Δημήτρη
και πάλι σε ευχαριστώ που διέθεσες τον χρόνο σου για να μου απαντήσεις, η απάντηση έχει ήδη δημοσιευτεί στο blog του μανιφέστου.
Σημειώνω ότι καταθέτω το μανιφέστο σαν "πεζοδρομιακή" οικονομική θεωρία (αν μου το επιτρέπεις), που στην ουσία ζητά να μεταφέρει την επέμβαση της πολιτείας από μόνο την προστασία των αδυνάτων με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα (φτώχειας), και στην προστασία των εργαζομένων πολιτών και συνταξιούχων, με σύγκλιση των εισοδημάτων τους στις εύλογες δαπάνες διαβίωσης + στέγασης. Η επέμβαση αναφέρεται σε δημόσιο ΔΕΚΟ και φτωχευμένους εργασιακούς παράδεισους. Με αυτόν το τρόπο θα ξεκινήσει η ανάπτυξη.
Θα επιθυμούσα να μελετηθεί από οικονομολόγους εκτός και εντός Ελλάδας. Το μανιφέστο είναι μια μαθηματική επίλυση της κρίσης, είναι το όνειρο να γίνει η Ελλάδα Ευρώπη.
Όπως σημείωσες δεν έχεις χρόνο για μια λεπτομερή απάντηση και είναι σεβαστό, θα επιθυμούσα όμως μαζί με την συγγραφή του βιβλίου με τους συναδέλφους σου, να λαμβάνατε υπόψη και το μανιφέστο. Δεν κατατίθεται από οικονομολόγο, αλλά από έναν απλό πολίτη.
Το μανιφέστο προήλθε βιωματικά, ζω σήμερα την Ελλάδα της κρίσης, σαν επιχειρηματίας που έκλεισε την επιχείρηση του, σαν άνεργος, σαν συνταξιούχος που δεν πήρε σύνταξη, σαν ελεύθερος επαγγελματίας, σαν υπάλληλος, σαν εργαζόμενος με μαύρη εργασία. Όλα υπάρχουν γύρω μου.
Θα θεωρήσω τις απαντήσεις σου ότι εκφράζουν τον μέσο ορθόδοξο οικονομολόγο και θα τις χρησιμοποιήσω σαν βάση για κάποιες σημαντικές παρατηρήσεις, στο τέλος μπορεί να συμφωνούμε σε περισσότερα από όσο τώρα νομίζεις. Μετά την έκδοση του βιβλίου αν είμαστε διαθέσιμοι θα τα ξαναπούμε. Εγώ παραμένω διαθέσιμος και πριν την έκδοση του βιβλίου για κάθε διευκρίνηση ή ακόμα και διόρθωση.
με εκτίμηση
Δημήτρης
Μιλάμε για το 2014, στην Ελλάδα στην Ευρώπη, στον κόσμο, όπου δημιουργούνται οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες (φτώχεια ανεργία, μετανάστευση) να δοκιμαστούν ολοκληρωτικά συστήματα διακυβέρνησης που δεν αποδέχονται την δημοκρατία.
Αν συνυπολογίσεις την τεχνολογική ανάπτυξη: τον μεγάλο αδελφό του λόγου (NSA) και τους μικρούς αδελφούς του χρήματος (τις Γενικές Γραμματείες Δημοσίων Εσόδων των κρατών μελών) μπορείς να δεις στο μέλλον και να αναρωτηθείς αν θα είναι η δημοκρατία που θα συνεχίσει να εξελίσεται ή ολοκληρωτικά συστήματα?
αν επικρατήσουν ολοκληρωτικά συστήματα θα υπάρχουν περιθώρια επιβίωσης για μικρές δημοκρατικές χώρες?
