εργαζόμενους, όλους τους εργαζόμενους σε νέες επενδύσεις.
Οι προτάσεις του μανιφέστου ωφελούν έμμεσα όλους τους εργαζόμενους στον υπόλοιπο ιδιωτικό τομέα.
Το μανιφέστο χρειάζεται βοήθεια στη συγγραφή για να υπολογιστεί ο αριθμός των θιγόμενων και ωφελούμενων πολιτών με την εφαρμογή των προτάσεων.
Παρακαλώ επικοινωνήστε με τον συγγραφέα και γράψτε παρατηρήσεις για διορθώσεις και συμπληρώσεις.