γράφεις
"Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, με κοινά σύνορα, παροχές υγείας, παιδείας, κτλ, είναι ελκυστική, αλλά δεν νομίζω ότι θα είναι εφικτή για αρκετά χρόνια. Αυτό φάνηκε, για παράδειγμα, με την κρίση, όπου οι χώρες του Βορρά δεν ήταν πρόθυμες να μεταφέρουν πόρους σε αυτές του Νότου, και οι χώρες του Νότου δεν αποδέχθηκαν εύκολα πολιτικές (λιτότητα, κτλ) που φάνηκε να επιβάλλονται από τον Βορρά. Αλλά υπάρχουν και άλλα παραδείγματα: αφού οι Καταλανοί δεν είναι σίγουροι αν θέλουν να είναι μέρος της Ισπανίας, και οι Σκωτσέζοι της Μ. Βρετανίας, πώς θα θελήσουν να θυσιάσουν την εθνική τους κυριαρχία για ένα ακόμα μεγαλύτερο κράτος; Θα χρειαστεί χρόνος και οραματιστές Ευρωπαίοι πολιτικοί για να πείσουν τον κόσμο."
Οι χώρες του Βορρά είναι σωστό που είναι απρόθυμες να μεταφέρουν πόρους στις χώρες του νότου από την στιγμή που δεν υπάρχει ένας έλεγχος για το πως αξιοποιούνται τα χρήματα και τι σκοπό υπηρετούν. Κοίτα την Ελλάδα πόσα δις έλαβε και που βρίσκεται, χωρίς ένα ελάχιστο έλεγχο διακυβέρνησης και παρακολούθησης των χρηματικών ροών δεν έχει νόημα να μεταφέρονται πόροι για κατανάλωση, με αυτό τον τρόπο δημιουργείς χώρες επαίτες.
Οι χώρες του νότου (και θα μιλήσω για την Ελλάδα που ζω) σωστά δεν αποδέχτηκαν πολιτικές λιτότητας γιατί επιβλήθηκαν οριζόντια, χωρίς γνώση της Ελληνικής πραγματικότητας και σκοπό την σωτηρία του ευρώ και των τραπεζών.
Οι Γερμανοί οικονομολόγοι είχαν γνώση από την ενσωμάτωση την Ανατολικής Γερμανίας με την Δυτική.
Αν υπήρχε μια άλλη Ευρώπη που θα είχε θέσει τα ελάχιστα μιας ομοσπονδιοποίησης η Ελλάδα και η Ευρώπη θάταν αλλιώς, αλλά αυτό δεν έχει σημασία, η περίπτωση της Ελλάδας αποτελεί σημαντική γνώση, αν οι Ευρωπαίοι πολίτες αποφασίσουν την ομοσπονδιοποίηση.
Για τους Ισπανούς, τους Καταλανούς, τους Σκωτσέζους και τους Βρετανούς μια ομόσπονδη Ευρώπη ταιριάζει μια χαρά, μες την ομοσπονδία μπορούν να υπάρξουν σαν διαφορετικές οντότητες, και ταυτόχρονα συμμέτοχοι σε ένα μεγαλύτερο οργανισμό που εγγυάται την δημοκρατία και τους προστατεύει από εξωτερικούς εχθρούς με λιγότερους πόρους από ότι αν ήσαν μόνοι.
Εκτός από τους οραματιστές πολιτικούς υπάρχουν οι οραματιστές πολίτες. Φαντάζεσαι τα 38,000,000 μέλη του http://www.avaaz.org/el/ να ονειρευόντουσαν μια άλλη Ευρώπη για το καλό της ανθρωπότητας και να υπερέβαιναν τους εθνικισμούς, επέτρεψε μου να νομίζω ότι η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης είναι εφικτή τώρα, αν δεν γίνει άμεσα μπορεί να μην γίνει ποτέ.
Βέβαια θα ρωτήσει κάποιος ποιο να είναι το μοντέλο για μια ενωμένη Ευρώπη?
Μα φυσικά οι δημοκρατίες της Βόρειας Ευρώπης και άλλες αναπτυγμένες χώρες, που μπορούν με ισορροπημένα ελλείμματα και χρέη, να προσφέρουν εργασία σε μεγάλο ποσοστό πολιτών που οι αποδοχές τους καλύπτουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης (εδδ) σε εύλογο χρόνο, και έχουν το περιθώριο να ανησυχήσουν για το περιβάλλον. Παράλληλα με τους φόρους που καταβάλλουν έχουν πρόσβαση σε υγεία, παιδεία, ...
Θα πει κάποιος και θα συμφωνήσω, ότι μπορεί να υπάρχει ένα καλύτερο μοντέλο, κάποιοι συμπολίτες (του κόσμου) στην πολιτεία Τσιάπας του Μεξικού, αγωνίζονται και πεθαίνουν στην δική τους πραγματικότητα και υλοποιούν μέσα σε συνθήκες πολέμου, ένα άλλο μοντέλο, νοιώθω σεβασμό και μικρός μπροστά τους.
Γιαυτούς ο εχθρός είναι ο νεοφιλελευθερισμός και στην δική τους πραγματικότητα έτσι μπορεί να είναι. Η θεωρία της συνεχούς ανάπτυξης με σημαία το κέρδος μπορεί να σκάσει σαν φούσκα μετά από 50 ή 100 χρόνια, με εξαθλιωμένους ανθρώπους και κατεστραμμένο περιβάλλον.
Αλλά είμαι εδώ στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, διαβάζω την ιστορία της ανθρωπότητας του National Geographic και πολιτισμούς να γεννιόνται και να σβήνουν μέσα στον πόλεμο, και το αίμα, και απλά είμαι σίγουρος ότι η καλύτερη διακυβέρνηση που πέτυχε ο άνθρωπος στον δυτικό πολιτισμό είναι οι δημοκρατίες της βόρειας Ευρώπης (και μερικών ακόμα ανεπτυγμένων χωρών).
Είναι προφανές ότι ιθαγενείς πληθυσμοί μπορεί να πέτυχαν καλύτερη διακυβέρνηση, και ακόμα και σήμερα μες στον πόλεμο αναζητούν την δημοκρατία. Στην Ευρώπη στην Ελλάδα το ερώτημα είναι σήμερα δημοκρατία ή ολοκληρωτισμός. Αν κερδίσει η δημοκρατία έχει δρόμο να εξελιχθεί κοιτώντας και τους ζαπατίστας με την αναζήτηση της άμεσης δημοκρατίας (με την χρήση internet), την αποανάπτυξη...
Και όμως η δημοκρατία δεν είναι αποδεκτή για μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων πολιτών. Κύτταξε τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών και συνυπολόγισε την Χρυσή Αυγή, τμήμα της ΝΔ και των ΑΝΕΛ με ακροδεξιό προσανατολισμό, το ΚΚΕ, τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ με το όνειρο της Μαρξιστικής ουτοπίας και άλλες μικρότερες επαναστατικές ομάδες.
Δεν πιστεύουν στην Δημοκρατία. Θεωρούν ότι η δημοκρατία απέτυχε και αυτοί είναι ικανοί μέσα από ένα ολοκληρωτικό σύστημα να προσδιορίσουν την ζωή μας, πριν από εμάς για εμάς.
Και όμως έχουν δίκιο στο σημείο ότι η δημοκρατία μας απέτυχε να συγκρατήσει την ανεργία και την φτώχεια, γιατί η δημοκρατία μας είναι μέτρια.
Ταυτόχρονα θεωρούν ότι για όλα φταίει το μνημόνιο και έχουν δίκιο στο βαθμό που το μνημόνιο δεν επέβαλε τις μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να κάνουν την Ελλάδα Ευρώπη.
Εκείνο που δεν βλέπουν είναι ότι το δικό τους όνειρο, είναι ο εφιάλτης κάποιων άλλων, αλλά δεν φαίνεται να τους αφορά.
Θάθελα στο σημείο αυτό να θέσω την δική μου ματιά για τις σοσιαλφιλελευθερες δημοκρατίες (σφδ) (της βόρειας Ευρώπης και παρόμοια αναπτυγμένα κράτη) με τα χαρακτηριστικά ισοσκελισμένων προυπολογισμών, (ιπ) με μικρό ποσοστό ανεργίας, και κατώτατους μισθούς που προσεγγίζουν τις εδδ και έχουν μια ευαισθησία για το περιβάλλον (π). (σφδ ιπ εδδ π)
Θα κάνω μια παρένθεση για να παραθέσω από το βιβλίο "να σηκωθούμε όρθιοι, η επανάσταση της κοινής λογικής" του Γιώργου Ν. Πολίτη μερικές εξηγήσεις για τον φιλελευθερισμό που δεν είναι γνωστές στην Ελλάδα και θα αρχίσω από τον φιλελευθερισμό σαν πλαίσιο σκέψης μέχρι σαν οικονομική θεωρία
.
" Ο φιλελευθερισμός είναι πρωτίστως ηθική θεωρία. Οι ηθικές θεωρίες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: στη μια πλευρά βρίσκονται όσες υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένας, μοναδικός και συγκεκριμένος τρόπος για να οριστεί το καλό και το κακό και στην άλλη όσες υποστηρίζουν ότι το καλό και το κακό είναι σχετικές ΄έννοιες που αποκτούν συγκεκριμένο περιεχόμενο ανάλογα με το υποκείμενο που τις ορίζει.
Η δημοκρατία σαν έννοια είναι συνδεδεμένη με τη δεύτερη αντίληψη. Κι αυτό γιατί, εάν ισχύει η πρώτη, τότε δεν χρειάζεται να αναζητούμε κάθε φορά τη γνώμη των πολλών ή όλων, αλλά τη μία αντικειμενική γνώμη που ξέρει το καλό το αληθινό, το σωστό το δίκαιο. Γιαυτό και οι φιλόσοφοι που τάσσονται με την πρώτη αντίληψη, 'όπως είναι ο Πλάτων, ο Ρουσώ, ο Μάρξ, κατηγορούνται για αυταρχικές, ολοκληρωτικές αντιλήψεις. Στον αντίποδα, οι υπερασπιστές του ηθικού σχετικισμού, όπως είναι οι αρχαίοι σοφιστές, ο Τζων Λοκ, ο Τζον Στιούα Μιλ ή οι αναρχικοί, είναι πολύ πιο ανεκτικοί στη διαφορετικότητα. Ακριβώς επειδή δεν δέχονται ότι υπάρχει ένας αποκλειστικός μονόδρομος για το πως πρέπει να πράττουμε και συμπεριφερόμαστε στην δημόσια σφαίρα. Έτσι λοιπόν η θεωρία που υποστηρίζει ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει την έννοια του καλού και του κακού και ελευθερα να αποφασίσει για τις πράξεις του, χωρίς την ανάγκη καταφυγής σε εξωγενείς παράγοντες, δηλαδή στους ειδικούς που κρατουν τα κλειδιά του βασιλείου της γνώσης, ονομάζεται ηθικός φιλελευθερισμός."..
... Ο φιλελευθερισμός συνυφαίνεται με την αντίληψη της προσωπικής σφαίρας....Η έκταση, δηλαδή, εντός της οποίας κάθε άτομο πρέπει να αφήνεται ελεύθερα να πράξει ότι επιθυμεί, δίχως να μπορεί κάποιος τρίτος να παρέμβει στις πράξεις του. Όσο πιο μεγάλο είναι το απαραβίαστο προσωπικό πεδίο μη επέμβασης που επιτρέπει η κοινωνία, τόσο μεγαλύτερη είναι και η ελευθερία που απολαμβάνουν οι πολίτες...
Στο επίπεδο της πολιτικής, η φιλελεύθερη θεωρία ζητά τον μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό στην προσωπική σφαίρα κάθε πολίτη.
Θα ήταν δυνατόν ένας απόλυτος δεσπότης ή ένα ολοκληρωτικό σύστημα να αφήσουν την προσωπική σφαίρα πιο ελεύθερη από μια μέτρια δημοκρατία. ...
.. Το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα παρέμβασης στον τρόπο με τον οποίο κάθε πολίτης επιλέγει να ζήσει την ζωή του. Οφείλει να παρέχει στους πολίτες την εγγύηση ότι ούτε το ίδιο, ούτε άλλοι πολίτες θα ενοχλούν την προσωπική τους σφαίρα. Για αυτό οι πολίτες ελεύθερα επιλέγουν τους νόμους που διέπουν την ζωή τους και ελεύθερα τους αναθεωρούν, όποτε κρίνουν ότι αυτό πρέπει να κάνουν.
Οι όροι της κοινωνικής συμβίωσης καθορίζονται από ένα πλαίσιο αρχών που λειτουργεί ως θεματοφύλακας της βούλησης των πολιτών. Οι πολίτες είναι αυτοί που θεσπίζουν την πολιτική εξουσία, επειδή ελεύθερα αποφασίζουν ότι αυτή μπορεί να τους εξυπηρετήσει καλύτερα στην προστασία της ζωής, της ελευθερίας και της ατομικής ιδιοκτησίας. Για την προάσπιση των τριών αυτών αγαθών θεσπίζεται αρχικά η πολιτική κοινότητα και αυτή η προάσπιση είναι που νομιμοποιεί την άσκηση πολιτικής εξουσίας. Γιαυτό κι εφόσον η εξουσία αποτυγχάνει στο έργο της, δηλαδή δεν προστατεύει τα αγαθά των πολιτών, τότε αυτομάτως χάνει την νομιμοποίησή της. Άρα οι πολίτες αποδεσμεύονται από κάθε υποχρέωση υπακοής προς αυτήν. Με άλλα λόγια, η πολιτική εξουσία λογοδοτεί στην κοινωνία για το έργο της και η κοινωνία κρίνει εάν η αρχική συμφωνία τηρείται. Στον πολιτικό φιλελευθερισμό η εξουσία υπηρετεί τους πολίτες, που διατηρούν πάντα το δικαίωμα της αντικατάστασης των φορέων της εξουσίας, όταν αυτοί παύουν να προασπίζουν τα δικαιώματα των πολιτών. Αυτή είναι η καρδιά του πολιτικού φιλελευθερισμού.
Ιστορικά, ο πολιτικός φιλελευθερισμός συνδέθηκε με τον οικονομικό, την ανάπτυξη δηλαδή του καπιταλισμού, ο οποίος στηρίχθηκε στον σεβασμό της ατομικής ιδιοκτησίας και στην αρχή που θέτει ότι το ατομικό συμφέρον είναι η ατμομηχανή της οικονομίας. Πρόκειται για τη θεωρία του Ανταμ Σμιθ, που υποστήριζε ότι ένα αόρατο χέρι αυτορρυθμίζει την αγορά με τρόπο που εξυπηρετεί το κοινό συμφέρον. Έτσι αυξάνεται συνεχώς η παραγωγή. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, η απόσταση από τους φτωχούς μεγαλώνει, αλλά και οι φτωχοί ευνοούνται από την μεγέθυνση της παραγωγής. Η κοινωνική ιεραρχία παραμένει, αφού δεν αναγνωρίζεται η υποχρέωση της καταργη σης της, αλλά το επίπεδο ζωής των χαμηλών στρωμάτων ανεβαίνει...
... Πως φτάνουμε από αυτό το ευρύ πολιτικό φάσμα στο πιο εστιασμένο οικονομικό πεδίο που δίνει και τις διαφορές μεταξύ φιλελεύθερης αριστεράς και φιλελεύθερης δεξιάς? Μα από την διαφορετική απόπειρα ικανοποίησης των τριων βασικών αγαθών στην οικονομική ζωή της κοινωνίας. Οι διαφοροποιήσεις σε αυτό το ζήτημα είναι ουσιαστικές. Οφείλονται όμως -απλώς και μόνο- στη διαφορετική ιεράρχηση των τριων αγαθών, της ζωής, της ελευθερίας και της ατομικής ιδιοκτησίας, στην οποία προβαίνει κάθε πολιτικός σχηματισμός και κάθε αντίστοιχη οικονομική θεώρηση.
Πιο απλά, αν εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας στην προστασία του αγαθού της ζωής όλων, ασκώντας μεγάλη πίεση στο αγαθό της ελευθερίας ή της ιδιοκτησίας ορισμένων, τότε οδηγούμαστε σε οικονομικά σχήματα που προτάσσουν την αναδιανομή του πλούτου. Τέτοια σχήματα είναι ο κοινωνικός φιλελευθερισμός, η σοσιαλδημοκρατία κ.ά. Αν εστιάσουμε στην προστασία της ελευθερίας, ακόμη και σε βάρος του αγαθού της ζωής, η της ιδιοκτησίας, τότε οδηγούμαστε σε πολύ ατομοκεντρικά ή αναρχικά σχήματα. Αντίθετα, εαν εστιαστούμε στην προστασία της ατομικής ιδιοκτησίας, ακόμη και σε βάρος του αγαθού της ελευθερίας ή της ζωής, τότε οδηγούμαστε στον οικονομικό φιλελευθερισμό, που στη σημερινή του εκδοχή ονομάζεται νεοφιλελευθερισμός...
...(ο Δρόμος προς την δουλεία του Χάγιεκ ) ... έμελλε να γίνει το αλφαβητάρι του νεοφιλελευθερισμού. Κύρια θέση του είναι ότι, όπως ο δραπέτης του φεουδαρχικού κτήματος ελευθερώθηκε από τα δεσμά του, μόλις κέρδισε το δικαίωμα κατοχής ατομικής ιδιοκτησίας, ανοίγοντας τον δρόμο στην Αναγέννηση και στον Διαφωτισμό, έτσι και τώρα, σε αντιστροφή του σχήματος, αν εκχωρήσουμε στο κράτος την δυνατότητα κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας, θα καταπνίξουμε την ατομική ιδιοκτησία και θα υποδουλωθούμε στην τυραννία του κράτους.
...Για τον Λοκ, το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία πρέπει να γίνεται σεβαστό και η οικονομική ανισότητα πλουσίων και φτωχών μπορεί να διογκώνεται, αρκεί να διασφαλίζει το δικαίωμα των αδυνάτων στην ζωή.
Για τον Μιλ, η πολιτεία δεν περιορίζεται στον ρόλο του παρατηρητή. Έχει χρέος παρέμβασης για την προστασία των οικονομικά ασθενών και ρύθμισης των οικονομικών σχέσεων, ούτως ώστε να διευκολύνεται η ελεύθερη εξέλιξη και καλλιέργεια των ανθρώπων. Δίχως κρατική παρέμβαση οι φτωχοί είναι καταδικασμένοι να συντριβούν στις μυλόπετρες της αγοράς...Η συνθετική σκέψη του Μιλ βοήθησε την φιλελεύθερη θεωρία να εμπλουτήσει το καπιταλιστικό σύστημα διαχείρισης του πλούτου με ανταποδοτικά σχήματα, όπως το κράτος πρόνοιας.
... Η σύγκλιση μεταξύ σοσιαλδημοκρατίας και νεοφιλελευθερισμού ως εκδοχών του ίδιου γενικού μοντέλου αποκαλύπτεται και από την εξέταση ορισμένων βασικών οικονομικών αρχών: οι θεωρίες των Κέυνς και Χαγιέκ οριοθετούν τους δυο αντιθετικούς πόλους της οικονομικής σκέψης του περασμένου αιώνα. Οι διαφορές μεταξύ τους είναι δεδομένες. Αποτελούν, όμως, τις δυο κυρίαρχες όσο και διαφορετικές εκδοχές της ίδιας, κοινής, ευρείας φιλελεύθερης οικονομικής θεωρίας...
... Η ουσιαστική μεταξύ τους διαφορά αποκαλύπτεται από μια επόμενη διατύπωση... Ουσιαστικά, ο πρώτος (ο Κέυνς) ενδιαφερόταν περισσότερο για την πραγματικότητα και την άμεση λύση υπαρκτών προβλημάτων, ενώ ο δεύτερος (ο Χάγιεκ) δεν μπορούσε να δεχθεί μεσολαβήσεις και παρεκβάσεις, προκειμένου να αμβλυνθούν οι επώδυνες συνέπειες φαινομένων όπως η Μεγάλη Ύφεση."
Με βάση τα παραπάνω θα θεωρούσα το μανιφέστο σαν ένα ταυτόχρονο συνδυασμό Κέυνς και Χάγιεκ.
Σαν βοήθεια για την κατανόησή του μανιφέστου, γιαυτούς που δεν έχουν γνώση από Ελλάδα είναι,
Το αόρατο ρήγμα, καλή επιστημονική προσέγγιση της Ελληνικής οικονομίας
Να σηκωθούμε όρθιοι - η επανάσταση της κοινής λογικής, μια φιλοσοφική προσέγγιση